Этикадағы мораль мәселесі

Тақырып. Этикалық дилеммалар: жағдаяттық талдау.

Алматы 2022

мазмұны

Кіріспе

1. Этикадағы мораль мәселесі

Мораль теориясы ретінде этиканың ерекшелігі болып табылады

Этиканың негізгі міндеттері:

Этика құрылымында келесі блоктарды бөліп көрсету заңды:

2. Философия тарихындағы этика

Этика философиямен бірге туындайды және оның бөлімі болып табылады. Философия мәдениеттің бір саласы ретінде пайда болды Ежелгі Греция. Бұған Ежелгі Грецияда демократия дәуірінде қалыптасқан еркін пікірталас дәстүрінің болуы, ежелгі грек қалаларының барлық еркін азаматтары бас алаңға жиналып, өз істерін бірге талқылаған, барлығын тыңдап, көпшілік дауыспен шешім қабылдау.

Әрине, адамдар ақыл-ойға ие болғаннан бері (яғни, миллиондаған жылдар бұрын) ойлауға қабілетті болды. Бірақ белгілі бір ұғымдар жүйесі бар пән ретінде философия біздің дәуірімізге дейінгі бірінші мыңжылдықтың ортасында дүниеге келді. Философия пән ретінде адамның өзін қоршаған әлемнен теориялық тұрғыдан ажыратып, абстрактілі ұғымдар туралы пайымдай бастаған жерінен басталады.

Ежелгі Грецияда философия негізгі үш бөлікке бөліне бастады: логика, метафизика және этика. Философияның бір бөлігі ретінде этика да ұғымдарды қалыптастыруға ұмтылады, бірақ бүкіл әлем туралы емес, адам мінез-құлқының ең жалпы формалары туралы. Этика пәні - мінез-құлық үлгілерін анықтау мақсатында адамдардың іс-әрекетін зерттейді. Сонымен бірге этика бақыт деген не, жақсылық пен зұлымдық деген не, неге бұлай әрекет ету керек, басқаша емес, адамдардың іс-әрекетінің мотивтері мен мақсаттары қандай деген сұрақтарға жауап беруге тырысатын дұрыс өмір сүру өнері ретінде пайда болады. .

Сондай-ақ, этика философияның құрамдас бөлігі ғана емес, шын мәнінде мәдениеттің шеңбері болып табылады. Мәдени дамудың барлық тарихи кезеңдерінде этикалық стандарттар өзінің негізгі мазмұнын білдірді, ал мәдениеттің этикадан бөлінуі әрқашан оның құлдырауымен қатар жүрді.

Цицерон, атап айтқанда, мораль философиясы туралы айтты, ол арқылы Аристотель этика деп атаған білім саласын түсінді. Біздің эрамыздың IV ғасырында. латын тілінде «moralitas» (мораль) термині гректің «этика» терминінің аналогы ретінде пайда болады.

Бұл екі сөздің бірі грек, екіншісі латын текті сөздер де жаңа еуропалық тілдерге енген. Олармен қатар бірқатар тілдерде «этика» және «мораль» терминдерін білдіретін өз сөздері бар. Орыс тілінде бұл «мораль» деген сөз.

Бастапқы мағынасында этика, мораль, моральбірдей нәрсені білдіреді. Уақыт өте келе жағдай өзгереді және әртүрлі сөздерге әртүрлі мағыналар беріле бастайды: Этика негізінен білімнің, ғылымның сәйкес саласын білдіреді, ал мораль (мораль) ол зерттейтін пән болып табылады.

Этикалық құндылықтардың классификациясы

Абай этика тақырыбын қозғағанда, иман мәселесіне көп көңіл аударады. "Иман" термині қазақ санасына мұсылманшылық арқылы енген. Ол арлылық синонимі болып табылады"Ұят кімде болса, иман сонда" деген мақалды Абай өзінің отыз алтыншы сөзіне негіз етіп алып, ұят түсінігін талдайды. Ақын ұятты екі түрге бөледі: надандықтан туындайтын ұят; иманға қатысты шын ұят. Олардың айырмашылығы ұяттың пайда болуының себептерінде. Біріншісі - не шариғатқа, не ақылға терістігі жоқ болса да өзінен-өзі қысылатын жалқаулық, жалтақтық, қорқақтық, жігерсіздік, жауапсыздықтан туындайды. Екіншісі - не шариғатқа, не ақылға, не адамгершілікке кесел тигізетін, не нәпсінің жолында абыройға нұқсан келтіруден басталатын, өзіңе ішкі жаза тарттыратын жоғары сезім. "Ұят деген адамның өз бойындағы адамшылығы, иттігілді ішіңнен өз мойныңа салып, сөгіп, қылған қысымның аты", - деп анықтайды Абай.

Қорытынды

Адамдардың бірлесе өмір сүру тәжірибесінен, мәдениеттің дамуынан Моральдық нормалар шыққан және оның орындалуын қоғамдық пікір қадағалап отырады. Ынтымақтастық пен адамгершілікті нығайтатын қалыптар Мораль ережелері болып қабылданады. Жеке тұлға қоғамның әдеп мәдениетін игеру барысында өз мінез-құлқын реттей алатын қабілетке ие болып, айналасында болып жатқан оқиғаларға Моральдық баға бере алады. Нәтижесінде адам кісілік қасиеттерін дамыта алатын субъектіге айналып, оның бойында ар-ұят, жауапкершілік, парыз, намыс, ізгілік секілді жоғары Моральдық, кісілік қасиеттер қалыптасады. Моральдық сана тек таңдау мүмкіндігі бар жерде ғана әрекет етеді. Мәжбүрлеп істелген іске Моральдық баға беру қиын. Сондықтан Моральдық санада мотив, пиғыл, мақсат мәселелері алдыңғы қатарға шығады.

Ұқсас жұмыстар

Этика құрылымы мазмұны

Ежелгі грек этикасы

Баяндаманы әзірлеу кезіндегі ғылыми этиканың нормалары

Моральдық сана және оның құрылымы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ

Құқықтың дүниетанымдық мәселелері

Теориялық сана

КЕҢЕСТІК ФИЛОСОФИЯ

Славянофиндер философиясы

Орыс философиясына тән ерекшеліктер

Пәндер