Отбасылық жанжалдардың себептері мен салдары тақырыбындағы социологиялық сауалнама

Презентация қосу

«Отбасылық жанжалдардың себептері мен
салдары» тақырыбындағы социологиялық
сауалнама

Сұрақ саны: 31
Жауап бергендер саны: 30
Жоспар

• 1. Кіріспе
• 2. Сауалнама нәтижелері
• 3. Сауалнама қорытындылары
• 4. Біздің ойымыз
Кіріспе
• Біз, Абылай хан атындағы Қазақ ұлттық
Университетінің 1-курс студенттері, 118-топ
«Отбасылық жанжалдардың себептері мен салдары»
тақырыбындағы социологиялық сауалнама жүргізіп,
қоғамның негізгі проблемаларының бірі-
ажырасудың себептерін анықтауға тырыстық.
Сауалнамаға әлеуметтік статусы мен отбасылық
жағдайы әр түрлі 30 адам қатысты. Төменде
сауалнама нәтижелері көрсетілген.
1.Жынысыңыз

ЕР
АДАМ
40 % ӘЙЕЛ
60% Әйел
Еркек
2.Біліміңіз
і

төменгі орта
жалпы орта (мектепті, гимназияны бітірген)
бастауыш кәсіптік (кәсіптік мектеп, лицей)
орта кәсіптік/арнайы (техникалық мектеп, колледж, т.б.)
толық емес жоғары (кемінде үш курс)
жоғары ғылыми дәрежем бар
3.өмір сүру жағдайыңыз

1. «элиталық» тұрғын үй (үй, коттедж, жоғары деңгейлі пәтер)
2. бөлек кәдімгі жайлы пәтер
3. тұрмыстық техникасы бар жеке үй
4. тұрмыстық жағдайы жоқ жеке үй
5. «кішкентай отбасы»
6. коммуналдық пәтердегі бөлме(лер).
7. ата-анасымен, туыстарымен бірге тұрады
4. отбасылық жағдайыңыз

1. үйленген/үйленген, балалары жоқ 2. үйленген/үйленген, балалары бар

3. сіз тіркелмеген некедесіз, балаларыңыз жоқ 4. тіркелмеген некеде, балалары бар

5. ажырасқан, балалары жоқ 6. ажырасқан, балалары бар

7. жесір/жесір, балалары жоқ 8. балалары бар жесір/жесір
5.Ата-анаңыздың отбасында (сіз тәрбиеленген отбасында)
болған қарым-қатынасты қалай сипаттар едіңіз?

1. жылы, достық, толық дерлік өзара түсіністік
2. жақсы, бірақ бөлек жанжалдар болды
3. шиеленісті, елеулі келіспеушіліктерге, қақтығыстарға толы
4. біркелкі сыпайы, бірақ көп жылусыз, бірақ қамқорлық болды
5. Басқа
6. Қазіргі некеде (соңғы некеде) қанша жыл болды

1. 12 айға дейін 2. 1 жылдан 3 жылға дейін 3. 3 жылдан 5 жылға дейін
4. 5 жылдан 10 жылға дейін 5. 10 жастан 15 жасқа дейін 6. 15 жылдан 20 жылға дейін
7. 20 жылдан астам
7. Сіздің әйеліңіздің не болмаса күйеуіңіздің жас мөлшері

19-20

20-25

25-30

40+

10 15 20 25 30
8. Сіздің ата-анаңыздың отбасында (сіз тәрбиеленген отбасында) жанжалдар қаншалықты
жиі туындады?

1. өте жиі

1. жиі

3. салыстырмалы түрде сирек

4. жоқтың қасы болды

0% 100% 200% 300% 400% 500% 600%
9. Сіз қанша некеде болдыңыз (қазіргісін
қосқанда)?

некеде болмағанмын

бір рет

екі рет

3 немесе одан да көп рет

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
10. Өткенді қайтара алсаң, үйленер ме
едің?

7%
1. иә, және сол
таңдауды жасаған болар
18%
43 % едім
1. иә, бірақ басқа
адамды таңдаңыз
мүлдем үйленбес едім
білмеймін

32%
11. Сізді және сіздің отбасыңызды алаңдататын
күнделікті өмірдің қандай мәселелері?

Мемлекет, қоғам тарапынан,немқұрайлылық

Нашақорлық

Денсаулық жағдайы

жеке өмірдегі мәселелер

Нашар өмір сүру жағдайлары

Төмен жалақы

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5
12.Сіз өз отбасыңызды қай отбасылық табыс тобына жатқызар едіңіз?

%

1. жоғары табыспен
орташадан жоғары табыс
21 19 орташа табыс
табысы орташадан төмен
5. төмен кіріс
12.Сіздің жанұяңыздағы басты «асыраушы» кім (отбасылық бюджетке
ең көп кіріс әкеледі)?

1.Сіз өзіңіз
2.Сіздің күйеуіңіз (әйелі)
3.Сіз және сіздің күйеуіңіз (әйелі) бірдей
13%
4.Сіздің балаларыңыз 20%
5.Сіздің ата-анаңыз (немесе олардың біреуі) 7%

27%
33%

1 2 3 4 5
13. Сіздің ойыңызша, отбасылық өмірдің табысты болуында не маңызды?

1. Материалдық байлық
2. Ерлі-зайыптылардың
көзқарастарының,
мүдделерінің ортақтығы 12%
3. Балалы болу, олардың 21%
амандығы
4. Махаббат,тұрақты өмір, 19%
үйдегі жайлылық,өзара
12%
түсіністік неке адалдығы
5. Отбасылық және
шаруашылық міндеттерін 16%
21%
әділ бөлу
6. Ата-анасынан бөлек тұру
мүмкіндігі
7. Басқа
1 2 3 4 5 6 7
14.Күрделі мәселелер туындағанда, өмірлік маңызды мәселелерді шешуде
сіздің отбасыңызда шешуші дауыс кімге тиесілі?

1. Сізге
2. Сіздің күйеуіңіз (әйелі)
3. Сіз және сіздің 6
күйеуіңіз (әйелі) бірдей
4. балаларыңызға 5

5. Сіздің ата-анаңыз
(немесе олардың
біреуі)
6. осындай мәселелерді 2
бүкіл отбасымен бірге 3
шешу

1 2 3 4 5 6
15.Отбасыңызда негізінен үй шаруасымен (тамақ жасау, үй жинау, кір жуу, т.б.)
кім айналысады?

• 1.Негізінде бәрін әйел
(ана) жасайды
• 2.үй жұмысының едәуір
бөлігін әйелі (анасы)
жасайды, бірақ оған
отбасының басқа
мүшелері көмектеседі 1
• 3.үй жұмысының көп 2
бөлігін күйеуі (әкесі) 3
жасайды 5
• 4.балалар үй жұмысының 6
көп бөлігін жасайды
• 5.Үй жұмысының көбін
әжесі мен атасы істейді
• 6.Отбасының барлық
мүшелері үй 1 2 3 4 5 6
шаруашылығын жүргізуге
бірдей қатысады
16.Отбасыңызда қалыптасқан қарым-қатынасты қалай сипаттар едіңіз?
1.жылы, достық,
толық дерлік өзара 12

түсіністік
2.жақсы, бірақ бөлек 10
жанжалдар бар
3.шиеленісті, елеулі
келіспеушіліктерге,
қақтығыстарға толы
4.біркелкі сыпайы, 6
бірақ көп жылусыз

0
1 2 3 4

1 2 3 4
17.Отбасыңызда ұрыс-керіс, жанжал жиі бола ма?

1 2 3 4

5%
1.Өте жиі
2.Сиректен жиірек
3.Жиіден гөрі сирек 27%
4.Жоқ, өте сирек

32%

36%
18. Ағымдағы (немесе соңғы) некеге
тұруыңызға не түрткі болды?
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20% әйелдер
10% ер адамдар
лі
к ті лу р ін
і и е
ты і ба үш
е нш лун ұ м
түр бы
сі п б о
рг
е әс ла
үй лы
і у д та
С
ла өм ы ғ
лар
Ба й лы а ш на
а сқ а
ж ы та-
рм А
Тұ
19. Қазір сізді жұбайыңызбен не
байланыстырады?

Жанашырлық

Жалғыздықтан қорқу
Столбец1
еркектер

Балалар

Махаббат

0% 10 % 20 % 30% 40% 50% 60% 70% 80
90 100
20. Күйеуіңізбен (әйелімен) қандай тақырыптарды жиі
талқылайсыз?

Біз сирек сөйлесеміз

Кез келген тақырыпта

Отбасының мәселелері
әйелдер
болашаққа жоспарлар ерлер

Махаббат және басқа сезімдер

Балаларды тәрбиелеу

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5
21Сіз ажырасу туралы ойладыңыз ба?

14%

44%
иа
жоқ
41% жауап беруге қиналамын
22. Ажырасуға қатысты қандай үкіммен көбірек келісесіз? (Бір
жауапты таңдаңыз)

ажырасу кез келген жағдайда
қабылданбайды, некені кез
келген бағамен сақтап қалу
13% керек
23%
ажырасу тек төтенше
жағдайларда, отбасында
шешілмейтін мәселелер болған
20% кезде ғана рұқсат етіледі
Ерлі-зайыптылар ажырасуды
қалайтын кез келген жағдайда
ажырасуға рұқсат етіледі
Басқа
43%
23. Сіздің ойыңызша, отбасының бұзылуына, ажырасуға не әкеледі? Сіздің көзқарасыңыз
бойынша ең маңыздыларының бірнешеуін көрсетуге болады

3%

25% Қаржылық қиындықтар, табыстың
аздығы
31%
Ерлі-зайыптылар арасындағы
сезімдердің салқындауы,
махаббаттың жоғалуы

Көзіне шөп салу
20%
8% Ерлі-зайыптылардың біреуінің
алкоголизмі, нашақорлығы
13%

Отбасының отбасы ісіне араласуы

Басқа жауаптар
24. Сіздің ойыңызша, ажырасуға ең үлкен кедергі не?

14 Ұлттық немесе діни әдет-
ғұрыптар
Тұрғын үйді, мүлікті бөлудегі
қиындықтар
Қаржылық тәуелділік, ерлі-
зайыптылардың бірінің
тәуелсіздігінің болмауы
Басқа жауаптар

0
25. Ажыраспау үшін ерлі-зайыптыларға
қандай кеңес берер едіңіз?

Сүйе білу және кешіре білу
Алдымен бір-біріңді жақсы
біл, сосын үйлен
Некеге тіркелмеңіз
Басқа

0 2 4 6 8 10 12 14
26. Қазіргі уақытта сіздің отбасылық өміріңіздің даму жолына
(дамуына) көңіліңіз тола ма?

әбден қанағаттанған
негізінен қанағаттандырады
бір нәрсеге риза, бір нәрсеге
риза емес
бақытты емес, бірақ
шыдамды
толығымен қанағаттанбады

0
Қорытынды
• Сауалнаманың нәтижесін саралай келе, өз практикамызда ажырасудың
себептерін таптық.
• Ең алғашқысы: Ерте жаста \асығыстықпен үйлену. 7-сұрақтан байқасақ,
сауалнамаға қатысқандардың көбісі 19-21 жас аралығында отбасын құрған,
және 2-сұрақта көрсетілгендей көбісінің білімі техникум және колледжбен
шектелген. Сәйкесінше, олар үшін отбасы үлкен жауапкершілік талап ететін
күрделі институт емес, салғырт қарауға болатын іс . Тағы бір минусы уақыт
өте Түсінбеушілік немесе мінездің жараспауы пайда болуы. Өйткені өзінің
характерін білмейтін, өмірден орнын таппаған адам басқа адаммен, оның
характерімен, оның талаптарымен келісе алмайды. Немесе асығыстықпен
үйленген адам өз жұбынан нені талап ететінін, қандай жауапкершілік
алатынын ақылдаспастан отбасын құрады. 20-сұрақта көрсетілгендей
отбасын құрғаннан кейін тіпті ортақ тақырыпқа әңгіме құра алмайды.
Уақыт өте ажырасуға келіп соғады.
• Екінші себеп: Бала кездегі психикалық соққы (детская травма).
Соның ішінде бала кезінде ата-анасынан немесе қоғамнан
жеткілікті назар ала алмауы. Сауалнамада көргеніміздей жауап
берушілердің 10%-нің ата-анасы нашар қырам-қатынаста болған,
немесе ата-ана мен бала арасы суық болған. Нәтижесінде адам
отбасынан ала алмаған көңіл мен назарды екінші жұбынан
алғысы келеді. Ал үйленіп, отбасын құрғаннан кейін ол басқа
адамдардың назарын алуға ұмтылады, осы жерден көзіне шөп
салу, жөнсіз қызғаныш сияқты ажырасуға алып келетін
факторларды шығарамыз.
• Үшінші,төртінші себеп- Тұрмыс тауқыметі және теңсіздік
• 11 және 23-сұрақтар көрсеткендей отбасындағы жанжалдың
едәуір бөлігі материалдық қиыншылықтан болады. Күйеуім
табыс таппады, тұратын үйімізде жағдай жоқ, мемлекет
тарапынан қолдау көрсетілмейді- деп жауап бергені бізің
сауалнамалардан мәлім. 15-сұрақтан көргеніміздей тұрмыстық
шаруалардың барлығы әйел адам орындауға міндетті, бала
тәрбиесімен тек анасы айналысуы керек деген ой басымырақ. Ал
14 сұраққа жауап бергендердің көбісі маңызды шешімді әйелі
мен жұбайы бірге шешу керек деген жауап көп болғанымен,
маңызды шешімді ер адам ғана қабылдауы керек деген ойдың
да басым екенін көреміз. Бұл материалдық жағдай мен
отбасындағы теңсіздіктің ажырасуға алып келетінін көрсетеді
Бесінші себеп: Отбасының құндылық ретінде қабылданбауы.
Сауалнамадағы 13, 18, 19, 22, 24 сұрықтарды сараған кезде көп адамдардың
отбасын құрған кездегі мақсаты ата-анасының көңілінен шығу, материалдық
жағдайын жақсарту, «дәстүр» бойынша тез үйленіп алу секілді жауаптардың
басым екенін байқаймыз. Яғни адамдар жанұя ұғымын тек екінші кезекте тұрған
(второстпенное) нәрсе ретінде қабылдайды. Қандай жағдай болмасын отбасы
мүшелері өмірдің кинодағыдай, романдағыдай болмайтынын, оның өзіндік
бейнеті барын, оған сабыр ете білу керектігін естен шығармау керек. Ортада
бала болса, ажырасу оның психикасына ауыр соққы екендігін, оның ауыр
зардабы болуы мүмкіндігін естен шығармаған дұрыс. Қала берді, өзіне, ата-ана
мен ағайын туысқа да бұл әрекет абырой әкелмейтінін ойлау керек. Бұл қадамға
бармас бұрын, басқа жол жоқ екендігіне әбден көз жеткізіп, үлкендердің ақылын
алу аса маңызды. Себебі, қабылдағалы тұрған шешімнің артында адам тағдыры
тұр.
Біздің ойымыз
Осы сауалнаманы түйіндей келе біз отбасын ажырасуға алып
келудің себептері мен оның алдын алу үшін не істеу керек екенін
білдік. Адамдардың ажырасу туралы ойларын сұрап, өз
ойымызбен салыстырдық. Сауалнамаға қатысқан адамдар
ажыруға жетпеу үшін үйленбей тұрып бірін-бірі жақсы танып,
құрғалы тұрған отбасы алдында өз жауапкершіліктерін біліп
барып үйлену керектігін, үйленгеннен кейін сыйластық сезімі
мен сүйіспеншілікті сақтауды кеңес қылып берді. Бізге бұл
тақырыппен жұмыс жасаған ұнады.

Ұқсас жұмыстар

Құқықтық жанжалдың даму динамикасы, кезеңдері және бағыты

Бақылау әдісі

Саяси жанжал əлеуметтік жанжалдың ерекше түрі

Қылмыстылықпен қылмыс жағдайлары, себептері және қылмыстылықтың негізгі сипаттамалары

Жанжал және оның моральдық ізгілік міндеттері

Баласыз отбасылар

Қазақтың тыйым сөзі - ұлттық тәрбие көзі

Этносаяси жанжалдар

Социологиялық зерттеулерді жіктеу

Отбасының негізгі типтері

Пәндер