Білім берудегі педагогикалық технологиялардың оқыту үдерісінде жіктелуі

Презентация қосу

6 дәріс
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНИКА
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШЕБЕРЛІКТІҢ
ЭЛЕМЕНТІ РЕТІНДЕ
“Технология” – гректiң techne - өнер, шеберлiк,
бiлiктiлiк, logos – оқу сөздерiнен шыққан.
Технологияға В.Дальдың сөздiгiнде: “белгiлi бiр
маңызды әрекетте, өнерде, шеберлiкте мақсатқа
жету үшiн қолданылатын әдiс” деп анықтама
берiлсе, қазiргi батыс әлеуметтану сөздiгiнде: “белгiлi
әрекетте, өнерде, шеберлiкте қолданылатын әдiс-
тәсiлдердiң жиынтығы” деп көрсетiлген.
Ғылыми тұрғыда «технология» ұғымы
үлкен екі бағытқа жіктеледі:

Әлеуметтік технология -
өндірістік технологиядан әлдеқайда
ауқымды, жүзеге асыру жағынан
күрделі, қалыптасу, даму жағынан
Өндірістік ұзақ мерзімді қажет ететін үрдіс.
технология Білім берудегі педагогикалық
технологиялар қызмет ету сипаты
тұрғысынан әлеуметтік
технологияларға біршама жақын.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНИКА – бұл
мұғалімге өзін тереңірек, нақтырақ,
талантты етіп көрсетуге, жұмыста
ең жақсы нәтижелерге қол жеткізуге
көмектесетін шеберліктер жинағы.
«Педагогикалық технология»
термині ХХ ғасырдың 60-шы жылдары
АҚШ пен Англияда қалыптасып, қазіргі
уақытта практика жүзінде барлық
дүниежүзі елдеріне таралып, білім беру
саласында кең өріс алуда. Соңғы
кездерде білім берудің жаңа даму
бағытын қамтитын оқытудың 50-ден
астам жаңа технологиялары практикаға
енгізіліп, кеңінен пайдалануда.
Білім берудегі педагогикалық технологиялар
«жаңа технология», «озық технология», «оқыту
технологиясы» т.б. терминдермен аталуда.
Ал аталған ұғымдардың бір-бірінен
айырмашылығы, өзіндік ерекшелігі жайлы
ғалымдар арасында қызу пікірталас бар. Жалпы
ғалымдар «технологияға» шеберлікпен өнім алу,
нәтижеге жету, белгілі бір жоба, модельмен
оқыту сияқты түрлі анықтамалар берген.
Ғалымдардың көзқарастары...
М.М.Левин: «педагогикалық технологияның негізгі қызметі – оқу
үрдісінің білім беру мақсатын іске асыру және жеке тұлғаны дамыту».

Педагог-ғалым В.М.Шепель: ”Технология – белгiлi заттың бейнесiн
өзгерту үшiн қолданылатын өнер, бiлiктiлiк, әдiс-тәсiлдер”

В.П.Беспалько:«технология - тәжірибеде іске асырылатын
педагогикалық жүйенің жобасы».

Г.К.Селевко: «оқыту технологиясы − оқытудың тиімді жолдары
мен үдерісінде қолданылатын әдістер, тәсілдер мен қағидалар».

Б.Т.Лихачев: ”Педагогикалық технология – оқыту тәсiлдерi мен
тәрбие құралдарын, оқытудың түрлерiн жинақтап, арнайы бiрiктiрудiң
жолдарын анықтайтын психологиялық-педагогикалық установкалардың
бiрлiгi, сондықтан да ол – педагогикалық процестiң инструментарийi
болып саналады”.
Отандық ғалымдардың ой-пікірлері

Ғ.М.Құсайынов педагогикалық
технологияны «мұғалімнің
жоспарланған оқыту мен тәрбиелеу Ж.А.Қараевтің пікірінше:
жолындағы мақсаттар мен «Технология дегеніміз –
нәтижеге жету және сабақ беру әдістемелік жүйе мен
үрдісіндегі ұжымдық оқыту әдісі. сәйкес дидактикалық
Себебі ұжымдық оқыту әдісі қазіргі үрдістер кешенінің
заман талабына сай жан-жақты тәжірибиеде жүзеге
жетілген жеке тұлғаны тәрбиелеп асырылатын жобасы, ал
шығуға мүмкіндік береді.
педагогикалық
Педагогикалық оқу жоспарлары мен
жағдаяттарға сай
бағдарламаларында берілген оқу
материалын оқушылардың өздері қолданылатын әдістер,
бірін-бірі оқыту арқылы меңгеру тәсілдер оның құрамды
үрдісі» деп санайды. бөлігі болып табылады.
Педагогикалық технологияның негізгі мақсаты– білім
алушылардың даралық тұлғасын дамыту. Енді осы ұғымға
тоқталатын болсақ, педагогикалық технология техникалық
және адами ресурстарды ескере отырып оқыту және білімді
меңгерудің барлық үдерісін анықтап құру және қолданудың
жүйелі әдісі, сонымен бірге білім берудің жолдарын
айқындаудың бірі ретінде қарастырады.

Педагогикалық технологияның басты ерекшілігі - оқу
үдерісінің қойылған мақсатқа жетуге кепілдік беретіндігінде.
Педагогикалық әдебиеттерде «педагогикалық технология»
ұғымы үш бағытта қолданылады:

1) жалпы педагогикалық
2) жеке пәндік-әдістемелік
денгей–белгілі бір аймақтағы, оқу
деңгей–жеке пән әдістемесі
орнындағы білім беру үдерісін
сипаттайды; ретінде қолданылады;

3) элементтік (бөлімді) модельді деңгей-оқу-тәрбие үдерісінің
жекелеген бөлігінің технологиясы ретінде қарастырған.
Оқу үдерісінде қолданылып жүрген
педагогикалық технология бағыттары ізгілік,
дамытушылық, жеке қарым-қатынастарға
негізделген.
Ал, бұл технологиялардың дидактикалық
негіздеріне: белгілі бір мақсатқа байланысты
проблемалық оқыту, студенттердің қабілеті
мен мүмкіндіктерін ескеру, оқу қызметін
саралап басқару, оқу үдерісін демократиялық
жолмен ұйымдастыруды айтуға болады
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯҒА ТӘН
БЕЛГIЛЕР:
Негiздiлiгi (кез келген технологияның
өзiндiк философиясы, өзiндiк
тұжырымдамасы болуы шарт);

Жүйелiлiгi (құрылымдық элементтерiнiң
бiртұтастығы);

Басқарылмалылығы (оқыту процесiн бастан-аяқ
жоспарлап, нәтижесiн тесеруге болатындығы);

Тиiмдiлiгi (қысқа мерзiмде аз шығынмен жоғары
нәтижеге қол жеткiзу мүмкiндiгi).
Білім берудегі педагогикалық технологиялар
мынандай ұстанымдарға сәйкес қолданылады:

1. Білім беру үдерісінің жариялылығы.

2. Педагогикалық үдерісті ізгілендіру ұстанымы.

3. Оқушының әлеуметтік құзыреттілігін дамыту
ұстанымы.

4. Дамыта оқыту ұстанымы.
5. Педагогикалық технологиялар тиімділігін арттыру
ұстанымы

6.Іс-әрекет теориясын жүзеге асыру.
Білім берудегі педагогикалық
технологиялардың оқыту үдерісінде
жіктелуі
Білім беру технологияларын әдіскер-
ғалымдар 4-ке бөліп жіктейді.

1. тұлғалық-бағдарлы 3. проблемалық
білім беру
технологиялары
оқыту

2. дамыта оқыту 4. ұжымдық өзара
технологиялары оқыту технологиялары
Дамыта оқыту технологиясы

Дамыта оқыту технологиясы – оқушыны жан-жақты ізденуге,
өзіндік ой-тұжырымдарын жасай алуға үйретеді.
Дамыта оқыту – бұл оқу үрдісінде оқушының барлық
мүмкіндігінің толық іске асуына негіз болатын бағдарлы оқыту
болып табылады. Дамыта оқыту теориясы Г.Пестолоцкий,
А.Дистервек, К.Ушинскиден басталған.
Бұл теорияны алғаш негіздеп дәйектеген Л.С.Выготский
болса, кейіннен Л.В.Занков, В.В.Элконин, В.В.Давыдов,
И.А.Менчинский т.б.
тәжірбиелік-эксперименттерінде әрі қарай жалғасын тапты.
Дамыта оқыту тұлғаның барлық
қасиетін тұтас бірлікте дамытуға
негізделген. Бұл технология ‹‹оқушы -
мұғалімнің оқыту әрекетінің объектісі
емес, оқудың өзін-өзі өзгерте алатын
субъектісі болады›› деген қағиданы
негізге алады. Субъектісі болу дегеніміз −
ол өзін-өзі өзгертуге қажеттілік болу
және оған оқу арқылы қол жеткізу. Яғни,
оқығысы келу, оқуды ұнату және оқи
алу. Бұл жерде білімді игеру, іскерліктері
мен дағдыларының қажеттіліктері
жоққа шығарылмайды, алайда тек
мақсат ретінде емес, оқушыны
дамытудың өзіндік құралы ретінде ғана
қарастырады.
Дамыта оқыту тұлғаның барлық қасиетін тұтас бірлікте
дамытуға негізделген. Дамыта оқытудың барысында
оқушылардың:

Ойлау дәрежесі Өзіне деген
артады сенімі артады

Байқампаздық Шығармашылық
қабілеті дамиды қабілеті дамиды

Ізденушілік, Өз бетінше жұмыс
зерттеушілік қасиеі істеуге ұмтылады
жанданады

Тұлғаның өзіндік үні
Пікір алмасу мен өз
«менің ойымша», «егер
тұжырымын жасауға
мен болсам», т.б.
ұмтылады
қалыптасады
Деңгейлеп оқыту технологиясы
Деңгейлеп оқыту технологиясы дегеніміз – әр
оқушыны оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне қарай
оқыту, тәрбиелеу бағытында жүзеге асатын
технологияның түрі. Деңгейлеп оқытуда мұғалім ақпарат
беруші және ұйымдастырушы, кеңес айтушы қызметін
ғана атқарады.
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты -
оқытуды оқушының әр түрлі топтарына, ерекшеліктеріне
сай бейімдеу, ыңғайлау. Оқушылардың өзіне деген
сенімділіктерін қалыптастыра отыра, деңгейлік
шығармашылық тапсырмалар және жазба жұмыстарын
орындау арқылы шығармашылық деңгейге көтерілуін
анықтау.
В.П.Беспалько Бірінші - оқушылық деңгей.
деңгейлеп, саралап Аталған деңгейде ұсынылатын
оқытудың жаңа тапсырмалар бағдарлама талабына
жолдарын ұсынып, оны сәйкес беріледі.
төмендегідей Екінші - алгоритмдік деңгей.
деңгейлерге жіктеді: Бұл деңгейде тапсырмалардың
мазмұны күрделендіріле
Төртінші- ұсынылады.
шығармашылық деңгей.
Бұл деңгей оқушының Үшінші - ізденушілік деңгей.
шығармашылық қабілетін, Аты айтып тұрғандай, бұл деңгейде
дарындылығын, талантын ұсынылатын тапсырмалар оқушыны
ұштауға, оның жеке қабілетін ізденушілікке жетелейтіндей болуы
дамытуға көмектесетін шарт. Олар өзара сабақтастыққа,
тапсырмалардан тұрады. жүйелілікке негізделіп,
Аталған деңгей тапсырмалары оқушылардың танымдық қабілетін
оқушының бүкіл қабілетін мен танымдық құзіреттілігін
дамытып, жетілдіруге ықпал жетілдіруге бағытталады.
етеді.
Деңгейлеп оқыту технологиясының
ұтымдылығы бұл технология оқушының да,
мұғалімнің де белсенді шығармашылық
қызметін дамытуға арналған.

І - деңгейдегі тапсырма мемлекеттік
стандарттық деңгей болғандықтан мұны
оқшылардың барлығы орындауға міндетті.
ІІ- ІІІ - деңгей бірте-бірте күрделене
түсетіндіктен оқушылар бұл тапсырмаларды
құқылы.
IV - деңгей тапсырмаларын
шығармашылықпен жұмыс істей алатын
оқушылар ғана орындайды.
Проблемалық оқыту технологиясы

Орыс дидактиктері М.А.Данилов пен В.П.Есипов проблемалық
оқытуда оқушыға дайын материалды бермей, шығармашылық
тапсырмалар арқылы олардың өзіндік ойларын жетілдіру керек
деп санайды.
М.И.Махмутов проблемалық оқытуды үш түрлі
классификацияға бөледі:
• Оқу материалдарындағы ережелер мен заңдылықтарды
шешуге, анықтауға бағытталған ғылыми шығармашылық;
• Практикалық мәселелерді шешуге, алған білімді жаңа
жағдаятта пайдаланып, оны шешуге және өздігінен құрауға
бағытталған практикалық шығармашылық;
• Ойын ойнау, ән айту, сурет салу, т.б. арқылы өзінің
шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған көркемдік
Проблемалық оқыту шартты түрде
төрт деңгейден тұрады:
Бірінші деңгей мұғалімнің айтқан материалын
тыңдап, берілген тапсырмаларды орындауды
қамтиды.
Екінші деңгейде алған білімін жаңа жағдайда
мұғалімінің көмегімен, жартылай өзі орындауы
арқылы іске асырады.

Үшінші деңгейде оқулық бойынша берілген
тапсырманы өздігінен іздене отырып, орындайды.

Төртінші деңгейде шығармашылық
тапсырмалар орындай отырып, өзі талдау
жасайды.
Оқушының алдына проблемалық
жағдаят қою арқылы материалды меңгерту
– проблемалық оқытудың басты шарты.
Проблемалық жағдаят оқушының ойлау
қабілетін жетілдіреді, өздігінен шешім
қабылдауға жетелейді. Проблемалық
оқытуды қолдану үшін мұғалім тақырып
бойынша оқушының білім деңгейін және
олардың шығармашылық қабілетін ескеруі
тиіс.
Қазіргі оқыту үдерісінде
қолданылып жүрген
білім берудегі тиімді
педагогикалық
технологиялар ретінде
мынадай
педагогикалық
технологиялар
жіктемесі сұрыпталған:
1. Оқушыны объект ретiнде емес, субъект ретiнде қарастырып,
оның дара тұлға ретiнде қалыптасуына жан-жақты әсер ететiн,
қарым-қатынастың демократиялық, iзгiлендiру бағытын
негiзге алған – оқытуды демократияландыру мен
iзгiлендiру негiзiндегi педагогикалық технологиялар
(оған жататындар: Е.В. Бондаревский, Д.Б. Серикова,
Ю.И. Турчанинова, И.С.Якиманский, Ш.А.Амонашвилидiң
iзгiлiктi-жеке тұлғалық технологиясы, Е.Н. Ильинаның
гуманитарлық пәндерді адам қалыптастырушы пән ретiнде
оқыту жүйесi және т.б. жатады);

2. Оқушының туа бiткен ақыл-ой қабiлетiнiң
жеке дамуына негiзделген – саралап оқыту
технологиясы (Н.Гузик, И.Первин, В.Фирсов);
3. Балаға сырттан әсер
етпей өзiнiң табиғий
2. Оқушының белсендi
дамуына ықпал жасайтын,
болуына, проблемалық
баланың жаны мен жағдайда одан шығуды
жүрегiне жылулық үйрететiн – оқушы әрекетiн
ұялататын – халықтық белсендiру мен
педагогиканың әдiстерiне интенсификациялау
сүйене отырып баланың негiзiндегi педагогикалық
технологиялар
табиғи дамуына
(оған Е.И.Пассовтың
негiзделген коммуникативтiк оқыту
педагогикалық технологоиялары, В.Ф.
технологиялар (Л.Н. Шаталовтың тiрек сигнал
Толстой, А.Кушнир, конспектiлерi негiзiндегі
М.Монтессори оқыту технологиясы,
проблемалық оқыту
технологиялары жатады);
технологиялары жатады);
5. Оқушы мен оқытушы арасындағы қарым-қатынастың тең
дәрежеде жүзеге асуын қамтамассыз ететiн –
ынтымақтастық педагогикалық технологиясы;

6. Әр оқушының жеке қасиетiн аша отырып, оның қабiлетi
мен мүмкiндiк деңгейiне қарай оқыту, тәрбиелеу бағытында
жүзеге асатын технологияның түрi – деңгейлеп саралап
оқыту технологиясы ;

7. Оқушылардың өз бетiмен жұмыс жасауына және
қоғамдық белсендiлiгiнiң артуына әсер ететiн – дамыта
оқыту технологиясы (Эльконин-Давыдов, Л.В. Занков, Г.Д.
Кириллова, Г.И.Щукина т.б.);

8. Білім алушыларды ұжымда жұмыс iстеуге үйретуде,
тiлдесiмде болуына, бiрiн-бiрi үйретуiне үлкен әсер ететiн
технология – оқытудың ұжымдық тәсiлi жатады
(В.Дьяченко, А.Соколов, А.Ривин, Н.Суртаева т.б.).

Ұқсас жұмыстар

Педагогикалық технологиялардың негізгі мақсаттары

Озат педагогикалық тәжірибе және педагогика ғылымының озат педагогикалық тәжірибе және педагогика ғылымының жетістіктерін енгізу

Сабақтарда қолданылатын әдістер

Оқытудың компьютерлік технологиясы

Жоғары мектептегі жаңа білім беру технологиялары

ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМБЕРУ ҮДЕРІСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ ШЕТЕЛДІК ЖӘНЕ ОТАНДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК СИПАТЫНА ТАЛДАУ

Ақпараттық технологиялардың пайдасы

Мұғалімнің аты - жөні

ЖАҢА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ОҚУ ҮРДІСІНЕ ЕНГІЗУ

Білім берудегі инновация

Пәндер