Өтпелі аймақтар

Талдықорған қаласындағы Қ. Байсейітов атындағы саз колледжі

Пән: География

Топ:1курс. Ән салу, дәстүрлі ән, ХДЕ

Пән оқытушысы: Ж. З. Жанузакова

Сабақтың тақырыбы:

Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық құрылымы және модельдері

Оқу мақсаты:

10. 4. 1. 6. дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау

Сабақ мақсаты

Білім алушылардың барлығы: шаруашылықтың аумақтық құрылымы мен модельдерін талдайды

Білім алушылардың көбі: Аймақтардың экономикалық дамуын теңестіреді.

Білім алушылардың кейбірі:Экономикалық аудандар типін ажыратып, талдай алады

ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ШАРУАШЫЛЫҚТЫҢ АУМАҚТЫҚ МОДЕЛЬДЕРІ

Дамыған елдер

Өтпелі экономика елдер

Дамушы елдер

Үш бөлікті модель

Дүниежүзілік шаруашылық 10 орталыққа бөлінеді

Көп бөлікті модель

Дамыған елдер (Солтүстік)

Дамушы елдер (Оңтүстік)

Екі бөлікті модель

Ғаламдық орталықтар

Өтпелі аймақтар

Шеткі аймақтар

Жаңа үш бөлікті модель

Үш бөлікті модель

Дамыған елдер

Өтпелі экономика елдері

Дамушы елдер

Дамыған елдер

Жетекші дамыған елдер

Батыс Еуропаның шағын капиталистік елдер

Көшпелі капиталистік елдер

Азияның жетекші индустриялы мемлекеттері

АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Франция, Италия, Германия, Жапония

Бельгия, Дания, Норвегия, Швеция, Финляндия, Испания, Португалия, Ирландия

Белгілі бір мемлекеттік одақтың құрамында болып, кейін тәуелсіздігін алған мемлекеттер жатады. Мысалы, Аустралия, Жаңа Зеландия, Оңтүстік Африка, Израиль

Сингапур, Корея Республикасы, Қытайдың Ганконг қаласы, Таиланд

Дамушы елдер

Бұған жалпы ішкі өнімі бойынша өте төмен, жұмыссыздық күшінің және халық санының көптігі жатады. Осының ішіне жетекші дамушы елдер де кіреді. Олар Қытай, Үндістан, Бразилия және Мексика

Өтпелі экономикалық елдер

Өтпелі экономикалық елдер бұл мемлекеттің экономикасы және индустриясы жалпы орташа. Бұнда: Албания, Болгария, Румыния, Харбатия сияқты мемлекеттер және ТМД ның құрамында болған мемлекеттер оның ішінде Қазақстанды да жатқызамыз және үшінші топқа Балтық маңындағы елдер, Латвия, Литвия, Эстонияны жатқызамыз

Көп бөлікті модель

Дүниежүзілік шаруашылықтың 10 орталығына бөлінеді. Бұған Латын Америкасы, Солтүстік Америка, Еуропа сияқты елдер жатады.

Жаңа үш бөлікті модель

Ғаламдық орталықтар

Өтпелі аймақтар

Шеткі аймақтар

Ескі өнеркәсіпті аудандар

Артта қалған аудандар

Жаңадан игеріліп жатқан аудандар

Экономикалық аудандар типі

Жоғары дамыған аудандар

Мемлекеттік маңызы бар облыс орталықтары жатады

Кезінде табиғи ресурстарға негізделіп салынып қойған қалалар жатады

Облыс орталықтарынан шалғайда орналасқан аудандар жатады

Бұндай аудандарды Қазақстанда кездестірмейміз. Бұл Еуропада Скандинавия түбегіндегі мемлекеттер. АҚШ тағы Аляска түбегіндегі мемлекет кезінде игеруге табиғаты кедергі жасаған аймақарды айтуға болады.