АБАЙ ҚҰНАНБАЙЕВ ӨМІРБАЯН

Презентация қосу

АБАЙ ҚҰНАНБАЙЕВ
ӨМІРБАЯН
Ы

ТҮРІК ТОБЫ:
БЕРКАЛИЕВА АРАЙЛЫМ,
БИРЖАНКЫЗЫ АРЛАНА,
ТАЙШИБАЕВА ЖАНГУЛЬ
ПЕРНЕХАНОВА БАЛЖАН
ЕРМАНОВА АЯНА
СЕЙТКӘРІМ ШҰҒЫЛА
1845ж. 10 тамызда Шыңғыс тауының
баурайында дүниеге келген. Анасы
Ұлжан мен Айғыздың арқасында
«Телғара» атанып өсті.

1855 - 1857 ж. Ауыл молдасынан
сауат ашты. 9 жасында «Кім екен
деп келіп ем түйе қуған» деген ең
алғашқы мысқыл өлеңін шығарды.

187 - 1859 ж. Семей қаласында Ахмет
Риза медресесінде білім алды. Үш ай
«Приходская школа» орыс мектебінде
қосымша оқиды. Араб, парсы, түркі
тілдеріндегі шығыс ақындарының
кітаптарын оқыды.

1870ж. Семей қаласында Лев
Толстойдың кітабын сұрап
тұрғанда Е. П. Михаэлиспен
танысты.
1876 - 1878ж. Абай қоңыр Көкше еліне үш жыл
болыс болды. Абай үш сайлауда інісі Ысқақты,
екі сайлау Оспанды, бір сайлау Шәкәрімді
болыстыққа сайлады. 28 жастағы Абайдың
үстінен күндес топтар жоғарыға өтірік арыз -
шағымдар жазды. Үзікбай Бөрібаевтың жалған
арызымен Абайдың үстінен Семейдің ұлықтары
тергеу ісін қозғайды.
Заголовок презентации
• 1877 - 1878 ж. Абай 12 іспен тергеліп, Семейде 3 - 4 ай жатады. 1884ж. Абайды ақтап
1 700 кісі куәлік беріп, «қылмыстық ісі» жабылады.

• 1889 ж. 25 – ке жуық өлең шығарады. Осы жылы «Күлембайға», «Жаз» деген
2 өлеңдері Омбыдағы «Дала уалиаты» газетіне Көкбайдың атымен жарияланды.

• 1890 - 1898 ж. Қара сөздерін жазды.

• 1891 ж. Інісі Оспан қайтыс болған соң мұңды өлеңдер жаза бастады.

• 1895 ж. Баласы Әбдірахман 27 жасында қайтыс болады.

• 1898 ж. Өзінің бала кезгі досының ұйымдастыруымен түрлі ру басылары Абайды
6 соққыға жығады, дүниесін тонайды.

• 1899 ж. Абайдың өлеңдері көбейеді.

• 1904 жылы 14 мамырда - Абайдың зор үміт еткен екінші ұлы, ақын Мағауия қайтыс
8 болады.

• 1904 жылы 23 маусымда – қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы Балашақпақта
9 дүние салады. Қыстауы Жидебайда жерленген.
03.09.20ГГ Название презентации 3
АБАЙДЫҢ ОТБАСЫ

Вставка рисунка Вставка рисунка Вставка рисунка

Подзаголовок
• Абай осы күнгі Семей облысындағы
Шыңғыстауын жайлаған тобықты
руының ішінде 1845 жылы 10 тамызда
туған. Абайдың өз әкесі – Құнанбай,
атасы – Өскенбай, арғы атасы –
Ырғызбай. Аталарының барлығы да руы
ішінде үстемдік жүргізген адамдар.
Өскенбай орта жасқа келгенде, баласы
Құнанбай ержетіп, атқа мінген.
Құнанбай 1804 жылы туған. Бұның
шешесі Зере кісі ренжітпейтін жұмсақ
мінезді әйел болған. 1850 жылы 72
жасында Өскенбай қайтыс болады. Зере
ерінен кейін көп жасаған. Ол бертін
келіп тоқсанға жетіп өмірден озған.
Мұның ақын болатын немересі –
Абайдың бала, бозбала күнінде
ауылдың бәрі Зерені «кәрі әже» дейді
екен. Оның кәріліктен құлағы естімейтін Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен
болғандықтан, балаларына дұға оқытып бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.
үшкіртеді екен. Сонда өз қолындағы Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,
немересі – Абай кәрі әжесінің құлағына
Мыңмен жалғыз алыстым, кінә
өлең айтып келіп үшкіреді екен.
қойма!
АБАЙ ҚҰНАНБАЕВ
03.09.20ГГ 5
Абай он жасқа келгенде әкесі Семей
қаласына әкеліп оқуға берген. Бұдан
бұрын қырда да Абай біраз оқыған
болады. Семейдегі алғашқы берген
молдасы – Ғабдұлжаппар деген татар.
Артынан бұдан шығарып, Ахмет Риза деген
молдаға тапсырған. Абай Ахмет Ризада үш
жыл оқиды. Өзі тұстас үлкен-кіші
балалардың барлығынан сонағұрлым
зейінді, ұғымтал және ерекше ықыласты
болған. Дәрісте арабша кітапты
молдасының бір оқып, бір-ақ рет түрікшеге
аударып берген сөздерін кітапқа қарамай
жатқа айтып шыға алатындай зерек
болады. Сонымен дәріс үстінде оқылатын
сабақтарды ұғып білу Абайға өзге
балалардан анағұрлым оңай тиген. Көп
уақытын да алмаған. Сондықтан барлық
артылған уақытты Абай өз бетімен өзі
сүйген кітаптарын оқуға жұмсаған.
03.09.20ГГ 6
Абай оқуға кіргеннен соң тез есейіп, ілім
қуған кісінің қалпына оңай түсіп кеткен.
Өзінің әбден сүйіп, таңдап оқыған ірі
ақындарының талай ғазелдерін ұзыннан-
ұзаққа жаттап жүрген. Бала күнінде
жаттаған кей өлеңдері ұлғайып, кәрілікке
жеткен уақытына шейін есінен
шықпаған.Медреседе үшінші жыл оқып
жүрген уақытында Абай жалғыз
мұсылманша оқумен тоқтамай, Семей
қаласындағы «Приходская школаға» түсіп,
орысша да оқи бастаған. Бірақ бас-аяғы үш
аймен орысша оқуы мен мұсылманша оқуы
да доғарылады. Әкесі оны ел билеу ісіне
баули бастайды. Барлық балаларына қатал
болған Құнанбай Абайдың өзгелерден
артық екенін ертеден сезген. 13 жасында
Абай әкесі берген бағытпен ел сөзіне
кіріседі. Ең алғашқы жылдарында әкесінің
«барып-келінде» жүреді. Кейде қасына кісі
қосып беріп, кейде жалғыз өзіне сөз
03.09.20ГГ Название тапсырып,
презентации ұсақ істер туралы келісім 7
жасауға да ерік береді.
Негізі, Абайдың үш әйелі болған. Олар: Ділдә,
Әйгерім, Еркежан. Ділдәдан тараған балалары:
Ақылбай, Әкімбай, Әбдірахман, Мағауия және
екі қызы: Күлбадан, Райхан. Абайдың бәйбішесі
– Ділдә Жүсіпқызы, Алшынбай Тіленшіұлының
ұрпағы. Абайдың Ділдәға үйленген кезі 1860
жылдар. Ділдә жай сөйлейтін, өте сабырлы,
түсі аққұба, қыр мұрынды, көзі үлкен, сұлу өңді
болған. Үйінде жұмыс істеп жүрген адамдарды
ренжітпейтін, өте бауырмал болған. Екінші
әйелі Әйгерімнен Тұрағұл, Мекаил, Ізкаил,
Кенже. Абай жеті ұл, үш қыз сүйген. Келіндей
алған әйелі Еркежаннан ұрпақ көрген жоқ.

03.09.20ГГ Название презентации 8
Абай 1870 жылы Михаэлиспен танысады.
• Ал 1880 жылдары Долгополов, Леонтьев, Гросс
секілді демократтармен танысып, орыс пен Батыс
Еуропа мәдениетінің тарихын оқиды. Ол 40
жасынан бастап әдебиетке ден қояды. Алайда ел
іші оны өз еркіне жібермей, еріксіз ру тартысының
таласына кіріктіріп отырды. Оған әртүрлі жала
жауып істі етті. Оны астыртын көрсетіп отырған –
бұзық рубасылары, сатымсақ болыстар еді. Ақын
тіршілігінің ең ауыр қорытындысы 1897
жылдарда айқын көрініс тапқан. Ақын енді
жылдан жыл өткен сайын өмірден қажып, шөге
береді. Осы жылдарда өлімді де ойлай бастайды.
Өзі кешірген ерекше дертті, өмірдің барлық
қайғысын, өкінішін еске ала отырып, қазақ
әдебиетінде мәңгілік ұмытылмайтын «Өлсем
орным қара жерді» жазады.

03.09.20ГГ Название презентации 9
Ақын өмірінің соңғы жылдары
• Ақын өмірінің соңғы жылдарында көп өлең
жазбай кетеді. 1903 жылдан бастап біржолата
өлең жазылмай қалады. 1903 жыл мен 1904
жылдың қысында Абайдың тірі қалған
балаларының ішіндегі ең жақсы көретіні –
Мағауия көптен әлсіретіп жүрген құрт аурудан
төсек тартып, жатып қалады. Мағауия әке
ұғымынша да және өз ортасының бағалауынша да
Абайдың барлық баласының ең жақсысы, ең ірісі
деп саналған. Бұл ақындығының үстіне ерекше
мінезді кісі болған. Жасынан денсаулығы нашар
болғандықтан, қаладан толық тәрбие ала алмаса
да, әкесінің үнемі өз қасында ұстап, шын
жақсылап тәрбиелеп шығардым деген баласы
осы болатын. Елде отырып Еуропа тәрбиесін
алған адамдардай ақыл, мінез, адамшылығы
түгелімен мәдениетті кісінің халінде болған. Бұ да
әкесі сияқтанып, қырда отырып, көп оқып, өзінен-
өзі қарастырумен көп білім алған адам еді. Ол
жұмсақ мінезді болып, ел көпшілігіне аса сүйікті
03.09.20ГГ болған.
Название Ол 1904 жылы жазғытұрым қайтыс 10
презентации
болады.
Назарларыңызға
рахмет!!!

03.09.20ГГ Название презентации 11

Ұқсас жұмыстар

Өмірбаян

Азаматтық қарым-қатынасты реттейтін құжат Өмірбаян

Сәкен Сейфуллин

Өмірбаян қандай құжат

Құжаттың атауы өмірбаян

Жеке құрам бойынша құжаттар

Алматы облысы ішкі істер

Іс-қ ағ аздар

Көңілімнің санасы

Сәкен Сейфуллин Ақсақ киік

Пәндер