АБАЙ ҚҰНАНБАЙЕВ ӨМІРБАЯН

АБАЙ ҚҰНАНБАЙЕВ

ӨМІРБАЯНЫ

түрік тобы:

Беркалиева Арайлым,

Биржанкызы арлана,

Тайшибаева жангуль

Пернеханова балжан

Ерманова аяна

Сейткәрім шұғыла

Заголовок презентации

03. 09. 20ГГ

Название презентации

АБАЙДЫҢ ОТБАСЫ

Подзаголовок

03. 09. 20ГГ

Абай осы күнгі Семей облысындағы Шыңғыстауын жайлаған тобықты руының ішінде 1845 жылы 10 тамызда туған. Абайдың өз әкесі - Құнанбай, атасы - Өскенбай, арғы атасы - Ырғызбай. Аталарының барлығы да руы ішінде үстемдік жүргізген адамдар. Өскенбай орта жасқа келгенде, баласы Құнанбай ержетіп, атқа мінген. Құнанбай 1804 жылы туған. Бұның шешесі Зере кісі ренжітпейтін жұмсақ мінезді әйел болған. 1850 жылы 72 жасында Өскенбай қайтыс болады. Зере ерінен кейін көп жасаған. Ол бертін келіп тоқсанға жетіп өмірден озған. Мұның ақын болатын немересі - Абайдың бала, бозбала күнінде ауылдың бәрі Зерені «кәрі әже» дейді екен. Оның кәріліктен құлағы естімейтін болғандықтан, балаларына дұға оқытып үшкіртеді екен. Сонда өз қолындағы немересі - Абай кәрі әжесінің құлағына өлең айтып келіп үшкіреді екен.

Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма!

АБАЙ ҚҰНАНБАЕВ

03. 09. 20ГГ

Абай он жасқа келгенде әкесі Семей қаласына әкеліп оқуға берген. Бұдан бұрын қырда да Абай біраз оқыған болады. Семейдегі алғашқы берген молдасы - Ғабдұлжаппар деген татар. Артынан бұдан шығарып, Ахмет Риза деген молдаға тапсырған. Абай Ахмет Ризада үш жыл оқиды. Өзі тұстас үлкен-кіші балалардың барлығынан сонағұрлым зейінді, ұғымтал және ерекше ықыласты болған. Дәрісте арабша кітапты молдасының бір оқып, бір-ақ рет түрікшеге аударып берген сөздерін кітапқа қарамай жатқа айтып шыға алатындай зерек болады. Сонымен дәріс үстінде оқылатын сабақтарды ұғып білу Абайға өзге балалардан анағұрлым оңай тиген. Көп уақытын да алмаған. Сондықтан барлық артылған уақытты Абай өз бетімен өзі сүйген кітаптарын оқуға жұмсаған.

03. 09. 20ГГ

Название презентации

Абай оқуға кіргеннен соң тез есейіп, ілім қуған кісінің қалпына оңай түсіп кеткен. Өзінің әбден сүйіп, таңдап оқыған ірі ақындарының талай ғазелдерін ұзыннан-ұзаққа жаттап жүрген. Бала күнінде жаттаған кей өлеңдері ұлғайып, кәрілікке жеткен уақытына шейін есінен шықпаған. Медреседе үшінші жыл оқып жүрген уақытында Абай жалғыз мұсылманша оқумен тоқтамай, Семей қаласындағы «Приходская школаға» түсіп, орысша да оқи бастаған. Бірақ бас-аяғы үш аймен орысша оқуы мен мұсылманша оқуы да доғарылады. Әкесі оны ел билеу ісіне баули бастайды. Барлық балаларына қатал болған Құнанбай Абайдың өзгелерден артық екенін ертеден сезген. 13 жасында Абай әкесі берген бағытпен ел сөзіне кіріседі. Ең алғашқы жылдарында әкесінің «барып-келінде» жүреді. Кейде қасына кісі қосып беріп, кейде жалғыз өзіне сөз тапсырып, ұсақ істер туралы келісім жасауға да ерік береді.

Негізі, Абайдың үш әйелі болған. Олар: Ділдә, Әйгерім, Еркежан. Ділдәдан тараған балалары: Ақылбай, Әкімбай, Әбдірахман, Мағауия және екі қызы: Күлбадан, Райхан. Абайдың бәйбішесі - Ділдә Жүсіпқызы, Алшынбай Тіленшіұлының ұрпағы. Абайдың Ділдәға үйленген кезі 1860 жылдар. Ділдә жай сөйлейтін, өте сабырлы, түсі аққұба, қыр мұрынды, көзі үлкен, сұлу өңді болған. Үйінде жұмыс істеп жүрген адамдарды ренжітпейтін, өте бауырмал болған. Екінші әйелі Әйгерімнен Тұрағұл, Мекаил, Ізкаил, Кенже. Абай жеті ұл, үш қыз сүйген. Келіндей алған әйелі Еркежаннан ұрпақ көрген жоқ.

03. 09. 20ГГ

Название презентации

Абай 1870 жылы Михаэлиспен танысады.

Ал 1880 жылдары Долгополов, Леонтьев, Гросс секілді демократтармен танысып, орыс пен Батыс Еуропа мәдениетінің тарихын оқиды. Ол 40 жасынан бастап әдебиетке ден қояды. Алайда ел іші оны өз еркіне жібермей, еріксіз ру тартысының таласына кіріктіріп отырды. Оған әртүрлі жала жауып істі етті. Оны астыртын көрсетіп отырған - бұзық рубасылары, сатымсақ болыстар еді. Ақын тіршілігінің ең ауыр қорытындысы 1897 жылдарда айқын көрініс тапқан. Ақын енді жылдан жыл өткен сайын өмірден қажып, шөге береді. Осы жылдарда өлімді де ойлай бастайды. Өзі кешірген ерекше дертті, өмірдің барлық қайғысын, өкінішін еске ала отырып, қазақ әдебиетінде мәңгілік ұмытылмайтын «Өлсем орным қара жерді» жазады.

03. 09. 20ГГ

Ұқсас жұмыстар

Өмірбаян

Азаматтық қарым-қатынасты реттейтін құжат Өмірбаян

Сәкен Сейфуллин

Өмірбаян қандай құжат

Құжаттың атауы өмірбаян

Жеке құрам бойынша құжаттар

Алматы облысы ішкі істер

Іс-қ ағ аздар

Көңілімнің санасы

Сәкен Сейфуллин Ақсақ киік