Қызылорда облысы

Презентация қосу

СУ ҚОРЛАРЫН ТИІМДІ
ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ
ОЫНДАҒАН:

ТЕКСЕРГЕН:
жоспар
1. Қазақстанның су қорлары

2. Қазақстанның су қорларын қорғау мен тиімді пайдалану проблемалары

3. Су қорларын экономикалық бағалаудың ерекшеліктері

4. Су қоймаларын экономикалық бағалау әдістері

5. Су және оның ластану себептері

6. Қорытынды

7. Әдебиеттер

8.Тест

05/23/2022
Қазақстанның су
қорлары
Қазақстан Республикасының
жердің беткі қабатындағы өзен суы
қорларының орташа жылдық
сулылығы 100.9 млрд м, олардың
ішінен 56,5 і Қазақстан
территориясында қалыптасып, 44,4
көршілес территориялардан
(ҚХР,Өзбекстан ,Қырғыстан және
Ресей) құйылады. Қазақстанның су
қорлары бұрынғы КСРО – ның су
қорының 2,1% − ын құрайды, және
де Қазақстан суымен
қамтамасызданудан одақтас
республикалар арасында соңғы
орынды алып тұр.

05/23/2022
Қазақстанның су қорлары
Жер бетіндегі су қорлары территорияда біркелкі таралмаған. Сумен ең
жақсы қамтамасыз етілген Шығыс Қазақстан облысы 1км − 290 мың м³, ең
аз қамтамасыз етілген Атырау, Қызылорда, әсіресе Маңғыстау облысы 1км³
− 0,36 мың м³ шаруашылық өндіріске тиеді ( жалпы көлемнің 77− 80 % −
ы ).

Көл суларының жалпы 190 млрд м³, олардың 10 % − ы тұшшы көлдер
үлесіне тиеді.

Жердегі тұшшы су қорлары 30 млн м³, бірақ оның 97% − ы поллярлы
аудандар мен мұздықтар үлесіне тиеді.

05/23/2022
Қазақстанның су қорларын қорғау мен тиімді пайдалану
проблемалары

БҰҰ мәліметтері бойынша 23 қала тұрғындары мен 80 ауыл тұрғындары қанағаттанарлық сапалы
сумен қамтамасыз етілмеген. Көптеген елдер көп энергетикалық қаржыны қажет ететін теңіз суын
тұшшыландыруға мәжбүр болып отыр.

Бұл ысырабшылықтың бір себебі, тұрғындардың материалдық қызығушылығы мен экологиялық
тәрбиесінің болмауынан. Сумен қамтамасыз ету проблемасымен қатар оның сапасын сақтау
проблемасы да аса маңызды.

Егер XX ғасыр басында ғылымға табиғи сулардың ластануының 17 ғана түрі белгілі болса, қазір 2,5
мың түрі белгілі. Бұл тұрғындар денсаулығына қауіп төндіріп балықтар, су құстары мен басқа
жануарлар өліміне әкеледі, өсімдіктердің өнімділігін кемітіп, солуына соқтырады.

Ауыз судың минералдануын жоғарылату ағзаға тұздың жиналуын жылдамдатады.

Күнделікті тұрмысқа қажетті су жер бетіндегі көздері: өзендер, көлдер, су қоймаларынан
алынғандықтан, оларды қолданбастан бұрын су құбырларын әртүрлі қалдықтардан тазартып ғана
қоймай, залалсыздандыру қажет. Негізгі әдістер хлорлау мен азондау болып табылады.

05/23/2022
Су қорларын экономикалық бағалаудың
ерекшеліктері

Ауыл шаруашылығында алдын ала тазартылмаған ластанған су көздерінен
алынған суды пайдаланған кезде мал және құс өнімділігі төмендейді, мал
ауруға шалдығып, өлімге ұшырайды, жер қыртысы тұзданады, ауыл
шаруашылық дақылдардың астық өнімділігі төмендейді. Барлық
шаруашылығында су көздерінің ластануынан балықтар өледі. Тағамдық
азық

– түлік ретінде тауардың сапасы төмендейді суаттардың өнімділігі азаяды
және т.б.

05/23/2022
Шығындардың орнын толтыруға жұмсалған қаражаттар бір жылғы
салымдарда, ағымдағы шығындар түрінде болуы мүмкін, сондықтан да
оларды салыстырмалы түрде келтіру келтірілген шығындар
формуласымен жүзеге асады. 3i=Ci+EнКі

МҰНДАҒЫ:
KІ – I – ШІ НҰСҚА БОЙЫНША КАПИТАЛДЫ САЛЫМДАР, CІ – СОЛ НҰСҚАҒА СӘЙКЕС АҒЫМДЫҚ
ШЫҒЫНДАР ( ӨЗІНДІК ҚҰН );
EН – КАПИТАЛДЫ САЛЫМДАРДЫҢ ЭФФЕКТІЛІГІН САЛАЛЫҚ НОРМАТИВТІ КОЭФФИЦИЕНТІ.
Су қоймаларын
экономикалық
бағалау
әдістері
Су ресурстарын
экономикалық бағалау: су
тұтынушы өндіріс
күштерін тиімді
орналастыру; суды
қорғауға, үнемдеп тиімді
пайдалануға
экономикалық
ынталандыру және оны
ұлттық байлық құрамында
есептеу үшін қажет
болады.
05/23/2022
Су қоймаларын экономикалық бағалау
әдістері

Су қоймалары экономикалық
бағалау сұрақтарын талқылау
барысында екі концепция
анықталады: шығындық және
нәтижелік.

Су қорларын шығындар бойынша
бағалаған кезде су шаруашылық
жүйелердің салынуымен және
пайдалануымен байланысты
шығындардың барлығы есептелді.

05/23/2022
05/23/2022
Қорытынды
Су байлықтарын сақтау-
бүкілхалықаралық іс екенін
ұмытпауымыз керек. Су бірінші
қажеттілік және біздің байлығымыз.
Халық даналығы- «Су ішетін құдығына
түкірме, кейін одан су ішерсің»- дейді.
Су байлығынан адам баласына келетін
пайда көп, оларды тиімді пайдалану,
сақтай білу баршамыздың абыройлы
борышымыз.

Осыған орай су және басқа табиғат
ресурстарын қорғауға бағытталған
бірқатар қарарлар мен қаулылар да
баршылық. Солардың ішінде соғы
жылдары жарық көрген Каспий теңізін,
Еділ, мен Жайық өзендерін, Балтық пен
Қара теңізді, Байқал көлін қорғау
жөніндегі қаулылардың маңызы ерекше.

05/23/2022
Әдебиеттер
Негізгі әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы N 212 Кодексі

2. Утегенов, Е.К. "Табиғатты пайдалану экономикасы" пәні бойынша ОӘК [Электрондық ресурс] / Е.К. Утегенов.- 618КБ.-
Кокшетау: КГУ им.Ш.Уалиханова, 2011

3. Сатпаева, М.Ж. Практикум по дисциплине «Экономика природопользования» для студентов специальности 050506
«Экономика» [Текст] / М.Ж. Сатпаева.- Кокшетау: КГУ им. Ш.Уалиханова, 2010.- 102 с.

4. И85 Экономикалық мамандықтар студенттеріне арналған. «Табиғатты пайдалану экономикасы» пәні бойынша қысқаша
лекциялар курсы. 98 бет.

5. Ниязбекова Д.А. Кәсіпорын экономикасы, 2008ж.

6. Кайкен Ж.Б., Сұлтанов Ө.С., Қалдыбаев М.М. Кәсіпорын экономикасы, 2010ж

7. Экономика, организация и планирование промышленного производства. Под. ред. Лисицына Н.А., Минск: Высшая
школа, 2001ж.

8. Непомнящий Е.Г. Экономика и управление предприятием. Таганрог, ТРТУ,2002 г.

05/23/2022
Тест
1. Қазақстан Республикасының жердің беткі қабатындағы өзен суы қорларының орташа жылдық
сулылығы қанша

A) 100.9 млрд м

B) 109.9 млрд м D) 105.6 млрд м

C) 107.9 млрд м E) 100.8 млрд м

2. Қазақстанның су қорлары бұрынғы КСРО – ның су қорының қанша % − ын құрайды

A) 3,1%

B) 2,2%

C) 2,1%

D) 2,3%

E) 3,2%

05/23/2022
Тест
3. Қазақстанда сумен ең жақсы қамтамасыз етілген облыс

A) Атырау облысы

B) Шығыс Қазақстан облысы

C) Маңғыстау облысы

D) Қызылорда облысы

E) СҚ облысы

4. Сумен меншікті түрде қамтамасыздық бір жылда бір адамға – қанша мың м³.

A) 50 мың м³.

B) 60 мың м³. D) 61,2 мың м³.

C) 56,4 мың м³. E) 65 мың м³.

05/23/2022
Тест
5. Су қоймалары экономикалық бағалау сұрақтарын талқылау барысында қандай екі концепция
анықталады

A) шығындық және нәтижелік.

B) дифференцияды эффект, ренттік эффект

C) ренттік эффект және рентік төлемдер

D) шығындық эффект және рентік төлемдер

E) ренттік концепция және нәтижелік концепция

6, Келтірілген шығындар формуласы -

A) ТҚШТ = Е ∆y / Ш

B) Пқ=ҚбхБ D) 3i=Ci+EнКі

C) 3i=Ci+Eн E) Шқ=ҚбхКшхБ

05/23/2022
Тест
7, БҰҰ мәліметтері бойынша қанша қала тұрғындары мен ауыл тұрғындары қанағаттанарлық сапалы
сумен қамтамасыз етілмеген

A) 22 қала тұрғындары мен 70 ауыл тұрғындары

B) 23 қала тұрғындары мен 100 ауыл тұрғындары

C) 25 қала тұрғындары мен 90 ауыл тұрғындары

D) 24 қала тұрғындары мен 80 ауыл тұрғындары

E) 23 қала тұрғындары мен 80 ауыл тұрғындары

8, Сумен ең аз қамтамасыз етілген облыс

A) Атырау, Қызылорда, әсіресе Маңғыстау облысы

B) Шығыс Қазақстан облысы D)Жамбыл, Алматы облысы

C) СҚ облысы E) Батыс Қазақстан, Атырау, Ақтөбе облысы

05/23/2022
Тест
9, Көл суларының жалпы 190 млрд м³, олардың қанша % − ы тұшшы көлдер үлесіне тиеді.

A) 11 %

B) 12 %

D) 15 %

C) 10 %

E) 20 %

10, Егер XX ғасыр басында ғылымға табиғи сулардың ластануының 17 ғана түрі белгілі болса, қазір
қанша мың түрі белгілі

A) 6,8 мың түрі

B) 3,5 мың түрі D) 4,5 мың түрі

C) 2,6 мың түрі E) 2,5 мың түрі

05/23/2022
Бақылау сұрақтары
1. Қазақстанның су қорлары

2. Қазақстанның су қорлары бұрынғы КСРО – ның су қорының қанша % − ын құрайды

3. Сумен ең жақсы қамтамасыз етілген облыс

4. Көл суларының жалпы 190 млрд м³, олардың неше % − ы тұшшы көлдер үлесіне тиеді

5. Сумен ең аз қамтамасыз етілген облыс

6. Аралдың эколкогиясы

7. Арал аптына себеп болған факторлар

8. Су және оның ластну себептері

9. Келтірілген шығындар формуласы

10. Су көздерінің ластануынан келетін зардаптар қандай?

05/23/2022

Ұқсас жұмыстар

Қызылорда қаласы туралы ақпарат

Түркістан облысының жер ресурстары

Қызылорда қаласына 200 жыл

Қызылорда облысының балық өңдейтін зауыты

ҚАКСР құрамына енгізілген аймақтар

Жай бөлшектерге амалдар қолдану

Сырдың тұлғалары тарихи

Қазақстанның жалпы көмір қоры

Балық зауыттары

АРАЛ ӨҢІРІ АРҚЫЛЫ ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ИНСТИТУТЫ

Пәндер