Педагогикалық ұжымды мақсатты түрде қалыптастыру

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ ЖӘНЕ СПОРТ»

ФАКУЛЬТЕТІ

«Жалпы педагогика және музыкалық білім» кафедрасы

БАӨЖ

Тақырыбы: «Мектеп директорының педагогикалық ұжымның қалыптасуындағы рөлі»

Орындаған: Бектасова Б ФК 18-2К1 Қабылдаған:Нуридинова Г

1996 жылғы «Директор школы» журналында Надежда Петровна Дерзкованың Команда: этапы становления и поведение мақаласы жарық көрді. Бұл мақалада Мектеп директорының педагогикалық ұжымды қалыптастыруындағы рөлі туралы айтылған.

Қазіргі кезде көптеген мектеп басшылары педагогикалық ұжымды құру қаншалықты маңызды екенін жақсы түсінетін сияқты. Олардың көмегімен мектеп өмірінің әр түрлі мәселелері неғұрлым тиімді және тез шешіледі. Бұл мектеп директорының педагогикалық ұжымды қалыптастыруындағы рөлі туралы мақалалар осы уақытқа дейінгі басылымдарында да біраз қарастырылған. К. М. Ушаковтың «Мектептегі ұйымды басқару: ұйымдастырушылық және кадрлық ресурстар» кітабында ұжымдар құру туралы толығырақ сипатталған. Дегенмен, әліде командалар құру әдістемесі жеткілікті деңгейде дамымаған. Сондықтан біз осы өте өзекті тақырып бойынша әңгімені жалғастырамыз.

Сіздердің әрқайсыңыз мектепте жыл бойы жұмыс істейтін барлық ұжымдар «жақсы» және «жаман» кезеңдерді, тоқырау мен шығармашылық өсу кезеңдерін өткеретінін байқаған шығарсыздар. Құзыретті басшы бұл процестердің бәрі сөзсіз болатынын біледі және туындаған проблемаларды объективті түрде бағалап, көшбасшылықтың тиісті жолдары мен әдістерін таңдауға тырысады.

Ұжымды құру және даму процесін қарастыратын бірнеше теориялар бар. Осындай теориялардың бірін Такманн ұсынады. Ол мынадай бес кезеңді қарастырады:

Сонымен, біз Такманның "кіші топтардың теориясы" тұрғысынан ұжымның даму динамикасын бақыладық. Алайда бұл теория кезеңдердің реттілігі мен ерекшеліктері туралы ғана түсінік береді.

Поль Херси мен Кен Бланшар ахуалдық басқару теориясы тұрғысынан басшылықтың әртүрлі стильдерін талдай отырып, ұжымның қалыптасу деңгейі (даму кезеңі) мен жетекшінің стилі арасында белгілі бір сәйкестікті орнатты. Олар өз теориясын "өмірлік цикл теориясы"деп атады. П. Херси мен К. Бланшар екі критерийді пайдалана отырып, басшылық стилін жіктейді: басшының тапсырма мен адамдарға бағдарлануы (өзара іс - қимыл) және басшылықтың төрт стилі - нұсқама, сенім, ынтымақтастық, делегацияны қарастырады. Ұжымды дамытудың әрбір кезеңі басшыдан белгілі бір басқарушылық дағдыларды және басшылықтың тиісті стилін талап етеді.

Бірінші кезеңде (танысу кезеңінде) басшыға мақсаттарды анықтау, міндеттерді нақты қою, жиналыстарды өткізу, мәселелерді ұжымдық талқылауды ұйымдастыру білігі қажет. Ұжымда жұмыс істеу дағдылары әлі қалыптаспаған және оның мүшелері арасында өзара іс-қимыл жоқ болғандықтан, жетекші рөл тапсырмаларға басты назар аударатын басшыға тиесілі, оны түсіндіреді және нақтылайды. Мұндай команда үшін ең лайықты стиль "нұсқама"стилі болып табылады.

Екінші кезеңде жетекшіге даулы жағдайларды шешу дағдылары, белсенді тыңдау, түрлі көзқарастарды ескеру дағдылары қажет. Оған икемділік, ашықтық және бейімделу қабілеті көмектеседі. Әсіресе, ұжым мүшелеріне, олардың даралығына назар аудару маңызды. Алайда, ұжым әлі тапсырмамен өз бетінше жұмыс істей алмайтындықтан, басшы жұмыс процесіне де жеткілікті көңіл бөлуі тиіс.

Нәтижесінде екінші кезеңге (жанжал кезеңіне) ең алдымен өзара қарым-қатынасты дамытуға басшының назарын аудара отырып, "сендіру" стилі сәйкес келеді.

Ұжым қатысушыларының дайындық деңгейін арттырумен, ұжымдық жұмыс дағдыларын игерумен және команданың өз дамуының үшінші кезеңіне (ынтымақтастық кезеңі) кіруімен басшы ұжымдық міндеттерді шешу саласында өз белсенділігін төмендетеді. Оның стилі - "ынтымақтастық" - өзара қарым-қатынасты дамытуға, қолайлы микроклиматты құруға жоғары ықыласпен және команда алдында тұрған міндеттерді шешуге аса мұқият назар аудармаумен сипатталады, өйткені оның қатысушылары өз міндеттерін орындау үшін жауапкершіліктің жеткілікті көлемін өзіне ала алады.

Қызметкерлерді жалпы ұжымдық жұмысқа белсенді қосу және қолдау атмосферасын құру үшін басшыға коммуникабельділік, әзіл сезімі, қарым-қатынастағы жеңілдік, кері байланысты ұйымдастыра білу қажет

Ұжымның өз дамуының төртінші кезеңіне (нәтижелі жұмыс) кірісуімен, жетекшінің назарын және командадағы өзара қарым-қатынас проблемасын төмендетеді, себебі бұл мәселе шешілген. Ұжымның жетілуі өз шыңына жетеді және басшы үшін "делегациялау"стилі неғұрлым тиімді болады. Бұл кезең шешім қабылдау, әдептілік, өкілеттілік беру және жетістіктерді көтермелеу қабілетін талап етеді.

Ұқсас жұмыстар

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҰЖЫМДАҒЫ

Тәрбие принциптері

Тәрбие процесінің заңдылықтары мен принциптері

Тәрбие процесінің ерекшеліктері

Тұлғаның дүниетанымын қалыптастыру

Педагогтың кәсіби біліктілігі

Педагогикалық техника педагог шеберлігінің элементі ретінде

Тәрбие процесі

ТҰЛҒАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ҰЖЫМНЫҢ РӨЛІ

Басқару əдістері

Пәндер