Стратификацияның түрлері

Презентация қосу

Әлеуметтік құрылым және қоғамның
стратификациясы
Жоспары:

1. «Қоғам» ұғымының мәні және түрлері.
2. Әлеуметтік стратификация теориялары
Қоғам, мемлекет, ел ұғымдары

Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті
ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және
өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп
білетін адамдар тобы; тар
мағынасында бұрыннан немесе жақсы
танымал ұлттық бірлестік.
Уикипедиялық сөздік
Қоғам құрылымы:

Әлеуметтіксаласы;
Экономикалық саласы;
Саяси саласы;
Рухани және мәдени саласы
Қоғамның пайда болу негізіне:

Эмиль Дюркгейм: ұжымдық сана;
М. Вебер: өзара ықпалдастық, әлеуметтік
байланыс;
О. Конт: қоғамдық еңбек бөлінісі;
Т. Парсонс: ережелер мен құндылықтар;
К. Маркс: тарихи қалыптасқан
қатынастарды жатқызады.
ХХғ. 50-60-жылдарында американдық
әлеуметтанушылар Даниел Белл, Уолт
Ростоу және француз әлеуметтанушысы
Раймон Арон қоғам дамуын үшке бөлді:
индустриалдық сатыға дейінгі қоғамдар,
оларды аграрлық немесе дәстүрлі қоғам
деп те атайды;
индустриалдық қоғамдар;
постиндустриалдық қоғамдар.
Дәстүрлі қоғам - көбінесе ауылдық қоғам,
индустриалды емес, бүгінгі индустриалдық
қоғамға қарсы, өндіру мен мәдени
мұраларды сақтайтын қоғам.
Дәстүрлі қоғам - саяси, әлеуметтік және
мәдени дамуы дәстүрлі құндылықтарға,
салт-санаға, ата-баба мұраларына
негізделетіндігімен ерекшеленетін
әлеуметтік орта.
Д.Белл индустриалдық қоғамда оның
әлеуметтік динамикасын анықтайтын
шамалар
еңбек пен капитал болады деп есептеді.
Р. Дарендорф бойынша,
бұл қоғамда негізгі
әлеуметтік конфликт меншіктің негізінде
болады.
Ақпараттық қоғам - өндіріс пен ғылыми-
техникалық және басқа ақпаратты
қолдануды қоғам дамуының басты
факторы ретінде қарастыратын әлеуметтік
және футурологиялық тұжырымдама;
өндірістің жоғары деңгейімен және ақпарат
пен ақпаратттық қызметтер мүддесімен
сипатталатын қоғам
Ақпараттық қоғам:

З. Бжезинский, Д. Белл, А. Тоффлер негізін
қалаған постиндустриалды қоғамның бір түрі
болып табылады. «Ақпараттық қоғам»
ұғымынан басқа әртүрлі авторлар әркелкі
атаулар қолданады: «ағартылған қоғам» (К.
Флекснер), «қатер қоғамы» (У. Бек),
«посткапиталистік қоғам» (П. Друккер),
«ашық қоғам» (Дж. Сорос).
Стратификация -

Әлеуметтік мәртебелерді шектеулі
ресурстарға қолжетімділік тұрғысынан
анықтайтын теңсіздіктің институттық
құрылымы;
Бедел, билік және байлық – қоғамдағы
теңсіздікті қалыптастырады.
Стратификацияның түрлері:

Касталық жүйелер – шектеулі
ресурстардың бөлінуі жоғары аскриптивті
мәртебеге негізделген стратификация
(дәстүр, дін, Үндістан);
Таптық жүйелер – қол жеткізген статусқа
негізделген стратификация (кез келген
қоғам, байлар, орта тап, кедейлер).
Стратификация теориялары:

Карл Маркс: буржуазия (дәулеттілер) және
пролетариат (кедейлер);
Буржуазия - өндіріс құрал-жабдықтарын
иеленген тап;
Пролетариат – үстемдік етуші тапқа
жалданып өмір сүрушілер, өндірістік
құрал-жабдықтармен қамтамасыз
етілмеген.
Карл Маркс:

Өндіріс құралдарының еңбекке қатысы
бар, бірақ олар бір мәнде емес;
Колледж оқытушысы, ірі дүкен менеджері,
қоқыс жинайтын қала қызметкері –
барлығы пролетариат;
Бірақ қоқыс жинаушы буржуазия өкілі
болуы мүмкін;
Карл Маркс:

Адамның дәулеттілер тобына немесе
кедейлер тобына жатуын анықтайтын
басты факторлар:
Адамның қанша ақшасы болуы, қандай
жұмыс атқаруы емес;
Өндіріс құрал-жабдықтарын меншіктенуі
мен еңбектің өз бақылауында болуы.
Макс Вебер:

Тап - өндіріс құрал-жабдықтарына
деген қатынас;
Мәртебе - әлеуметтік қадір, бедел;
Билік – қоғамның әрекетіне ықпал ету
қабілеті.
Осы үш өлшем, әлеуметтік
стратификацияны анықтайды.

Ұқсас жұмыстар

ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК СТРАТИФИКАЦИЯ

Әлеуметтік стратификация

СТРАТИФИКАЦИЯ ДӘРІС ЖОСПАРЫ

Құрма - екіүйлі өсімдік

Әлеуметтік топтар

Қоғамның әлеуметтік құрылымы және стратификациясы

Әлеуметтік мобильдік әлеуметтік стратификасының құрамдас бөлігі

Экономикалық әлеуметтанудың пәні

Экономикалық жүйелердің типтері

Профильдік мектептер

Пәндер