ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ

Презентация қосу

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
ОРМАН РЕСУРСТАРЫ ЖӘНЕ ОРМАН ШАРУАШЫЛЫҒЫ КАФЕДРАСЫ

ЖӘНДІКТЕРДІҢ ӘР ТҮРЛІ ӨСІМДІК
МҮШЕЛЕРІНЕ КЕЛТІРЕТІН ЗИЯНДЫЛЫҚ
ТҮРЛЕРІ

ОРЫНДАҒАН:АЙДАРҚ
ТОБЫ: ЛР-301
ҚАБЫЛДАҒАН:ЕСИРК
ЖОСПАР:

1.КІРІСПЕ
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1.ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ
2.2. ЗИЯНКЕС ЖӘНДІКТЕР
3.ҚОРЫТЫНДЫ
4.ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ӨСІМДІКТЕР (ЛАТ. PLANTAE) -ТІРІ ОРГАНИЗМДЕР ДҮНИЕСІНДЕГІ НЕГІЗГІ
ЕКІ ТОПТЫҢ БІРІ (БІРІНШІСІ - ХАЙУАНДАР). ҚҰРЛЫҚТЫҢ БАРЛЫҚ
ЖЕРІНДЕ ӨСЕДІ, СУДА КЕЗДЕСЕТІН ТҮРЛЕРІ ДЕ БАР. ӨСІМДІКТЕРДІҢ 375
000-ҒА ЖУЫҚ ТҮРІ БАР. ӨСІМДІКТЕР ТҰҚЫМ ТОБЫНЫҢ ЕҢ ҮЛКЕНІ -
ГҮЛДЕЙТІН НЕМЕСЕ ЖАБЫҚ ТҰҚЫМДЫ ӨСІМДІКТЕР. ОЛАРДЫҢ 250 000-
НАН АСТАМ ТҮРІ БАР. ӨСІМДІКТЕР КҮН СӘУЛЕСІНІҢ КӨМЕГІМЕН
(ФОТОСИНТЕЗ) ӨЗ ҚОРЕГІН ТАБАДЫ. САҢЫРАУҚҰЛАҚТАР БҰРЫН
ӨСІМДІКТЕР ҚАТАРЫНА ЖАТҚЫЗЫЛАТЫН, АЛАЙДА ӨЗ ҚОРЕГІН
ӨНДІРМЕЙТІН БОЛҒАНДЫҚТАН, ҚАЗІР ОЛАР ЖЕКЕ КЛАСҚА ЖІКТЕЛГЕН.
ОЛАРДЫҢ 100 000-ҒА ЖУЫҚ ТҮРІ БАР.
ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ
• ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ – МӘДЕНИ ЖӘНЕ ЖАБАЙЫ ӨСІМДІКТЕРДІ
ЗАҚЫМДАЙТЫН НЕ МҮЛДЕ ҚҰРТЫП ЖІБЕРЕТІН ЖӘНДІКТЕР. АУЫЛ
ШАРУАШЫЛЫҚ ӨСІМДІКТЕРІНІҢ НЕГІЗГІ ЗИЯНКЕСТЕРІНЕ
ОМЫРТҚАЛЫ ЖАНУАРЛАРДАН – СҮТҚОРЕКТІЛЕР, ӘСІРЕСЕ
КЕМІРУШІЛЕР (САРШҰНАҚ, ҚАРАҚАС, ТЫШҚАН, ҚОСАЯҚ,
АЛАМАН ТЫШҚАНЫ, Т.Б.); ОМЫРТҚАСЫЗДАРДАН – БАУЫР АЯҚТЫ
БЫЛҚЫЛДАҚ ДЕНЕЛІЛЕРДІҢ КЕЙБІР ТҮРЛЕРІ, БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР,
ӨРМЕКШІ ТӘРІЗДІЛЕР, КӨП АЯҚТЫЛАР, ЖҰМЫР ҚҰРТТАР,
ҚҰСТАР(ҚАРҒА, ҚАРАТОРҒАЙ), КЕНЕЛЕР, МОЛЛЮСКІЛЕР ЖАТАДЫ
ЕҢ КӨП ЗИЯН КЕЛТІРЕТІНДЕРІ – БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР, ОЛАРДЫҢ ТҮР ҚҰРАМЫ КӨП, ӨСІМТАЛ
ЖӘНЕ ЖЫЛДАМ ӨСІП ЖЕТІЛЕДІ. ӨСІМДІКҚОРЕКТІ ЖӘНДІКТЕР МЕН КЕНЕЛЕР ҚОРЕКТІ ТАЛҒАП
АЛУ ДӘРЕЖЕСІНЕ ҚАРАЙ ПОЛИФАГТАР (ӘР ТҮРЛІ ТҰҚЫМДАСҚА ЖАТАТЫН ӨСІМДІКТЕРМЕН
ҚОРЕКТЕНУШІЛЕР), ОЛИФАГТАР (БІР ТҰҚЫМДАСҚА ЖАТАТЫНДАРМЕН ҚОРЕКТЕНУШІЛЕР),
МОНОФАГТАР (БІР ҒАНА ӨСІМДІК ТҮРІМЕН ҚОРЕКТЕНУШІЛЕР, ЖАЛАҢҚОРЕКТІЛЕР) БОЛЫП
БӨЛІНЕДІ. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫНА, ЖАЙЫЛЫМ МЕН ШАБЫНДЫҚҚА ҮЛКЕН
ЗИЯН КЕЛТІРЕТІН КӨП ҚОРЕКТІЛЕР: ТІКҚАНАТТЫЛАРДАН – ШЕГІРТКЕЛЕР, БҰЗАУБАСТАР;
ҚАТТЫҚАНАТТЫЛАРДАН – ШЫРТЫЛДАҚТАР, ҚАРА ДЕНЕЛІЛЕР, ЖАПЫРАҚ ЖЕМІРЛЕРІ;
ҚАБЫРШАҚҚАНАТТЫЛАРДАН – КҮЗДІК КӨБЕЛЕК, МАҚТА ТҮН КӨБЕЛЕКТЕРІ, ШАЛҒЫН
КӨБЕЛЕГІ, Т.Б. ШЕКТЕУЛІ ҚОРЕКТІЛЕРДІҢ ДЕ АСТЫҚ ТҰҚЫМДАС ӨСІМДІКТЕРМЕН
ҚОРЕКТЕНЕТІН КӨПТЕГЕН ТҮРЛЕРІ (АСТЫҚ ҚОҢЫЗЫ, ШВЕД ШЫБЫНЫ, Т.Б.) КЕЗДЕСЕДІ.
БҰРШАҚ ТҰҚЫМДАС ӨСІМДІКТЕРГЕ АСА ЗИЯН КЕЛТІРЕТІНДЕР – ТҮЙНЕК БІЗТҰМСЫҚТАРЫ,
АСБҰРШАҚ БИТІ. КӨКӨНІС ДАҚЫЛДАРЫН ҚЫРЫҚҚАБАТ АҚ КӨБЕЛЕГІ,ҚЫРЫҚҚАБАТ ҚОҢЫР
КӨБЕЛЕГІ, ҚЫРЫҚҚАБАТ КҮЙЕСІ, Т.Б. ЗАҚЫМДАЙДЫ. ЖАЛАҢҚОРЕКТІЛЕРДІҢ ІШІНДЕ АСА
ЗИЯНДЫЛАРЫ ЖАЗДЫҚ БИДАЙДЫ ЗАҚЫМДАЙТЫН – АСТЫҚ СҰР КӨБЕЛЕГІ, АСБҰРШАҚ ДӘН
ҚОҢЫЗЫ, АЛМАНЫ ЗАҚЫМДАЙТЫН – АЛМА ЖЕМІРІ.
БУНАҚДЕНЕЛІЛЕРДІҢ ӨСІМДІКТІ ЗАҚЫМДАУЫНЫҢ НЕГІЗГІ
ЕКІ ТҮРІ ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ: 1) АУЫЗ МҮШЕЛІ КЕМІРУШІЛЕР; 2)
АУЫЗ МҮШЕЛЕРІН ШАНШЫП СОРҒЫШТАР.
• БІРІНШІ ТҮРЛЕРІ – ЖАПЫРАҚТАРДЫ, САБАҚТАРДЫ,
ӨРКЕНДЕРДІ ЗАҚЫМДАП ЖЕСЕ, КЕЙБІРЕУЛЕРІ АҒАШ
ҚАБЫҒЫН, ТАМЫРЫН, ДІҢІН КЕМІРІП ЖЕЙДІ;
• ЕКІНШІЛЕРІ – ҚОРЕКТЕНУ АЛДЫНДА ӨСІМДІККЕ СІЛЕКЕЙ
БЕЗДЕРІНЕН БӨЛІНІП ШЫҒАТЫН ФЕРМЕНТТЕРІН ЕНГІЗЕДІ,
СОНЫҢ САЛДАРЫНАН БИОХИМИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІС
ТУЫНДАЙДЫ.
• ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ
ӨСІМДІКТЕРІНІҢ БЕЛГІЛІ БІР МҮШЕСІНЕ БЕЙІМДЕЛІП,
СОНЫМЕН ҚОРЕКТЕНГЕН БОЛСА – ТАМЫР, САБАҚ,
ЖАПЫРАҚ, БҮРШІК, ГҮЛ, ЖЕМІС, Т.Б. ЗИЯНКЕСТЕРІ ДЕП
АЖЫРАТЫЛАДЫ. ОЛАРДЫҢ ТАРАЛУЫ ЖӘНЕ ЕГІСТІКТІҢ
БЕЛГІЛІ БІР ӨСІМДІКТЕРІНДЕ ЗИЯНКЕСТЕРДІҢ БІРНЕШЕ
ТҮРЛЕРІНІҢ ШОҒЫРЛАНЫП ҚАЛЫПТАСУЫ – ҚОРШАҒАН
ОРТАНЫҢ ӨЗГЕРУ ЖАҒДАЙЫМЕН, ЗИЯНКЕСТЕР ТҮРЛЕРІНІҢ
СОЛ ОРТАҒА БЕЙІМДІЛІГІМЕН ТІКЕЛЕЙ БАЙЛАНЫСТЫ.
• ҚОРШАҒАН ОРТА ФАКТОРЛАРЫНЫҢ ҮЙЛЕСІМДІЛІГІ (ЖЫЛЫЛЫҒЫ, ЫЛҒАЛДЫЛЫҒЫ,
ЖАУЫН-ШАШЫНЫ, ЖЫРТҚЫШТАРЫ, ТОҒЫШАРЛАРЫ) КӨПТЕГЕН ЗИЯНКЕСТЕРДІҢ
КӨБЕЮІНЕ ӘКЕЛІП СОҚТЫРАДЫ. ОНЫҢ АЛДЫН-АЛУ ҮШІН КАРАНТИН ЕРЕЖЕСІН
САҚТАЙ ОТЫРЫП, ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ, АГРОТЕХНИКАЛЫҚ, БИОЛОГИЯЛЫҚ
ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ШАРАЛАРДЫ ДЕР КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНУ КЕРЕК. ӨСІМДІК
ЗИЯНКЕСТЕРІНЕН АРЫЛУ ҮШІН АГРОТЕХНИКАЛЫҚ (АУЫСПАЛЫ ЕГІС ТӘРТІБІН
САҚТАУ, ТЫҢАЙТҚЫШ ШАШУ, АРАМШӨПТЕРДІ ОТАУ, Т.Б.), БИОЛОГИКАЛЫҚ (ӨСІМДІК
ЗИЯНКЕСТЕРІНІҢ ПАРАЗИТТЕРІН, ТАБИҒИ ЖАУЛАРЫН ПАЙДАЛАНУ), ФИЗИКА-
МЕХАНИКАЛЫҚ (ЗИЯНКЕСТЕРДІҢ ӨСІП-ӨНУІНЕ ТОСҚАУЫЛ ҚОЮ, ОЛАРДЫҢ
ЖҰМЫРТҚАЛАРЫН ҚҰРТУ), ХИМИЯЛЫҚ (УЛЫ ХИМИКАТТАРДЫ ПАЙДАЛАНУ),
БИОФИЗИКАЛЫҚ ЖӘНЕ БИОХИМИЯЛЫҚ ШАРАЛАР ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ӨСІМДІК
ЗИЯНКЕСТЕРІНЕН ҚОРҒАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ПРАКТИКАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІМЕН
ҚАЗАҚ ӨСІМДІК ҚОРҒАУ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ИНСТИТУТЫ МЕН РЕСП. ТИІСТІ
МЕКЕМЕЛЕР АЙНАЛЫСАДЫ.
ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОРТЫНДЫЛАЙ КЕЛЕ ӨСІМДІК ЗИЯНКЕСТЕРІ – МӘДЕНИ ЖӘНЕ ЖАБАЙЫ ӨСІМДІКТЕРДІ
ЗАҚЫМДАЙТЫН НЕ МҮЛДЕ ҚҰРТЫП ЖІБЕРЕТІН ЖӘНДІКТЕР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
ЗИЯНКЕСТЕР – АДАМ МЕН ЖАНУАРЛАР ОРГАНИЗМІНДЕ ӘР ТҮРЛІ АУРУ ҚОЗДЫРҒЫШЫН
ТАРАТЫП, ӨСІМДІКТЕРДІ ЗАҚЫМДАЙТЫН ЖӘНДІКТЕР МЕН ЖАНУАРЛАР ТОБЫ.
ЗИЯНКЕСТЕР АДАМҒА, МАЛҒА, ОРМАН ЖӘНЕ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫНА ҮЛКЕН ЗИЯН
КЕЛТІРЕДІ. АДАМ МЕН ЖАНУАРЛАР ЗИЯНКЕСТЕРІНЕ, НЕГІЗІНЕН, ПАРАЗИТТЕР, ТҮРЛІ
ЖӘНДІКТЕР (УЛЫ ЖЫЛАНДАР, УЛЫ ӨРМЕКШІЛЕР, ҚАНСОРҒЫШ ЖӘНДІКТЕР, Т.Б.) ЖАТАДЫ.
ЗИЯНКЕСТЕР АҒАШТЫҢ ЖАПЫРАҒЫН, БҰТАҒЫН, ГҮЛІН, ЖЕМІСІ МЕН ТҰҚЫМЫН ЖЕП,
ДІҢІН ТЕСІП, ТАМЫРЛАРЫНАН ШЫРЫНЫН СОРАДЫ. ЗАҚЫМДАНҒАН АҒАШТАР ӨСУІН
ТОҚТАТЫП ЖЕМІС САЛМАЙДЫ. ОЛАР БІРТЕ-БІРТЕ ӨЗ ТІРШІЛІГІН ЖОЯДЫ.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕРМИНДЕРІНІҢ САЛАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ ТҮСІНДІРМЕ СӨЗДІГІ:
ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТ ҚОРҒАУ. А.Қ.ҚҰСАЙЫНОВ. – АЛМАТЫ: «МЕКТЕП»
БАСПАСЫ» ЖАҚ, 2002 ЖЫЛ. – 456 БЕТ. ISBN 5-7667-8284-5
2. СПРАВОЧНИК ПО ЗАЩИТЕ ЛЕСА ОТ ВРЕДИТЕЛЕЙ И БОЛЕЗНЕЙ, М., 1980.
3. ҚАЗАҚ ЭНЦИКЛОПЕДИЯСЫ, 4 ТОМ 3 БӨЛІМ

Ұқсас жұмыстар

Мақта, күнбағыс, қызылша аурулары

Қарбыздың аурулары мен зиянкестері

Теңқанаттылар отряды Homoptera

Өсімдік ауруларына қарсы қорғау шараларының жүйесі

Қарлығанның аурулары

Қытай бұршағының жалған ақ ұнтағы

МАҚТАНЫҢ НЕГІЗГІ ЗИЯНКЕСТЕРІ

Өсімдік қорғау

Картоп зиянкестерімен күресу шаралары

Өсімдік карантинінің даму тарихы. Қазақстан Республикасының өсімдік карантині

Пәндер