ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Презентация қосу

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
ОРМАН РЕСУРСТАРЫ ЖӘНЕ ОРМАН ШАРУАШЫЛЫҒЫ КАФЕДРАСЫ

ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫНЫҢ
БАСТЫ МАҚСАТЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ
ТҮРЛЕРІ.
ОРЫНДАҒАН: А
Т
ҚАБЫЛДАҒ
ЖОСПАР:

1.КІРІСПЕ
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
2.2. МЕЛИОРАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ БАСТЫ МАҚСАТЫ.
2.3. ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ.
3.ҚОРЫТЫНДЫ
4.ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ОРМАН — ЖЕР БЕТІНДЕГІ ТАБИҒИ ҚОРЛАРДЫҢ, ОНЫҢ ІШІНДЕ ӨСІМДІКТЕР
ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ БАСТЫ БІР ТИПІ. ҚҰРАМЫНДА БІР-БІРІНЕ ЖАҚЫН ӨСКЕН
АҒАШТЫҢ БІР НЕМЕСЕ БІРНЕШЕ ТҮРЛЕРІ БАР ТАБИҒИ КЕШЕН. ҚҰРАМЫ МЕН
ӨСУІНЕ ҚАРАЙ МӘҢГІ ЖАСЫЛ, ҚЫЛҚАНДЫ, АҚШЫЛ ҚЫЛҚАНДЫ, КҮҢГІРТ
ҚЫЛҚАНДЫ, ЖАПЫРАҚТЫ, ҰСАҚ ЖАПЫРАҚТЫ, ЖАЛПАҚ ЖАПЫРАҚТЫ,
ТРОПИКТІК, МУССОНДЫҚ, МАНГРЛЫҚ ЖӘНЕ Т.Б. ОРМАНДАР ДЕП БӨЛЕДІ.
• ОРМАННЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ОРТАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ-
ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫНА, ӨСІМДІКТЕРДІҢ
ТҮРЛІК ҚҰРАМЫ МЕН БИОЛОГИЯЛЫҚ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ БОЛАДЫ. ОЛ
ТОПЫРАҚ ТҮЗІЛУІНЕ, КЛИМАТҚА, ЫЛҒАЛ АЙНАЛУ
ПРОЦЕСІНЕ ЖӘНЕ Т.Б. ӘСЕРІ КӨП, ТРОПОСФЕРАМЕН
ӨЗАРА БЕЛСЕНДІ ӘРЕКЕТТЕ БОЛАДЫ ДА, ОТТЕК ПЕН
КӨМІРТЕКТІҢ АЛМАСУ ДЕҢГЕЙІН АНЫҚТАЙДЫ (ЕҢ ІРІ
ОРМАНДЫ АЙМАҚТАР АТМОСФЕРАДАҒЫ ОТТЕКТІҢ
ШАМАМЕН 50%-ЫН "ӨНДЕЙДІ"). ҚҰРЛЫҚТЫҢ 27%-ЫНАН
АСТАМЫН АЛЫП ЖАТҚАН ОРМАН — ГЕОГРАФИЯЛЫҚ
ЛАНДШАФТ ЭЛЕМЕНТІ. ОРМАНДА АҒАШ, БҰТА,
ШӨПТЕСІН ӨСІМДІКТЕР, МҮК, ҚЫНА, Т.Б. ӨСЕДІ
(ЛЕСОМЕЛИОРАЦИЯ) —
ҚАНДАЙ ДА БОЛСЫН
БІР АУМАҚТЫҢ (ОҒАН
БҰЗЫЛҒАН ЖЕРЛЕР ДЕ
ЕНЕДІ)
ГИДРОЛОГИЯЛЫҚ,
ТОПЫРАҚТЫҚ,
КЛИМАТТЫҚ,
ЛАНДШАФТЫҚ ЖӘНЕ
Т.Б. ТАБИҒИ
ЖАҒДАЙЛАРЫН
ЖАҚСАРТУ ҮШІН
ЖАСАНДЫ
ЖАСАЛАТЫН НЕМЕСЕ
ӨЗГЕРМЕЛІ ОРМАН
ЕКПЕ АҒАШТАРЫН
ПАЙДАЛАНУ БОЙЫНША
ШАРАЛАР КЕШЕНІ.
ҚАЗАҚСТАНДА МЕЛИОРАЦИЯ ЖҰМЫСТАРЫН ЖҮРГІЗУ
НӘТИЖЕСІНДЕ 1928 ЖЫЛЫ 671 МЫҢ ГЕКТАР, 1940
МЕЛИОРАЦИЯ(ЛАТ. MELIORATIO – ЖЫЛЫ 1153 МЫҢ ГЕКТАР, 1985 ЖЫЛЫ 2172 МЫҢ
ЖАҚСАРТУ)— ЖЕРДІ ЖАҚСАРТУҒА ГЕКТАР СУАРМАЛЫ ЕГІСТІК БОЛДЫ. 20 ҒАСЫРДЫҢ
БАҒЫТТАЛҒАН ТЕХНИКАЛЫҚ СОҢЫНА ҚАРАЙ 54 МЫҢ ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ
ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ- ҚҰРЫЛЫС САЛЫНДЫ. ОЛ МАҚТА, КҮРІШ, БИДАЙ,
ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ШАРАЛАР ЖҮГЕРІ, ЖҮЗІМ, СОНДАЙ-АҚ ӨЗГЕ ДЕ ДАҚЫЛДАРДЫ,
ЖИЫНТЫҒЫ. ТОПЫРАҚТЫ СУМЕН, БАУ-БАҚША, МАЛ АЗЫҚТЫҚ ӨНІМДЕРДІ ӨСІРУГЕ КӨП
АУАМЕН, ҚОРЕКТІК ЗАТТАРМЕН
МҮМКІНШІЛІКТЕР ТУҒЫЗДЫ. ӨНДІРІСТІК ҚАТЫНАСТЫҢ
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ТӘРТІБІН
ЖАҚСАРТУҒА, ОНЫ ЖЕЛ, СУ
СИПАТЫНА, ЕЛДІҢ ӨНДІРГІШ КҮШТЕРІНІҢ ДАМУЫНА,
ЭРОЗИЯСЫ СИЯҚТЫ ҚАТЕРЛІ АЙМАҚТЫҢ ЖАҒДАЙЫНА, ЖҰМЫС ТҮРЛЕРІНЕ
ҚҰБЫЛЫСТАРДАН ҚОРҒАУҒА БАЙЛАНЫСТЫ МЕЛИОРАЦИЯНЫҢ ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ,
МҮМКІНДІК БЕРЕДІ. МҰНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ, ОРМАН, МӘДЕНИ-ТЕХНИКАЛЫҚ
НЕГІЗІНДЕ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҰМЫСТАР, ТАҒЫ БАСҚА ТҮРЛЕРІ ЖҮРГІЗІЛЕДІ.
ДАҚЫЛДАРЫ МЕН МАЛ АЗЫҒЫ ҚҰРҒАТУ МЕЛИОРАЦИЯСЫ АРТЫҚ СУДЫ ҚҰРҒАТАТЫН
РЕТІНДЕ ӨСІРІЛЕТІН ШӨПТЕРДЕН ЖЕРДЕН СЫРТҚА ШЫҒАРАДЫ; СУЛАНДЫРУ
ҰДАЙЫ МОЛ ӨНІМ АЛУҒА БОЛАДЫ. МЕЛИОРАЦИЯСЫ СУДЫ ҚАЖЕТ МӨЛШЕРДЕ КЕРЕК
МЕЛИОРАЦИЯНЫҢ ҚАЗАҚСТАН
КЕЗІНДЕ ЖЕТКІЗЕДІ; ХИМИЯЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ
ҮШІН АЙРЫҚША МӘНІ БАР:
РЕСПУБЛИКА ЖЕРІНІҢ БАСЫМ ТОПЫРАҚТЫҢ ҚЫШҚЫЛДЫЛЫҒЫН АЗАЙТАДЫ, СОР,
БӨЛІГІН ШӨЛДІ, ШӨЛЕЙТТІ ЖӘНЕ СОРТАҢ ТОПЫРАҚТАРДЫ БЕЙТАРАПТАНДЫРАДЫ;
ЖАРТЫЛАЙ ШӨЛЕЙТТІ АЙМАҚТАР АГРОТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ ТОПЫРАҚТЫҢ
АЛЫП ЖАТЫР. ФИЗИКАЛЫҚ, ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЖАҚСАРТАДЫ;
ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ СУ ЖӘНЕ ЖЕЛ
ЭРОЗИЯСЫН ТОҚТАТАДЫ.
МЕЛИОРАЦИЯ КЕҢ АЙМАҚТАРДАҒЫ ТАБИҒИ РЕСУРСТАРДЫ (ТОПЫРАҚ, СУ
ҚОРЛАРЫ, ОРМАН, ТАҒЫ БАСҚА) АДАМ ҚАЖЕТІНЕ ЖАРАТУҒА КӨП МҮМКІНДІК
БЕРЕДІ; АТМОСФЕРАНЫҢ ЖЕРГЕ ЖАҚЫН ҚАБАТЫНДА ЫЛҒАЛДЫЛЫҚ,
ТЕМПЕРАТУРА ЖӘНЕ АУАНЫҢ ҚОЗҒАЛУЫНА ОҢ ӘСЕРІН ТИГІЗІП, ПАЙДАЛЫ
ӨСІМДІКТЕР МЕН ЖАНУАРЛАРҒА ҚОЛАЙЛЫ ЖАҒДАЙЛАР ЖАСАЙДЫ; ТАБИҒИ
ОРТАНЫ ЖАҚСАРТУ АРҚЫЛЫ АДАМ ӨМІР СҮРЕТІН ОРТАНЫ ҚАЛЫПҚА КЕЛТІРЕДІ.
МЕЛИОРАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ БАСТЫ МАҚСАТЫ — ҒЫЛЫМ МЕН ТЕХНИКАНЫҢ
АЛДЫҢҒЫ ҚАТАРЛЫ ЖЕТІСТІКТЕРІН (ЖЕР СУЛАНДЫРУ ТЕХНИКАЛАРЫН, ЭЕМ
ЖӘНЕ Т.Б.) ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП, ӨСІМДІКТІҢ ӨСІП-ӨНУІНЕ, ДАМУЫНА
ҚОЛАЙЛЫ ЖАҒДАЙ ЖАСАУ. ЫЛҒАЛДЫҢ, АУАНЫҢ, КҮННІҢ ЖЫЛЫЛЫҒЫ МЕН
РАДИАЦИЯСЫНЫҢ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТЫҢ ҚОРЕКТЕНУ РЕЖІМІН ДҰРЫС
ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП, АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫНАН ТҰРАКТЫ ЖӘНЕ
МОЛ ӨНІМ АЛУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫН ҰСЫНУ. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ
МЕЛИОРАЦИЯСЫ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ.
ТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ ШАРАЛАРЫН АТҚАРУ НӘТИЖЕСІНДЕ ТОПЫРАҚ
ПЕН ЖЕР ҚЫРТЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖАҚСАРА ТҮСЕДІ, КАНАЛ, ТОҒАН, СУ
ҚОЙМАЛАРЫ МЕН БӨГЕНДЕРДІҢ ЖАҚТАУЛАРЫМЕН ТАБАНЫ НЫҒАЙТЫЛАДЫ.
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МЕЛИОРАЦИЯСЫ — ЖҮЙЕНІҢ ШАРУАШЫЛЫҚ
ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ШАРАЛАРДЫ, ТАБИҒАТТЫҢ
(ТОПЫРАҚ, АГРОКЛИМАТ) ГИДРОЛОГИЯЛЫҚ ҚОЛАЙСЫЗ ЖАҒДАЙЛАРЫН
ЖАҚСАРТА ОТЫРЫП, ЖЕР ҚОРЫН ӨТЕ ТИІМДІ ТҮРДЕ ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕРІ.
СУАРМАЛЫ ЖЕРЛЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ НАШАР
БОЛСА, ОҒАН АГРОТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ ШАРАЛАРЫ, СОНЫМЕН ҚАТАР
ХИМИЯЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ЖАЛПЫ МЕЛИОРАЦИЯЛЫҚ
ОПЕРАЦИЯЛАР ТЕК ҚАНА КӘСІБИ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ САЛАСЫНДА ҒАНА
ЕМЕС, СОНЫМЕН ҚАТАР ЖЕКЕ БАҒБАНДЫҚ САЛАСЫНДА ДА.
ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ.

• МЕЛИОРАЦИЯ - ТАБИҒИ ОРГАНЫ (ЕҢ АЛДЫМЕН
АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ЖЕРЛЕРІН) ЖАҚСАРТУДЫҢ ҒЫЛЫМИ
НЕГІЗДЕ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛАТЫН ШАРУАШЫЛЫҚ ЖӘНЕ
ТЕХНИКАЛЫҚ ШАРАЛАРЫ. МЕЛИОРАЦИЯ — СУЛАНДЫРУ,
ҚҰРҒАТУ, ОРМАН МЕЛИОРАЦИЯСЫ, АГРОМЕЛИОРАЦИЯ,
ХИМИЯЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ ЖӘНЕ Т.Б. БОЛЫП БӨЛІНЕДІ.
ЖЕРДІҢ ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫН ҰЗАҚ УАҚЫТҚА КӨТЕРУ НЕМЕСЕ
АУМАҚТЫ ЖАЛПЫ САУЫҚТЫРУ, ЖЕРДІ АЙТАРЛЫҚТАЙ
ДӘРЕЖЕДЕ ЖАҚСАРТУ МАҚСАТЫНДА ЖАСАЛАТЫН
ШАРАЛАР ЖИЫНТЫҒЫ; ТАБИҒАТТЫ ТИІМДІ
ПАЙДАЛАНУДЫҢ БІР ТҮРІ.
• МЕЛИОРАЦИЯ ОБЪЕКТІЛЕРІНЕ: ЖАЛПЫ ЛАНДШАФТ ЖӘНЕ
ОНЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН БӨЛІКТЕРІ (ТОПЫРАҚ, ШАБЫНДЫҚ,
СУҚОЙМАЛАР ЖӘНЕ Т.Б.) ЖАТАДЫ. МЕЛИОРАЦИЯНЫ
ЖОБАЛАУ КЕЗІНДЕ ЛАНДШАФТТЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРДІҢ МҮМКІН
БОЛАТЫН ДӘЛ БОЛЖАМЫН (ОНЫҢ ІШІНДЕ ҚОСАЛҚЫ)
ЖАСАУДЫҢ МАҢЫЗЫ ЗОР; ОЛАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛМАУ КЕЙБІР
ЖАҒДАЙЛАРДА ТОПЫРАҚТЫҢ ҚАЙТА СОРЛАНУЫНА,
ЖЕРДІҢ БАТПАҚТАНУЫНА ЖӘНЕ Т.Б. ЗАРДАПТАРҒА
ҰРЫНДЫРАРЫ КӨМІЛ. ЕҢ КӨП ТАРАЛҒАН
ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ (СУ ЖҮРГІСІ КОЛАЙСЫЗ
ЖЕРЛЕРДІҢ МЕЛИОРАЦИЯСЫ) — ТОПЫРАҚТЫ СУАРМАЛАУ
НЕМЕСЕ ҚҰРҒАТУ, ЖАЙЫЛЫМДАРДЫ СУЛАНДЫРУ.
ТОПЫРАҚ РЕЖІМІН ЖАҚСАРТУДЫҢ АРНАЙЫ ТӘСІЛІНЕ —
ҚАР ТОҚТАТУ, ШАЙМАЛАУ, КӘРІЗДЕУ БІТЕЛІЛЕУ
(КОЛЬМАТАЖ), АҒЫНДЫНЫ РЕТТЕУ ЖӘНЕ Т.Б. ЖАТАДЫ.
ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ МЕЛИОРАЦИЯ
(ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
ҚОЛАЙСЫЗ ЖЕРЛЕРДІ МЕЛИОРАЦИЯЛАУ) —
ТҰЗДАНҒАН ТОПЫРАҚТАРДЫ ШАЙМАЛАУ, ҚЫШҚЫЛ
ТОПЫРАҚТАРДЫ ӨКТЕНДІРУ, СОРЛАРДЫ ГИПСТЕУ,
СІЛТІЛІ ТОПЫРАҚТАРДЫ ҚЫШҚЫЛДАНДЫРУ ЖӘНЕ Т.Б.
ТОПЫРАҚТЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ЖАҚСАРТУ
ҮШІН, ОЛАРДЫ ТАСТАРДАН ТАЗАРТАДЫ, САЗДЫ
ТОПЫРАҚТЫ ҚҰМ АРАЛАСТЫРА ӨҢДЕЙДІ, ТОЗАҢДЫ
ЖӘНЕ ШЫМТЕЗЕКГІ ТОПЫРАҚТЫ САЗДАНДЫРАДЫ
ЖӘНЕ Т.Б. ЭРОЗИЯҒА НЕМЕСЕ ДЕФЛЯЦИЯҒА
ҰШЫРАҒАН ЖЕРЛЕРДЕ, ӘСІРЕСЕ, ТАУЛЫ
АЙМАҚТАРДАҒЫ БЕТКЕЙЛЕРДІ ТЕРРАСАЛАУ ТӘСІЛІ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
БИОЛОГИЯЛЫҚ (ЭКОЛОГИЯЛЫҚ) МЕЛИОРАЦИЯҒА
ҚҰМДАУЫТ ЖЕРЛЕР МЕН ЖЫРАЛАРДЫ
ОРМАҢДАНДЫРУ, ОРМАН ЖОЛАҚТАРЫН ӨСІРУ
(АГРООРМАНМЕЛИОРАЦИЯСЫ) ЖӘНЕ БАСКА
ШАРАЛАР ЖАТАДЫ; 2) АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ
ҒЫЛЫМЫНЫҢ БІРНЕШЕ САЛАСЫНЫҢ НЕГІЗІН
ЗЕРТТЕЙДІ. ОЛАРҒА: ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ
ҚҰРЫЛЫСТАР, АГРОТЕХНИКАЛЫҚ ШАРАЛАР, СУ
ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ,
ТОПЫРАҚТАНУ, АҒАШ-ОРМАН
ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ САЛАЛАРЫ ЖӘНЕ Т.Б.
ЖАТАДЫ.
ҚОРЫТЫНДЫ
МЕЛИОРАЦИЯ – ЖЕРЛЕРДІ ТҮБЕГЕЙЛІ ЖАҚСАРТУ ЖӘНЕ
ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫН ЖОҒАРЫЛАТУ ҮШІН ҚОЛАЙСЫЗ
ЖАҒДАЙЛАРДЫ ӨЗГЕРТУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. МЕЛИОРАЦИЯ
ҚҰРАМЫНА ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ДӘНДІ-ТЕХНИКАЛЫҚ
МЕЛИОРАЦИЯ, ТОПЫРАҚТЫҢ СУ ЖӘНЕ ЖЕЛ ЭРОЗИЯСЫМЕН
КҮРЕСУ, ТОПЫРАҚТЫ ӘКТЕУ МЕН ГИПСТЕУ,
АГРООРМАНМЕЛИОРАЦИЯ КІРЕДІ. МЕЛИОРАЦИЯНЫҢ ЖАЛПЫ
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА МАҢЫЗЫ ӨТЕ ЗОР. ЯҒНИ ОЛ
ЖЕРДІҢ ЖАҒДАЙЫН ЖАҚСАРТУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. СОЛ АРҚЫЛЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ӨНІМДЕРІНІҢ
КӨЛЕМІН, ҚАСИЕТІН, САН-МӨЛШЕРІН АРТТЫРУҒА БОЛАДЫ
ЖӘНЕДЕ МЕЛИОРАЦИЯ ӘР ТҮРЛІ ЖАҒДАЙЛАРДА ЖҮРГІЗІЛЕДІ.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1.«ҚАЗАҚСТАН»: ҰЛТТЫҚ ЭНЦКЛОПЕДИЯ / БАС РЕДАКТОР Ә.
НЫСАНБАЕВ – АЛМАТЫ «ҚАЗАҚ ЭНЦИКЛОПЕДИЯСЫ» БАС
РЕДАКЦИЯСЫ, 1998 ЖЫЛ, ISBN 5-89800-123-9, II ТОМ
2.ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕРМИНДЕРІНІҢ САЛАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ ТҮСІНДІРМЕ
СӨЗДІГІ. СУ ШАРУШЫЛЫҒЫ. – АЛМАТЫ, «МЕКТЕП» БАСПАСЫ,
2002 ЖЫЛ.
3. ИНТЕРНЕТ САЙТТАРЫ: WIKIPEDIA, GOOGLE, NEX.KZ

Ұқсас жұмыстар

Тамшылатып суғару жүйесі

Каналдарды есептеу және жобалау Каналдар мен арықтар жұмыс істеу мерзімдері

Орман және орман парк шаруашылығындағы жаңа техникалар

Тайга

Тышқан тектестер: биологиясы, зиянды фазасы, таралуы, есептеу әдістемесі

ЖЕР ҚҰҚЫҒЫ НЕГІЗДЕРІ

Топырақ құнарлылығы

Жергілікті жерде картасыз бағдарлану

Шеңберлі орман матеиалдары. Орман материалдарының класификациясы

Қаржы ресурстарын басқару

Пәндер