Қоздырғыш тіндердің физиологиялық қасиеттері

Презентация қосу

Презентация
Тақырыбы: Физиологияның негізгі түсініктері

Орындаған.Бекбота Д
Тобы.ЖМҚБ-08-21
Қабылдаған.Сатыбалдиева Н
Жоспар

Кіріспе
Физиология негізгі түсініктер
Негізгі бөлім
Қозғыш тіндер
(хронаксия,лабильділік , қозу,
қозғыштық)
Қорытынды
Қолданылған әдебиттер
Физиология
Физиология (грекше physis – табиғат,
logos - ілім) – тірі организм мен оның
жеке жүйелері, ағзалары, ұлпалары
және жасушаларының әрекеттерін,
тірліктерін зерттейтін биологиялық
ғылым.
Физиология – тірліктану ғылымы. Ол
тіршілік үрдістерді, олардың реттелу
тетіктерін және іс-әрекеттерді қалыпты
жағдайда анықтайды.
Физиологияны
ң негізгі
бөлімдері
Жалпы физиология

Жеке физиология

Қолданбалы
физиология
Жалпы физиология
Салыстырма Эволюциял
лы ық
Саластырмалы физиология – жануарлар әлемінің
әртүрлі өкілдерінің тірліктік негізін, ұқсастығы мен
айырмашылығын ажыратады
Эволюциялық физиология – адам мен жануарлардың
онтогенез (жеке даму) және филогенез (тарихи даму)
кезінде физиологиялық әрекеттерінің біліну, даму,
қалыптасуының жалпы тіршіліктік заңдылықтары мен
тетіктерін қарастырады.
Жеке физиология – кейбір ұлпалардың (ет,
жүйке, т.б.), ағзалардың (ми, жүрек, бауыр,
бүйрек, т.с.с.) қасиеттерін, олардың жүйелерге
(қанайналымы, тынысалу, асқорыту, т.с.с.)
бірлесіп ұйымдастырылу және реттелу
негіздерін тексереді.
Қолданбалы
физиология
Әлеуметтік физиология Авиация физиологиясы
Әскери физиология Ғарыштық физиология Жас
физиологиясы Еңбек физиологиясы Спорт
физиологиясы Тамақтану физиологиясы Суасты
жүзу физиологиясы Психофизиология Экологиялық
физиология Ауылшаруашылық жануарлар
физиологиясы болып бөлінеді.
Қозғыш тіндер
Қандай да болсын қозғыш тіндердің негізгі қасиеті – тітіркенгіштік немесе
сыртқы ортаның әсеріне, өзінің физикалық және химиялық жағдайын
өзгертіп, белсенді жауап беруге дайындық қабілеті. Қозғыш тіндерге
организмнің жүйке, бұлшықет тіндері және сөл бөлетін бездер жатады. Егер
оларға тітіркендіргішпен әсер етсе, оған жауап ретінде қозу үрдісі пайда
болады, яғни тіндер тыныштық қалпынан әрекеттік жағдайға көшіп,
белсенділігі жоғарылайды. Тітіркендіргіштер деп қозғыш құрылымдарға
әсер ететін сыртқы және ішкі ортаның факторлырын айтады. Олар екі топқа
бөлінеді:
табиғи (әртүрлі қабылдағыштар мен жүйке жасушаларында пайда болатын
жүйкелік серпіндер);
жасанды: физикалық (механикалық – соғу, түйреу; температуралық – ыстық,
суық; электр тоғы – айнымалы немесе тұрақты), химиялық (қышқылдар,
негіздер, эфирлер, т.б.), физико-жимиялық (осмостық – натрий хлоридінің
кристалдары). Физиологиялық тәжірибеде электр тоғымен тітіркендіруді жиі
пайдаланады. Себебі оның күшін, әсер ету ұзақтығын, жиілігін және өрістеу
деңгейлерін өзгертуге болады. Электр тіркендіргіші тіндерде із қалдырмай,
зақым келтірмей, қысқа уақытта әсер етеді. Клиникада диагностикалық және
емдеу мақсатында электрлік аспаптар кеңінен колданылады (мысалы, жоғары
жиілікті токпен тіндерді тереңдетіп қыздыру)
Қозғыштықтың өлшемдері

1. Қозу табалдырығы – қозу үрдісін (яғни минималды жауап
реакциясын) тудыратын тітіркендіргіш күшінің ең аз мөлшерін
айтады.
2. Реобаза – қозу тудыратын токтың минималды күші (Вольт).
3. Пайдалы уақыт – ең аз уақыт, яғни осы уақыт аралығындағы
табалдырық күшінің тітіркендіргіш стимул әсерінің бір
реобазасы.
4. Хронаксия – тінді қоздыратын екі реобазаға тең күш әсерінің
ең қысқа уақыты.
5. Аккомодация – қозғыш тіннің ток күші үдеуіне бейімделуі.
6. Лабилдік – тітіркендіру жиілігіне сәйкес бір секунд ішінде
пайда болатын қозудың ең жоғарғы (максималды) санын
айтады.
- жүйке тіні: - 500-1000 имп/сек;
- абсолюттік рефрактерлік кезеңі – 1-2 мсек.
- бұлшықет: - 250-330 имп/сек;
- абсолюттік рефрактерлік кезеңі – 4-5 мсек
- синапс: - 100-125 имп/сек;
- абсолюттік рефрактерлік кезеңі – 8-10 мсек.
Хронаксия деп тінді қоздыратын екі реобазаға тең күш әсерінің ең қысқа
уақытын айтады. Оның мөлшері хронаксиметр аспабымен өлшеніп, мс-пен
(сигма) белгіленеді. Хронаксиметрді медициналық зерттеуде пайдаланып,
әртүрлі тіндердің (жүйке жүйесі, бұлшықет, талдағыштар) қозу дәрежесін
өлшеуге болады.
Лабилдік деп әсер етуші тітіркендіру жиілігіне сәйкес 1с ішінде пайда болатын
қозудың ең жоғарғы (максималды) санын айтады. Тін неғұрлым қозғыш болса,
оның лабилдігі сонша жоғары болады. Мысалы, жүйке талшығының лабилдігі
500-1000 Гц, ет талшығында – 250-350 Гц, ал жүйке-ет түйіспесінде – 100-125
Гц болады.
Аккомодация кезінде тіндердің қозу қабілеті төмендейді де, тітіркендіру
табалдырығы жоғарылайды. Қазіргі көзқарастарға сәйкес, аккомодация
құбылысы мембранадағы натрий каналдары инактивациясының жедел дамуымен
байланысты деп саналады.
.Қоздырғыш тіндердің
физиологиялық қасиеттері.

Қозғыш тіндердің физиологиясы организмнің, оның құрамдас бөліктерінің және
сыртқы ортаның белсенді факторларының өзара әрекеттесуінің негізгі заңдылығын
зерттейді.Тірі организмде тіндерді «қозғыш», «қозбайтын» деп 2 топқа бөледі.

Қозғыш тіндерге жүйке,бұлшықеттер,сөл бөлетін бездер жатады.

Қозбайтын тіндер қатарына дәнекер тін,шеміршек,эпителий тіндерін жатқызуға
болады.

Қозғыш тін тітіркенсе,оған жауап ретінде қозу пайд.болады, ол дегеніміз тыныштық
қалпынан жұмыс істеу қалпына түседі де,оның белсенді болуы
жоғарылайды.Қозғыштық қозатын тканьдердің ең ерекше физиологиялық
қасиеті.Қозғыш тіндердің 2-ші физ.қасиеті қозуды өткізу. Ет тіндері үшін 3-ші
қасиет- жиырылу, ал без тіндері қозу салдарынан сөл бөледі.Қозғыш тіндердің физ.
қасиетін зерттеу үшін жүйке ет препараты қолд.
«Күш – уақыт» қисығы
(Гоорвег, 1892 ж.; Вейс, 1901 ж.; Лапик, 1909 ж.)

1 – реобаза;
2 – екі реобаза.
а – пайдалы уақыт;
б – хронаксия.
Қорытынды
Медициналық білім беру саласында
физиология ғылымы ерекше орын
алады Себебеі адам физиологиясы
барлық медициналық ғылымдардың
негізін қалайды
Ал қозғышытық тітіргендіргіштерге
жауап беруін білуге болады мысалы
қарағы бөлмеде жарықты қосқанда
жарыққа жауап беру.
Бұл салаларды білу медицинада
маңызды.
Әдебиеттер

https://kk.wikipedia.org/wiki

https://ulagat.com/2021/08/26/
қозғыш-тіндер-физиологиясы/

https://topuch.ru/1-fiziologiya-pni-basa-
ilimdarmen-bajlanisi-medicinadai-maizi/
index3.html
Х. Қ Сәтбаева, А.А. Өтепбергенов,
Ж.Б. Нілдібаева
Екінші басылым. Алматы 2005

Ұқсас жұмыстар

Қозғыш тіндер

Қозғыштық кезеңдері

Синапстарда қозудың берілуі

Қозу үрдісі

Жануарлардың жұқпалы ауруларын диагностикалау

Инфекциялық ауру

Бұлшық ет және жүйке физиологиясы

Жүйке талшықтарының физиологиясы

Сөйлеудің бұзылу түрлері мен себептері және паталогиясы

Микроорганизмнің кедерлік құрылымдары

Пәндер