Ұсыныс пен сұраныс

Орындаған:Файзула Т.

Тексерген: Азимхан А.

Мазмұны:

Ұсыныс пен сұраныс

Ұсыныс туралы түcінік

Ұсыныс заңы, қисығы

Ұсынысқа әсер етуші факторлар

Ұсыныс көлемінің және ұсыныстың өзгеруі

Сұраныс және ұсыныс икемділігі

Қорытынды.

Сұраныс пен ұсыныс нарықтық экономиканың ең маңызды элементтері. Нарық - өндіруші мен тұтынушының арасындағы байланыстың ерекше түрі. Ол өндіріс пен тұтыныстың арасындағы баланстылықты қамтамасыз етеді. Бұл баланстылық сыртқы құбылыста сұраныс пен ұсыныс арасының сәйкес болуы ретінде байқалады. Себебі сұраныс пен ұсыныс арнайы - өндіруші мен тұтынушы арасындағы қатынастардың нарықтық түрі болып келеді және олар өндіріс пен ұсыныстың ара қатынасы түрінде де кездеседі.

Ұсыныс деп - тауардың бағасы мен сатушылардың белгілі бір уақыт аралығында сатқысы келетін заттарының көлемінің арасындағы байланысты айтамыз.

Ұсыныс заңы төмендегідей тұжырымды негіздейді: тауардың бағасы қымбаттаған сайын сатушылардың сату ынтасы арта түседі, яғни баға мен ұсыныстың тура қатынаста болады.

P(баға), тг

кг, айына

100

200

300

400

500

600

700

800

900

•

Ұсыныс қисығы- өндірушілердің дәл сол уақытта әр түрлі бағамен қанша тауар сатқысы келетінін көрсететін қисық

Ұсыныс қисығы баға мен тауардың ұсынылатын көлемінің арасындағы тура пропорционалды қатынасты көрсетеді. Енді осы айтылған байланысты функция түрінде бейнелесек, онда төмендегідей формуламен жазуға болады:

Q = f ( P )

Мұндағы:

Q - ұсыныс көлемі

P - тауардың бағасы

Ұсынысқа әсер ететін факторлар

Тауардың бағасы мен сатушылар ұсынатын тауар көлемінің арасындағы байланысты кестелік әдіспен бейнелеуге болады. Ұсыныс көлемі-дегеніміз ұсыныс кестесіндегі әр бағаға сәйкес келетін тауардың саны.

1 кг шұжықтың бағасы, тг

ұсыныс көлемі ( 1 айға, тонна)

900

800

700

600

500

400

300

100

Ұсыныс көлемінің және ұсыныстың өзгеруі

Ұсыныстың өзгеруі - ұсыныс қисығының тауардың бағасынан басқа факторлар әсер еткендегі толық өзгеру немесе жылжуы. Мысалы, малға беретін жемнің бағасының төмендеуі шұжық ұсынысының өсуіне әкеледі. Бұл жағдайда шұжықты сату бағасы өзгермесе, онда ұсыныс қисығы оңға жылжиды.

600

P, тг

Q ( өнім)

•

d 1

d 2

Сұраныстың икемділігі

Нарықтағы жағдайларды зерттеген уақытта, сұраныстың не себепті және қандай мөлшерде өзгергенін зерттеу үшін сұраныстың икемділік коэффициентін пайдаланады. Бұл абсолюттік емес, салыстырмалық коэффициент. Ол зерттелгелі отырған сұраныс функциясының факторы 1%‐ ке өзгерсе, онда сұраныстың қандай мөлшерге өзгеретінін көрсетеді.

Икемділік

Сұраныстың бағалық икемділігі

Тоғыспалы икемділігі

Табыстық икемділігі

Ұсыныстың икемділігі

Сұраныстың икемділігі

Бағаның бір пайызға өзгеруі әсерінен ұсыныс көлемінің салыстырмалы өзгеруі

Бағаның бір пайызға өзгеруіне сұраныстың реакциясы

Тауар бағасының өзгеруіне орай тауарға сұраныс мөлшерінің өзгеруі

Табыстың ұлғаюына байланысты сұраныс көлемінің өзгеруі

∆Q %

∆P%

∆QX%

∆PY%

∆Q%

∆I%

∆Q%

∆P%

E =

Қорыта айтқанда: сұраныс пен ұсыныс нарықтық экономиканың құралдары ретінде маңызды қызмет атқарады. Олар бірінсіз бірі жүрмейтін үрдістер және бір ‐ бірін толықтырып, қалыптастырып отырады. Нақтырақ айтсақ, ұсыныс сұранысты өндірілген тауар ассортименті мен олардың бағасы арқылы қалыптастырады; ал сұраныс болса, тауар ұсынысының көлемі мен құрылымын анықтайды, себебі тұтынушы мойындаған нәрсе ғана ұдайы өндіріледі.