Координациялық кешендердегі валенттік байланыс теориясы: донор-акцепторлық механизм және гибридтелу

Координациялық қосылыстардағы валенттік байланыс теориясы

ОРЫНДАҒАН: Бауыржанкызы Алия ХҚБ 201

Алғашқы квантмеханикалық тұрғыдан зерделейтін валенттік байланыс теориясы бойынша кешентүзуші орталық атом мен лиганд өзара донорлы-акцепторлы жолмен байланысады. Көбіне кешентүзуші байланыс түзуге өзінің бос орбитальдарын пайдаланады, ал лиганд болса жұмсалмаған электрон жұбын, яғни қос электронды дайын орбиталын қолданады. Бұл жағдайда кешентүзуші атом не ион - акцептор, ал лигандтар - донор функциясын атқарады.

Сутек катионы мен аммиак молекулаларының арасындағы түзілетін гибридті байланысты ұяшықтар арқы

Аяқталмаған d - деңгейшесі бар қосымша топша металдарынан түзілген координациялық қосылыстарда:

Валенттік байланыс әдісі (ВБ) донорлық- акцепторлық механизм арқылы комплекс иондар түзілетіні анықталды. Комплексті ионның түзілуін d -металдары үшін s-, p-, d- және f- деңгейшедегі вакантты орбитальдар арқылы түсіндіруге болады.

Co3+

Co0

4р

Қазіргі кезде комплекс қосылыстарындағы химиялық байланысты мына үш түрлі теория түсіндіреді: валенттік байланыс әдісі; кристалл өрісі теориясы; молекулалық орбитальдар әдісі. Бұл теориялар комплекс қосылыстарының құрылысын, қасиетін түсіндіруде бір-бірін толықтырып тұрады.

Валенттік байланыс (ВБ) әдісі негізінде жұп ортақ электрондар көмегімен және көбінесе донорлық- акцепторлық механизм арқылы комплекс иондар түзілетіні алынады.

Осы әдіс көмегімен көптеген комплекс қосылыстарының түзілуі, олардың магниттік қасиеттері, координациялық санның мәні жақсы түсіндіріледі. Осы әдіс арқылы комплекс қосылыстарға түсінікті анықтама берілген.

Валентті байланыс әдісі

Комплекстің түрі

Октаэдрлі

Тетраэдрлі

Квадратты

Сызықтық

гибридтелу типі

d2sp3, sp3d2

sp3

dsp2





Pt2+

[Pt(NH3) 4] 2+

dsp2

Валентті байланыс әдісі





Со3+







[СоF63-]

[Со(NH3) 63+]





Қолданылған әдебиеттер

Ж. Шоқыбаев. «Бейорганикалық және аналитикалық химия»

Н. С. Ахметов. Общая и неорганическая химия. М. : Высшая школа . 2003. С. 107-113.

Чернобельская Г. М. Методика обучения химии в средней школе. М. : ВЛАДОС, 2000.

Учебная программа по дисциплине «Общая и неорганическая химия». 2001. 19 с.

М. И. Сафарова. Общая и неорганическая химия в схемах и таблицах. Ч. 1. Теоретические основы неорганической химии. Учебное пособие. Саратов. СВИРХБЗ. 2006. С. 80.

Интернет желісі