Болжау мағынасы

Скачать

Жоспарлау мен болжаудың теориялық негіздері

Дәріс №1

Мазмұны

Жоспарлау мен болжаудың теориялық негіздері

Әлеуметтік-экономикалық болжау

Болжау функциялары мен міндеттері

Ұзақ мерзімді жоспар мен болжамның әдістемелік ерекшеліктері

Жоспарлау мағынасы

Жоспарлау дегеніміз мақсаттарға жету үшін ресурстарды оңтайлы бөлу, болашақта мақсат қою мен іс-әрекетке байланысты іс-шаралар.

Жоспарлау мақсаты-қойылған мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ету, қойылған міндеттерді орындау. Сондықтан жоспарда жоспарланған шешімдерді нақты жағдайға жедел бейімдеу тетігі қарастырылуы керек. Мұндай механизм ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлардың тығыз байланысын анықтайды

Жоспар жерді пайдалану қажеттілігін және көрсеткіштер жүйесі бойынша аумақты талдауды ескере отырып, егжей-тегжейлі әзірленеді.

Болжау мағынасы

Жер ресурстарын пайдалануды болжау жоспарлау функциясына кіреді. Болжау және жоспарлау өзара байланысты. Сонымен қатар, нарықтық жағдайда болжаусыз жоспарлау тиімсіз.

Болжам жоспармен салыстырғанда нақты емес. Болжамның мақсаты-болашақта әлеуметтік-экономикалық жүйенің даму перспективалары туралы жалпы түсінік беру. Көбінесе бұл үшін бірнеше негізгі көрсеткіштер жеткілікті.

Болжау қоршаған ортаны талдау кезеңінде, жоспарды жасамас бұрын жүзеге асырылады. Болжамдар мақсаттар мен міндеттерді дұрыс қоюға, дұрыс стратегияны жасауға көмектеседі. Бұл жағдайда болжау жоспарлау элементіне айналады.

Жоспар мен болжамның ерекшеліктері

Болжамның байланысы

Болжау дегеніміз-мұқият өңделген деректерді зерттеу негізінде бір нәрсенің (мысалы, ғылым, өндіріс саласы, процесс, қатынастар және т. б. ) дамуы, қалыптасуы, таралуы туралы болжам жасау.

Әлеуметтік-экономикалық болжау-бұл әлеуметтік экономикалық құбылыстарды білудің ғылыми әдістеріне және экономикалық болжау әдістерінің, құралдары мен әдістерінің жиынтығын қолдануға негізделген болжамдарды жасау процесі. Жоспарлау басқарушылық шешімдерді қабылдауға және жүзеге асыруға бағытталған, болжаудың мақсаты - осындай шешімдер қабылдау үшін ғылыми алғышарттар жасау

Ғылыми алғышарттар мыналарды қамтиды:

экономиканың даму үрдістерін ғылыми талдау;

қалыптасқан үрдістерді де, белгіленген мақсаттарды да ескеретін қоғамдық ұдайы өндірістің алдағы дамуын нұсқалық болжау;

қабылданатын шешімдердің ықтимал салдарларын бағалау;

басқарушы шешімдер қабылдау үшін әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-техникалық даму бағыттарын негіздеу.

Алдын алу уақыты бойынша болжамдар

Болжаудың негізгі функциялары

Осы функциялардың кейбірін толығырақ қарастырыңыз. Ғылыми талдау үш кезең немесе кезең бойынша жүзеге асырылады:

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс