Атом - күрделі бөлшек

Атом-күрделі бөлшек

Сабақтың тақырыбы

Сабақтың мақсаты

10. 1. 2. 1 «нуклидтер» мен «нуклондар» ұғымының физикалық мәнін түсіндіру;

10. 1. 2. 2 табиғи қоспадағы химиялық элемент изотоптарының орташа салыстырмалы атомдық массаларын есептеу

- Атомның құрылысын біледі; - Атомның протон, нейтрон және электрон санын дұрыс анықтайды; - Бір элементтің әртүрлі изотоптарын анықтайды және атайды; - «Изотоп» ұғымының мағынасын біледі; - Изотоптарды нуклидтерден ажырата алады; - Атом құрылысы арқылы элементтерді анықтай алады;

Бағалау критерийлері

Атом деген не? Атом құрылысының заманауи моделі

Сілтеме:

https://twig-bilim. kz/kz/film/what-is-an-atom

Глосарий

Атом-Атом-Atom

Атом моделі-Модель атома-Atomic model

Электрон-Электрон-Electron

Протон-Протон-Proton

Нейтрон-нейтрон-Neutron

Ядро-ядро-Nucleus

Нуклон-Нуклон-Nucleon

Массалық зан-Массовое число-Mass number

Атом дегеніміз не? Оның құрам бөліктері қандай? Атомдық масса дегенді қалай түсінесіздер?

Ядроларында протон саны бірдей, бірақ массалары әр түрлі, белгілі бір элементті құрайтын атомдар-изотоптар деп аталады. Мысалы, сутегінің үш түрлі изотоптары бар

1 протон 1 протон 1 протон

1 нейтрон 2 нейтрон

Қазіргі таңда 118 элемент белгілі. • табиғатта 340 нуклид кездеседі (250 тұрақты және 90 радиоактивті) • 3000 жуық нуклидтер жасанды жолмен алынып қасиеттері сипатталған. • Э. Резерфорд 1911 ж атом құрылысының ядролық (планетарлық) моделін ұсынды.

XIX ғасырдың соңында атом құрамының күрделілігі және олардың өзара айналу мүмкіндігі туралы бірқатар дәйектемелер анықталған. Атомның құылысы күрделі екенін дәлелдейтін ашылулар .

• Электронның ашылуы (Дж. Томсон, 1897) • (А. Беккерель, 1896) • Протонныңашылуы (Э. Резерфорд, 1919) • Нейтронныңашылуы (Дж. Чедвик, 1932)

Химиялық элемент

A-массалық сан N-нейтрон саны Z-заряд саны

Нақты бір элементтің ядроларындағы протондар саны (Z) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі. Осыған сәйкес химиялық элементтің ядролардағы нуклондар саны өзгеріп отырады.

Атом ядросындағы протон және нейтрондарды бір атпен нуклондар деп атайды, олар ядролық бөлшектер.

Нуклид ядро заряды (Z) мен массалық (А) саны бірдей атомдардың жиынтығы.

A=N+Z