Таулар жерсілкінулер мен жанартау атқылауынан жиі көтеріліп, әдетте тектоник

Презентация қосу

Таулар – неотектоникалық көтерілімдерге ұшыраған, өзен
аңғарларымен және уақытша ағын сулармен тілімделген, жер
бетінің үстірт тәріздес көтеріңкі бөлігі. Таулар алып жатқан
көлеміне, құрылымына,жасына қарай: Жота, Тау Жүйесі, тау
массиві, таулы қырат, таулы үстірт, тау сілемі болып бөлінеді.
Аралықтарындағы аласа көтерілімдер, оларды бөліп тұратын
ойпауыттардың (тауаралық ойпаңдар, тау аңғарлары, т.б.) бір-
бірімен үйлесуінен тілімделеді. Таулар жерсілкінулер мен
жанартау атқылауынан жиі көтеріліп, әдетте тектоник
Таулар туралы қызықты мәліметтер

1.Әлемдегі ең қауіпті тау – бұл Гималайда
орналасқан Аннапурна сегізмыңшы шыңы.
Статистикаға сәйкес, тауды бағындырғысы
келген әрбір төртінші альпинист осы тауда қаза
тапқан. 2.Ең биік таулар жерде орналаспаған. Мәселен,
Марстағы Олимп тауының етегінен шыңына
дейінгі биіктігі 21,2 километрді құрайды. Ал
марстық биіктігіне қатысты «теңіз
деңгейіндегі» жалпы биіктігі – 26 шақырым.
Дегенмен, күн жүйесіндегі ең биік тау – бұл
Веста астероидтарында орналасқан
Реясильвия. Оның биіктігі 22 шақырымды
құрайды.
3.Биік тауларға жауған қар кейде қызғылт
түсті болады.

4.Жер бетінде теңіз деңгейінен санағанда,
биіктіктігі 7 200 метрден асатын жүзден астам
тау бар.
ТАУ ҚАЛАЙ ПАЙДА БОЛДЫ?

Бәрінің сыры - жер қыртысында. Ол ешуақытта да
тыныш жатпайды: кейде дір-дір сілкініп, бетіндегінің
бәрін бір шайқап өтеді; кейде төмен ойысып, ал кейде
қатпар-қатпар жиырыла қалады. Тау мен дала да,
ойпат пен төбе де жер қыртысының осындай
қозғалыстары нәтижесінде
Кейде жанартаулар пайда
қызметінің болады. де
нәтижесінде
таулар пайда болады. Қалайша дейсін ғой.
Жанартау буырқанған кезде оның аузынан
тасқын атқылайтынын білетін боларсың.
Жердің терең қойнауында болатын отты сұйық
зат - магмамен бірге жоғары қарай тас та, күл
де, балшық та ұшып жатады. Олар, әрине,
қайтып жерге түседі. Ыстық сел суып қатқан
соң, сол орнында кіші-гірім таудың немесе
жарқабақтың пайда болғанын көреміз.
Жанартаудың әрбір жаңа бұрқанысынан соң,
әлгі жарқабақ үлкейіп, биіктей береді, биіктей
береді, ақырында, тауға айналады. Осылайша
пайда болған тауларды бірден танисың: олар
Алтай тауы туралы мәлімет

Алтай таулары – Ресей, Қазақстан, Қытай және Моңғолия мемлекеттерінің
аумағында орналасқан. Ол түркі тілінен аударғанда «Алтын таулар» дегенді
білдіреді.
Ең биік шыңы – Мұзтау (Белуха). Ол қарлы беткейлерімен, өткір шыңдарымен, көркем көлдерімен
және мұздықтарымен ерекшеленетін Қатын таулар тізбегінде орналасқан. Әлемнің түкпір-
түкпірінен келетін альпинистердің негізгі бөлігі осы шыңды бағындыру үшін келеді. Эвересттен ек
есе төмен болғанына қарамастан, бұл тауға көтерілу өте қиын және қайғылы оқиғаларға жиі
әкеледі. Алтай жері өзен-көлдерге бай. Осы жерде Шүй және Қатын өзендері пайда болып, қосылу
арқылы Ресейдегі ең ірі өзендердің бірі Обь қалыптасады. Сондай-ақ, Ертіс, Ұрсұл, Арғұт, Чуя,
Шұлышман сияқты өзендер бар. Оның көлдерін де ерекше атап өту керек, олардың саны 20
мыңнан асады және әр көлдің өзіндік бояуы бар. Алтайда жабайы табиғат сақталған, бұндай
жерлер әлемде аз. Мұнда өндірістік кәсіпорындар жоқ. Тау шыңдарына тек жаяу жете аласыз.
Адамдардың аздығына байланысты, ол ең таза аймақтардың бірі болып саналады. Бұл өлкеде
жабайы өгіз (зубр) немесе қар барысы сияқты өте сирек кездесетін жануарларды кездестіруге
болады. Сонымен қатар, Алтайды аю, марал, сілеусін, қасқыр, түлкі және түрлі жыртқыштар мекен
Аймақтың климаты шұғыл континенталды, қыста суық, ал жазда жылы.
етеді.
Қысқы мерзім 3 айдан 5 айға дейін созылады, ең суық жерлердің бірі –
Шу алқабы, онда температура -32° дейін төмендейді. Күзде аяздар
басталып, маусым айының ортасына дейін жалғасады. Ең жылы ай –
шілде, орташа температура +14-тен +16° дейін.

Ұқсас жұмыстар

Таулардың өзгеруі

Картадан Қазақстандағы биік тауларды көрсет

Жанартау

Аустралия материгі

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТАУ МҰЗДЫҚТАРЫ

Қар сызығы

Литосфералық мантия қабаты жер қыртысынан

Өзендер мен ағындар

Экологиялық апаттарға сипаттама

Логикалық тапсырмалар

Пәндер