ДІН, МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ ҚОҒАМ

Презентация қосу

ДІН, МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ
ҚОҒАМ

ОРЫНДАҒАН: БАШИРОВА
АҚНҰР
ДІН (АҒЫЛШ. RELIGION) ДЕГЕНІМІЗ СЕНУШІЛЕРІНІҢ
ӘРЕКЕТІ МЕН ОЙЛАУЫН, МОРАЛЫ МЕН СЕНІМІН
БЕЛГІЛЕУДІ ЖӘНЕ ШЕКТЕУДІ КӨЗДЕЙТІН, ТАБИҒАТТАН
ТЫСҚАРЫ, ЯҒНИ ТЫЛСЫМ, ТРАНСЦЕНДЕНТТІ ҚҰДІРЕТКЕ,
РУХАНИ НЫШАН-ТҮСІНІКТЕРГЕ НАНАТЫН ЖӘНЕ
СИЫНАТЫН, БАҚИ, ПЕРІШТЕ, ШАЙТАН СЕКІЛДІ ТЫЛСЫМ
ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ ШЫН ДЕП ЕСЕПТЕЙТІН МИСТИКАЛЫҚ
ТҮСІНІК ЖҮЙЕСІ, ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ ҚҰБЫЛЫС
БОЛЫП, ОНЫҢ КӨБІНЕСЕ ТАУАП ЕТЕТІН ҚАСИЕТТІ ЗАТЫ, НЕ
ОРЫНЫ, КИЕЛІ КІТАБЫ, ПАЙҒАМБАРЫ, ДІНИ НАНЫМ
ЖҮЙЕСІ, СИЫНУ ЕРЕЖЕЛЕРІ МЕН КУЛЬТТАРЫ, САЯСИ-
МӘДЕНИ ҰЙЫМДАРЫ БОЛУЫ МҮМКІН.

ДЕГЕНМЕН, ДІННІҢ ТҰТАСТАЙ ДӘЛ НЕДЕН ҚҰРАЛАТЫНЫ
ТУРАЛЫ ҒЫЛЫМИ КЕЛІСІМ ЖОҚ, ӘР ДІННІҢ ӨЗ ЕРЕКШЕЛІГІ
БАР, БӘРІН БІР ТҮСІНІКПЕН ТҮСІНУ МҮМКІН ЕМЕС.
ӘЛЕМДЕ 10 000 ТҮРДЕН АСТАМ ДІН БАРЫ БЕЛГІЛІ. ЖЕР ШАРЫ
ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ 84 ПАЙЫЗЫ ЕҢ ҮЛКЕН ДЕЛІНГЕН 5 ДІНГЕ СЕНЕДІ.
ОЛАР: ХРИСТИАН, ИСЛАМ, ИНДУИЗМ, БУДДИЗМ, ЖӘНЕ МӘЛІМ
ТҮРДЕГІ ХАЛЫҚТЫҚ ДІНДЕР .

ДІННІҢ ӘСЕРІНЕ ҰШЫРАМАҒАН ЖӘНЕ ЕШҚАНДАЙ ДІНГЕ ТӘН ЕМЕС
АДАМДАРДЫҢ СЕНІМІ БӘЛКІМ АТЕИЗМ - ЯҒНИ ҚҰДАЙҒА СЕНБЕЙДІ,
СОНДЫҚТАН ДІНГЕ СЕНБЕЙДІ; НЕМЕСЕ БӘЛКІМ АГНОСТИЦИЗМ -
ҚҰДАЙДЫ БАР ДЕП ЕСЕПТЕЙДІ, БІРАҚ ОЛ ТЕГІ ҚАНДАЙ, ҚАЛАЙ
ЕКЕНІ ТУРАЛЫ ПІКІРЛЕРГЕ КҮДІКПЕН ҚАРАЙТЫН, СОНДЫҚТАН ДІН
АТАУЛЫҒА ДА СЕНІП КЕТПЕЙТІН, СЫНИ ОЙЛАЙТЫН АДАМ, ЖӘНЕ
БӘЛКІМ СКЕПТИК - ҚҰДАЙҒА ЖӘНЕ ДІНГЕ СЕНУГЕ ДЕ, СЕНБЕУГЕ ДЕ
КЕЛІСПЕЙТІН, БӘЛКІМ РАС, БӘЛКІМ ӨТІРІК, МҰНЫ АДАМЗАТ
АНЫҚТАЙ АЛМАЙДЫ ДЕП ЕСЕПТЕЙТІН АДАМ. ДІНГЕ СЕНБЕЙТІН
НЕМЕСЕ ҚАТЫССЫЗ АДАМДАРДЫҢ САНЫ ҚАЗІРГІ ӘЛЕМДЕ ЖАППАЙ
ӨСУ ҮСТІНДЕДЕ. ӘСІРЕСЕ ДАМЫҒАН ЕЛДЕРДЕ АГНОСТИКАТЕР МЕН
АТЕИСТЕРДІҢ САНЫ АРТЫП БАРАДЫ. АЛ ДАМУ ҮСТІНДЕГІ ЖӘНЕ
ДАМЫМАҒАН ЕЛДЕРДЕ ДІНГЕ СЕНУШІЛЕР НЕГІЗІНЕН ТҰРАҚТЫ
САНДЫҚ ШАМАДА САҚТАЛУДА.
БУДДА (САНСКРИТ बुद्ध) — БУДДА ДІНІНІҢ
ХРИСТИАН ДІНІ (ГР. ΧΡΙΣΤΌΣ, KHRISTOS, ИСЛАМ ХРИСТИАНДЫҚТАН КЕЙІН ДҮНИЕДЕ КӨП ТАРАЛҒАН
НЕГІЗІН ҚАЛАҒАН ӘУЛИЕНІҢ ЛАҚАП АТЫ
CӨЗБЕ-СӨЗ АУДАРМАСЫ МӘСІХТЕЛГЕНДЕР) ДІН. «ИСЛАМ» СӨЗІ «БЕЙБІТШІЛІК», (АЛЛАНЫҢ ЗАҢДАРЫНА)
. ШЫН ЕСІМІ – ГАУТАМА СИДДҺАРТҺА. ИБРАҺИМДІК ДІН [1] «МОЙЫНСЫНУ, БАҒЫНУ» БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. АЛ
СОЛТҮСТІК ҮНДІСТАНДА (БҮГІНГІ (ГРЕКШЕ ΧΡΙΣΤΌΣ (KHRISTÓS) АҒЫЛШЫН ШАРИҒАТ ТЕРМИНОЛОГИЯСЫНДА «ИСЛАМ» — ТОЛЫҚ
НЕПАЛ ЖЕРІНДЕ), ШАК (САҚ) ХАЛҚЫ ТІЛІНДЕ 'ANOINTED' - ОРЫС ТІЛІ МОЙЫНСЫНУ, АЛЛАНЫҢ АЛДЫНДА ПАРЫЗДАРДЫ ОРЫНДАУ,
ПАТШАСЫНЫҢ ОТБАСЫНДА ДҮНИЕГЕ 'ПОМАЗАННЫЙ' - ҚАЗАҚША 'БАСТЫ УҚАЛАУ,
ОДАН БАСҚА ҚҰДАЙЛАРҒА ТАБЫНБАУ БОЛЫП ЕСЕПТЕЛЕДІ.
КЕЛГЕН. БУДДА (БІЗДІҢ ЗАМАНЫМЫЗДАН СУЛАУ НЕМЕСЕ БАСҚА МӘСІҺ ШАЛУ') —
ИСЛАМ ДІНІН ҰСТАНУШЫ ЖАН МҰСЫЛМАН ДЕП АТАЛАДЫ.
БҰРЫНҒЫ 623 – 544 ЖЫЛДАРЫ; ХРИСТОСТЫҢ ӨМІРІ МЕН ЖАҢА ӨСИЕТ
ИСЛАМНЫҢ ОРТАҚ ТҰЛҒАСЫ — МҰХАММЕД ПАЙҒАМБАР.
САНСКРИТШЕ БУДДҺА КӨКІРЕГІ ОЯУ, ІЛІМІНЕ НЕГІЗДЕЛГЕН МОНОТЕИСТІК ДІН
МҰСЫЛМАНДАРДЫҢ НЕГІЗГІ ДІНИ КІТАБЫ — ҚҰРАН КӘРІМ (
КӨЗІ АШЫҚ ДЕГЕН ҰҒЫМДЫ БІЛДІРЕДІ) .ӘЛЕМ БОЙЫНША ЕҢ КӨП ТАРАЛҒАН ДІН.
ШАМАМЕН 2.2. МЛРД ХРИСТИАН.[2][3][4][5][6][7] АРАБ.: ‫ — )ا لقرآنا لكريم‬КЛАССИКАЛЫҚ ӘДЕБИ АРАБ ТІЛІНДЕ (
СОЛ КЕЗДЕРІ ҮНДІСТАНДА ҮСТЕМДІК
ХРИСТИАНДАРДЫҢ БАСЫМ БӨЛІГІ ИСАНЫҢ АРАБ.: ‫ )ا لفصحى‬АЛЛА ТАРАПЫНАН ТҮСІРІЛГЕН ДЕП СЕНІЛЕДІ.
ҚҰРҒАН ВЕДА ІЛІМІН МОЙЫНДАМАЙ,
ҚҰДАЙДЫҢ ҰЛЫ ЖӘНЕ КӨНЕ ӨСИЕТТЕ
АҺИМСАНЫ (ТІРШІЛІК ИЕЛЕРІНЕ ИСЛАМДЫҚ КӨЗҚАРАС БОЙЫНША, ЖАРАТУШЫ АЛЛА
АЙТЫЛҒАН АДАМЗАТТЫ ҚҰТҚАРУШЫ
ЖАМАНДЫҚ ЖАСАМАУДЫ) УАҒЫЗДАҒАН. ӘРДАЙЫМ АДАМЗАТ БАЛАСЫН ТУРА ЖОЛҒА САЛЫП ТҰРУ
ЕКЕНІНЕ СЕНЕДІ. СОНДЫҚТАН
ҮШІН ӘР ТҮРЛІ ПАЙҒАМБАРЛАР ЖІБЕРІП ОТЫРҒАН.
ХРИСТИАНДАР ИСАНЫ ХРИСТ НЕМЕСЕ
ОЛАРДЫҢ ІШІНДЕ ИБРАҺИМ (АВРААМ), МҰСА (МОИСЕЙ), ИСА
МЕССИЯ КӨРЕДІ.
(ИИСУС) Т.Б. БАР.[2]. МҰСЫЛМАНДАРДЫҢ СЕНІМІ БОЙЫНША
СОҢҒЫ ПАЙҒАМБАР — АЛЛАНЫҢ ЕЛШІСІ МҰХАММЕД ‫ﷺ‬.
МӘДЕНИЕТ – АДАМ ЖАСАҒАН «ЕКІНШІ
ТАБИҒАТ». МӘДЕНИЕТ – ЖЕКЕ АДАМНЫҢ ӨМІР СҮРУ
МАҚСАТЫ МЕН ҚҰНДЫЛЫҚ ЖҮЙЕСІ, АДАМНЫҢ ӨМІР
СҮРГЕН ОРТАМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ. ОЛ - ӨЗАРА
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС НӘТИЖЕСІНДЕ ҚАЛЫПТАСАТЫН
ЕРЕКШЕ ҚҰБЫЛЫС. АДАМДАР ӨЗДЕРІН ҚОРШАҒАН
ОРТАҒА, ОНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МӘДЕНИ
ҚАТЫНАСЫНА ӘСЕР ЕТЕДІ, ӨЗГЕРТЕДІ. ОЛАР ОНЫ ӨЗ
МАҚСАТЫНА ПАЙДАЛАНАДЫ. БОЛАШАҚ ҚОҒАМҒА,
ҰРПАҚҚА МҰРА ЕТІП ҚАЛДЫРАДЫ, АЛ ОЛ МҰРА
БЕЛГІЛІ ЖАҒДАЙДА ҮНЕМІ ДАМУДА БОЛАДЫ.
МӘДЕНИЕТ ӘР ТҮРЛІ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ,
ТОПТАРДЫҢ, ТАПТАРДЫҢ, ЖІКТЕРДІҢ, ҰЛТТАРДЫҢ,
ЖЕКЕ АДАМДАРДЫҢ ӨМІР СҮРУ ЖАҒДАЙЫНА,
ТАЛАБЫНА СӘЙКЕС ПАЙДА БОЛЫП, ҚАЛЫПТАСАДЫ.
МЫСАЛЫ: АҢ АУЛАУ, ЕҢБЕК ҚҰРАЛДАРЫН ЖАСАУ, ОТ
ЖАҒУ, ТАМАҚ ПІСІРУ, КИІНУ, ЖАРАСЫМДЫ ӨМІР СҮРУ,
ЕКІНШІ БІРЕУГЕ ҰНАУ, ОРТАМЕН ҚАТЫНАСТА БОЛУ,
Т.Б.
МӘДЕНИЕТ МАТЕРИАЛДЫҚ ЖӘНЕ РУХАНИ: БІРІ-МАТЕРИАЛДЫҚ ӨНДІРІСТІҢ,
ЕКІНШІСІ-РУХАНИ ӨНДІРІСТІҢ ӨНІМІ ДЕП ҚАРАЛАДЫ. СЕБЕБІ МАТЕРИАЛДЫҚ
ЖӘНЕ РУХАНИ МӘДЕНИЕТТІҢ ӨНІМДЕРІ – ЕҢБЕК ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ КӨРКЕМ
ШЫҒЫРМАЛАР ӘР ТҮРЛІ МАҚСАТТА ПАЙДАЛАНЫЛАДЫ. МАТЕРИАЛДЫҚ
МӘДЕНИЕТСІЗ РУХАНИ МӘДЕНИЕТ ҚАЛЫПТАСПАЙДЫ. МЫСАЛЫ, РАДИО,
ТЕЛЕДИДАР, КОМПЬЮТЕР, ТҮРЛІ ҒИМАРАТТАР, МҰРАЖАЙЛАР СИЯҚТЫ ТҮРЛІ
МАТЕРИАЛДЫҚ ИГІЛІКТЕР АРҚЫЛЫ РУХАНИ МӘДЕНИЕТ ТАРАЛДЫ. БИ, ӘН
АЙТУ, ЖЫР ЖЫРЛАУ ҚҰРАЛСЫЗ ІСКЕ АСЫРЫЛМАЙДЫ. ЕЛ МӘДЕНИЕТІ НЕГЕ
БАЙЛАНЫСТЫ? ОЛАР ТЕАТРЛАРҒА, БАСҚА ДА МӘДЕНИ ОШАҚТАРҒА, СӘН-
САЛТАНАТТЫ, БАРЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ БАР ДЕМАЛЫС ОРЫНДАРЫНА, Т.Б.
БАЙЛАНЫСТЫ. ОЛАРДЫ ИГІЛІККЕ ПАЙДАЛАНА БІЛУ ДЕ МӘДЕНИЕТТІҢ БІР
САЛАСЫ. СӨЙТІП, МАТЕРИАЛДЫҚ ЖӘНЕ РУХАНИ МӘДЕНИЕТ ТІКЕЛЕЙ
БАЙЛАНЫСТЫ ЕКЕН. ОДАН ШЫҒАТЫН ҚОРЫТЫНДЫ, МӘДЕНИЕТ – ҚОҒАМНЫҢ
МАТЕРИАЛДЫҚ ЖӘНЕ РУХАНИ БАЙЛЫҒЫНЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ. ҚОҒАМНЫҢ
МАТЕРИАЛДЫҚ ДӘРЕЖЕСІ ЖОҒАРЫ БОЛҒАН САЙЫН РУХАНИ ӨМІР ДЕ ЖОҒАРЫ
БОЛМАҚ. БІЗДІҢ ҚАЗІРГІ ҚОҒАМДАҒЫ ҚИЫН ЖАҒДАЙ ОСЫ ӨТПЕЛІ КЕЗЕҢДЕ
ТУЫП ОТЫР. БІРІНШІДЕН, ҚАРАЖАТТЫҢ ЖЕТІСПЕУІНЕН КӨПТЕГЕН МӘДЕНИ
ОШАҚТАР АСЫП-ТОСЫП, ІСТЕН ШЫҒУДА. АУЫЛДЫҚ ЖЕРЛЕРДЕ КЛУБТАР,
КІТАПХАНАЛАР ЖАБЫЛЫП ЖАТЫР. ҚАЛАЛЫ ЖЕРЛЕРДЕ КИНОЗАЛДАРДЫҢ,
ТЕАТРЛАРДЫҢ МАТЕРИАЛДЫҚ НЕГІЗІ ҚҰЛДЫРАП, ТӨМЕНДЕДІ. ЕКІНШІ
ЖАҒЫНАН, ЖАЛАҚЫНЫҢ АЗДЫҒЫНАН КӨПТЕГЕН ТАЛАНТ ИЕЛЕРІ САУДА-
САТТЫҚҚА АУЫСЫП КЕТТІ.
ҚОҒАМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? БҰЛ СҰРАҚҚА ЖАЙ ҒАНА ЖАУАП БЕРУ ҚИЫН.
ҚОҒАМ - ӨТЕ НӘЗІК ӘРІ КҮРДЕЛІ МАТЕРИЯ. ОНЫ ҚОЛМЕН ҰСТАУҒА
НЕМЕСЕ МИКРОСКОППЕН ҚАРАП КӨРУГЕ БОЛМАЙДЫ. ОЛАЙ БОЛСА,
ҚОҒАМДЫ АНЫҚТАЙТЫН ӨЛШЕМДІ ТАБУ ҚАЖЕТ.

«ҚОҒАМ» ДЕГЕН СӨЗДІҢ МАҒЫНАСЫ КЕҢ: АЛҒАШҚЫ ҚАУЫМДЫҚ ҚОҒАМ,
ФЕОДАЛДЫҚ ҚОҒАМ, КАПИТАЛИСТІК ҚОҒАМ, ФРАНЦУЗ ҚОҒАМЫ,
ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ҚОҒАМ Т.Б. БҰЛ АРАДА АЛДЫМЕН БЕЛГІЛІ БІР
ҚАУЫМНЫҢ НЕМЕСЕ ЖЕКЕ БІР ЕЛДІҢ ТАРИХИ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ ЕСКЕ
ТҮСЕДІ. АЛ ОСЫ СӨЗДІ ЖАЛПЫ МАҒЫНАДА АЛСАҚ, ОНДА БҮКІЛ АДАМЗАТ
ТАРИХЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ БОЛАШАҒЫ ТУРАЛЫ ОЙЛАЙМЫЗ. БҰЛ - ӘЛЕМНІҢ
БАРЛЫҚ ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ ЖӨНІНДЕГІ ҰҒЫМ. БАСҚА СӨЗБЕН
АЙТСАҚ, АДАМДАРДЫҢ ӨЗАРА ҚАТЫНАС ТӘСІЛІ ЖӘНЕ БІРІГУ
ФОРМАЛАРЫНАН ТҰРАТЫН, ТАБИҒАТТАН ЕРЕКШЕЛЕНГЕН ДҮНИЕНІҢ БІР
БӨЛІГІ.

ҚОҒАМ ТУРАЛЫ ТҮСІНІКТІ НАҚТЫЛАЙ ТҮССЕК, ҚОҒАМ ДЕП - БІРІГІП ЕҢБЕК
ЕТЕТІН ЖЕКЕ АДАМДАРДЫҢ ЖИЫНТЫҒЫН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
АРАСЫНДАҒЫ ЕКІ ЖАҚТЫ ҚАТЫНАСТЫ АЙТАМЫЗ. БІРІНШІСІ, ҚОҒАМ -
АДАМНЫҢ ӨМІР СҮРУ ТӘСІЛІ. ҚОҒАМСЫЗ АДАМ ЖОҚ, АДАМСЫЗ ҚОҒАМ
ЖОҚ. ЕКІНШІДЕН, ҚОҒАМ ЖЕКЕ АДАМДАРДАН ҒАНА ТҰРМАЙДЫ, ОЛ СОЛ
ЖЕКЕ АДАМДАРДЫҢ ӨЗАРА ҚАТЫНАСЫН КӨРСЕТЕДІ. ЖЕКЕ АДАМ
ҚОҒАМҒА ҰЖЫМ АРҚЫЛЫ ЕНЕДІ. ОЛ СОНЫМЕН ҚАТАР БІРНЕШЕ
ҰЖЫМДАРДЫҢ МҮШЕСІ БОЛАДЫ (ЕҢБЕК, ПАРТИЯ, КӘСІПОДАҚ, Т.Б.).
ДЕМЕК, ҚОҒАМ - ҰЖЫМДАРДЫҢ ҰЖЫМЫ, БІРЛІГІ БОЛЫП КӨРІНЕДІ.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Дінге сенбейтін немесе қатыссыз адамдардың саны қазіргі әлемде жаппай өсу үстіндеде

Христиан діні

ДӘРІС Дін, мәдениет және қоғам

Саяси сана. Мәдениет және өркениет

СЕНІМНІҢ ЖҮЙЕСІН ЖӘНЕ БЕЛСЕНДІ АЗАМАТТЫҚ КӨЗҚАРАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫ ТҮСІНДІРУ

Мұсылман діні белгісі

Дін — қоғамдық құбылыстардың ішіндегі ең күрделісі

Материалдық және рухани мәдениет

ЭЛИТАЛЫҚ МӘДЕНИЕТ

Дін тәрбие бастауы туралы ақпарат

Пәндер