Дамудын қауыпты кезеңдері

Презентация қосу

№4 практикалық сабақ

Тақырып: Адам эмбриологиясы. Нәрестелік кезең. Ана-
ұрық жүйесі.

Құрастырған: Кикимбаева А.А.
Сабақтың мақсаты:
1. Ана-нәресте жүйенің бөлімдерін білу
2. Ананың және нәрестенің реттеуші механизмдерін білу.
3. Дамудың қауыпты кезеңдерін білу.
Қажетті бастапқы білім деңгейі:
4. Ана-нәресте жүйе туралы түсінік.
5. Ана-нәресте жүйе бөлімдері өзараәрекеттесуінің
механизмдері.
6. Эмбрион дамуының қауыпты кезеңдері.
Ана-нәресте жүйе. Ана-нәресте жүйе жүктілік кезінде қалыптасады және оның құрамына екі бөлім кіреді: ананың организмі
және нәрестенің организмі, сондай-ақ оларды байланыстырып тұратын плацента.
Ана және нәресте организмі аралығында өзараәрекеттесу нейрогуморалды механизмдер арқылы қамтамасыз етіледі. Сонымен
қатар екі бөлімде келесі механизмдерді ажыратады: рецепторлы, ақпаратты қабылдайтын, реттеуші және орындаушы.
Ана организмінің рецепторлы механизмдері жатырда орналасқан сезімтал нерв ұштары түрінде болады, бұлар дамып келе жатқан
нәресте күйі туралы бірінші болып ақпаратты қабылдайды. Эндометрийде хемо-,механо- және терморецепторлар,ал
қантамырларда баро-рецепторлар орналасады. Рецепторлы нерв ұштары көбінесе жатыр веналар қабырғаларында және плацента
бекітелітін аймақта децидуалды қабықшасының қабырғасында болады. Жатыр рецепторлардың тітіркенуі ана организмінде
тынысалу қарқындығын, қан қысымын өзгертіп, дамып келе жатқан нәрестеге қолайлы жағдай жасайды.
Ана организмінің реттеуші механизмдері ОНЖ бөлімдерімен қамтылған (мидың самай бөлігі, гипоталамус, ретикулярлы
формацияның мезэнцефалды бөлімі, сондай-ақ гипоталамо-эндокринді жүйе).Маңызды реттеуші функцияларды гормондар
атқарады: жыныс, тироксин, кортикостероидтар, инсулин.
Ананың реттеуші нейро-эндокринді аппараттары жүктіліктің сақталуын, жүректің, тамырлардың, қанөндіру ағзалардың,
бауыр функцияларының қажетті денгейін және нәресте қажеттелігіне байланысты заттар алмасуының қалыпты денгейін
қамтамасыз етеді.
Нәресте организмінің рецепторлы механизмдері ана организмі немесе өзінің гомеостазы өзгеруі туралы сигналдарды
қабылдайды. Олар кіндікбау артериялар мен венаның қабырғасында, нәрестенің терісінде және ішегінде айқындалған. Осы
рецепторлардың тітіркенуі нәрестенің жүрек соғуы жиілігінің,қанағының жылдамдығын,қанда қант мөлшерінің өзгеруіне алып
келеді.
Нәресте организмінің реттеуші нейрогуморалды механизмдері даму барысында қалыптасады. Нәрестенің бірінші қимылдары
дамудын 2-3-ші айларында пайда болады, бұл нерв орталықтары жетіліп жатқаның дәлелдейді.Орталық эндокринді без –
гипофиздің қызметі дамудын 3-ші айында басталады. Бүйрекүсті безі кортикостерогидтардың синтезі жүктіліктің 2-ші
триместрінде басталады. Нәрестеде инсулин көп бөлінеді, ол көмірсулар мен энергия алмасуымен байланысты оның
өсуіне қажетті болып келеді.
Ана-нәресте жүйе қалыптасу процессінде бір қатар қауыпты кезеңдер
болады.
Эмбрион дамуының қауыпты кезеңдері:
1.Прогенез (жыныс жасушалардың дамуы).
2.Ұрықтану.
3.Имплантация (эмбриогенездің 7-8- тәуліктері).
4. Ағзалардың эмбриондық бастамаларының дамуы және
плацентаның қалыптасуы (3-8- апталар).
5. Мидың қарқынды өсуі кезеңі (15-20- апталар).
6.Организмнің негізгі жүйелерінің қалыптасуы және жыныс
аппаратының дифференциациялануы (20-24- апталар).
7.Нәрестенің дүниеге келуі.
8.Нәрестелік кезең (1 жасқа дейін).
9.Жыныстық жетілу (11-16 жас).
П.Г. Светлов бойынша эмбрион дамуының қауыпты
кезеңдері
1. Имплантация (ұрықтанудан кейінгі 6-7- тәуліктер);
2. Плацентация (жүктіліктің екінші аптасының соңы);
3. Перинаталдық кезең (босану).

Қауыпты кезеңдер кезінде зақым келтіретін химиялық заттар, соның қатарында дәрілер,
рентген, гипоксия, аштық, наркотиктер, никотин, вирустар және т.б. болып келеді.
Гемоплацентарлы тосқауылдан өтетін химиялық және дәрілік заттар әсіресе
жүктіліктің бірінші 3 айларында эмбрионға қауыпты болады, өйткені олар
метаболизмге ұшырамайды және оның тіндерінде жоғары концентрация күйінде
жинақталады. Наркотиктер, алкоголь бас миының дамуын бұзады. Аштық, вирустар
дамудың ақауларын туындатады және тіпті құрсақішінде эмбрионды өлімге алып келуі
мүмкін.
Гистологиялық препараттардың,
схемалардың
диагностикасы
Зерттеу объектілері.
а) Өз бетінше зерттелетін микропрепараттар және схемалар
(суреті салынатын).
Схема. Плацентарлы тосқауыл арқылы заттардың
тасымалдануы.
Гистология, эмбриология, цитология. Учебник. Под ред.
Ю.И.Афанасьева, Н.А.Юриной. Москва, ” ГЭОТАР-
Медиа”,2013. С.783.
Схема.
Плацентарлы
тосқауыл арқылы
заттардың
тасымалдануы.
Схеманы зерттеп,
суретін салыңыз.
Бақылау сұрақтары
1. Ана-нәресте жүйе бөлімдерінің сипаттамасы.
2. Ана-нәресте жүйе бөлімдерінің реттеуші механизмдері.
3. Дамудын қауыпты кезеңдері.
№5 сабақ.

1-ші аралық бақылау
Цитология және эмбриология
тақырыптары бойынша

Ұқсас жұмыстар

Терісін бағалау

Дамудың қатерлі кезеңдері туралы түсінігі (П.Г.Светлов). Адам ұрығының дамуындағы негізгі қатерл кезеңдер

Жұмыртқа жасушасы

Дамудың қауіпті кезеңдері

Микробиологиялық зертхана бөлмелері

Эмбриогенез кезеңдері

Ұрықтың даму кезеңдері

Эмбриональды дамудың алғашқы кезеңдері

Дамудың қатерлі кезеңдері

БАСТАПҚЫ КЕЗЕҢІ

Пәндер