Малдың негізгі пироплазмидоздары және олармен күрес шаралары

Дәріс № 9

Тақырыбы: «Протозойлық ауруларға қарсы шараларды ұйымдастырудың әдістемелік тәсілдері»

Дәріскер: в. ғ. к., аға оқытушы Тұрғанбаева Г. Е.

Дәріс жоспары:

1. Пироплазмидтерді жіктелуі, биологиялық ерекшеліктері

2. Малдың негізгі пироплазмидоздары және олармен күрес шаралары.

Дәрістің қысқаша тезисі.

Piroplasmida

Theileriidae

Theileria

Nuttalia

Babesiidae

Babesia

Franceiella

Мал Пироплазмидоздарын қоздыратын Piroplasmida тегіне, Babesiidae және Theileriidae тұқымдасына жататын паразит қарапайымдылар. Пироплазмидтер морфологиялық белгілерімен яғни, көлемі, эритроциттерге орналасу ерекшеліктерімен бір-бірінен ажыратылады. Babesiidae тұқымдасына жататын паразиттер қан эритроциттерінде қарапайым жолмен өсіп, көбейіп, малға қан сорғыш кенелер арқылы трансовариялық жолмен жұғады яғни, пироплазмидтер кененің ұрпағынан келесі ұрпақтарына беріледі. Мұндай кенелердің кез келген сатысы паразиттердің сау малға жұқтырып отырады.

Ірі қара тейлериозы қоздырғышы Theileria annulata алдымен иммундық жүйе торшаларында өсіп, көбейіп, сау малға қан сорғыш кенелер арқылы трансфазалық жолмен жұғады. Бұл паразитті кене ұрпағынан ұрпағына тасымалдайды. Егер кененің балаң кене немесе нимфа сатысы паразитті қанмен бірге қабылдап алса, оның келесі сатылары малға жұқтырады.

Мал пироплазмидоздарының аймақтық таралуы, маусымдылығы сол жерде мекендейтін кенелердің түр құрамына байланысты. Әр паразиттің өзіне тән тасымалдаушы кенесі бар. Мысалы, ірі қара тейлериозын жұқтырушы Hyalomma туыстығына жататын кенелер, ал ірі қара бабезиозын Ixodes туыстығы кенелері таратады.

Мал бабезиоздарының клиникалық белгілері өте ұқсас. Бабезиоздардың барлығы (пироплазмоз, бабезиоз, франсаиллез) малдың дене қызуының көтерілуімен, анемиямен, кілегей қабаттарының сарғыштануымен, гемоглобинуриямен және жүрек қантамыр, ас қорыту жүйелерінің қызметі бұзылуымен сипатталады.

Тейлериоз ауруында гемоглобинурия болмайды, бірақ малдың бездері ісінеді.

Жылқы пироплазмидозын Piroplasma caballi, нутталиозын Nuttalia equiапайымдылар қоздырады. Ит пироплазмозының қоздырғышын Piroplasma canis.

Жылқы пироплазмидозы және нутталиозы көбінесе бірге тіркеледі. Оларды жұқтыратын кенелердің түрі бірдей-Dermacentor туыстығы. Бұл пироплазмоздар табиғи ошақты инвазиялар, оларды кенелер трансовариялық жолмен таратады. Бұл ауруларда да дене қызуы көтеріледі, анемия, сарғаю, гемоглобинурия сияқты белгілер білінеді. Жүрек, қантамыр, ас қорыту жүйе қызметі бұзылады. Тек, нутталиозда гемоглобинурия болмайды.

Жануарлар пироплазмидоздарына балауды кешенді түрде қяды. Эпизоотологиялық көрсеткіштерін сараптайды, клиникалық белгілерін анықтайды, паталогоанатомиялық өзгерістерін қарайды. Нақты балауды қан жағындысын Романовский-Гимза әдісімен бояған соң, микроскоппен зерттеп, паразиттерді табу арқылы қояды.

Жануарлар пироплазмидоздарын емдеу үшін химиялық дәрілер (азидин, беренил, диамедин және т. б. ) қолданады.

Жануарларды пироплазмидоздардан сақтандыру шаралары екі бағытта жүргізеді. Бірінші бағыт - химиопрофилактика. Мұны аурудың жасырын кезеңінде жүргізеді. Екінші бағыт - пироплазмидоздардың тасымалдаушылары иксодид кенелерімен күрес. Ол үшін әр түрлі акарацидті дәрілер қолданылады, жайылым ауыстыру, мелорация сияқты шаралар жүргізіледі.

Қанпаразиттеріне қарсы дәрілік препараттар

ДИМИПИРИН

Для лечения протозойных инфекций (бабезиоз, пироплазмоз, франсаиеллёз, трипаносомоз, тейлериоз) . Обладает противопротозойным, анельгетическим, жаропонижающим, противовоспалительным действием.

КРС - однократное введение Период ожидания по мясу: мясо - 21 суток молоко - 5 суток

Бупаркон 50 мл: Бупарваквона 50 мг, а также қосымша заттар.

Бупаркон ірі қара тейлериозына емдік және алдын алу мақсатында беріледі, мынадай түрлері қоздырғанда Theileria parva parva, Т. parva bovis, T. parva lawrencei, T. annulata, T. mutans и T. orientals.

Ірі қараға емдік мақсатта Бупарконды 20 кг тірілей салмаққа 1 мл дозада, 1 кг ға 2, 5 мг бупарваквона.

Бупарконды - бабезиозға, тейляриозга

Берілу тәсілі - мойын аумағына бұлшық етке.

Егер ауырып тұрған малдың дене қызуы түсіп және жалпы жағдайы жақсармаса, онда 1-ші рет еккеннен кейін сол дозада 48-72 сағаттан соң екінші рет егуге болады.

При введении препарата в объеме, превышающем 10 мл, инъекции следует вводить в несколько мест.

С профилактической целью при обнаружении в стаде животных с клиническими признаками болезни или после перегона животных в неблагополучную по кровепаразитарным заболеваниям местность, Бупаркон применяют однократно в терапевтической дозе. При необходимости обработку повторяют через 10-15 дней.

Перед массовой обработкой животных каждую серию Бупаркона предварительно испытывают на небольшой группе (5-10 голов) животных. При отсутствии осложнений обрабатывают все поголовье.

Выпускают Бупаркон расфасованным по 50 мл

ИМИДОКАРБ

Имидокарб Ветпром применяют с лечебной и профилактической целью крупному рогатому скоту, овцам, лошадям и собакам при кровепаразитарных заболеваниях: бабезиозе (пироплазмозе), нутталлиозе, анаплазмозе и смешанных инфекциях.