Эндокриндік бездер

Презентация қосу

Қалыпты анатомия кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Эндокриндік бездер. Әртүрлі жастағы балалар
мен жасөспірімдердегі жастық ерекшеліктері.
Орындаған: Әбдікәрім М.А.
Тобы: ЖМҚА-06-21
Қабылдаған: Оспанов Д.Т.

Шымкент-2022ж
ЖОСПАР
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
Эндокриндік бездер
Бүйрекүсті без
Мезодермалды бездер
Ішек түтігінің энтодермалды бездері
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
Эндокринді бездер (glandulae
endocrinae) - ағзаның гумаральды
реттелуінде маңызды рөл
атқарады. бұл жерде гуморальды
реттеу дегеніміз - қанның
құрамындағы гормондар және
минералдық заттардың әсерлері
арқылы организм қызметінің
реттелуі.
Ішкі секреция бездерінің анатомо-физиологиялық
қасиеттері:
Шығару өзегі болмайды
Безді эпителийден құралған вегетативті нерв
талшықтарымен көп мөлшерде қамтамасыз етілген
Басты қызметті гипоталамус және гипофиз бездері
Бүйрекүсті безі, glandula supraspinais s. adrenalis жұп агза,
ішастардың артқы жағындағы шелмайда бүйректің жогарғы
шетінің үсгінде жатады. Оның массасы 4 г-ға жуық, жаска карай
бүйрекүсті безінің көп үлкеюі байқалмайды, олшемдерп
вертикалды 30-60 мм, көлденеңі 30 мм , алдыңғы - артқы олшемі
4-6 мм. Сыртқы түсі сарғылт немссе қоңырлау. Оң бүйрекүсті безі
төменгі үшкір жиегімен бүйректің жоғарғы шетін қамтиды, сол
бүйрекүсті безі бүйректің шетіне емес. бүиректің ішкі жиегінің
шетке ең жақын бөліміне жанасып жатады. Бүйрекүсті бездерінің
алдыңғы бетінде бір немесе бірнеше жүлге байкалады, бүлар -
қақпа, һіlus, олар аркылы
бүйрекүсті безі венасы шығып, артериялар кіреді
Құрылысы. Бүйрекүсті безі ағза ішіне қарай
жекелеген калқалар шығаратын фиброзды
қапшықпен жабылған. Бүйрекүсті безі екі:
сарғыш түсті қыртыс және жұмсақ, қоңыр түсті
милы қабаттан тұрады. Дамуы, құрылымы және
қызметі жағынан бұл екі кабаттың бір-бірінен
айырмашылығы күшті.
Қыртыс зат түрлі гормондар өндіретін үш
аймақтан түрады. Милы зат адреналин мсн
норадреналин өпдіретін жасушалардан тұрады
Бұл жасушалар хром түздарымен сары қоңыр
(хромофинді) түске күшті боялады. Сондай-ақ
онда көптеген миелинсіз нерв талшыктарымен
гані лилік (симпатикалық) нерв жасушалары
болады.
Кызметі. Әртекті - қыртыс және
милы - загтан құрылуына сәйкес.
бүйрекүсті безі бір өзінле екі бездін
кызметін үштастырады. Милы заты
канға симпатикалык жүйенің
тонусын сактап, тамырды тартылту
қасиеттері бар норадрепалин мен
адреналин (қазіргі кезде синтездік
жолмен де алынады) боледі Қыріыс
зат липидтер (әсіресе лецитин мен
холестерин) өндірілетін негізгі жер
болып табылады.
МЕЗОДЕРМАЛЫҚ БЕЗДЕР
Жыныс бездерінің эндокриндік
бөліктері
1. Атабезде, шәует өзекшелері
арасындағы дәнекер тіндс аралық
жасушалар жайғасады. Олар аралық
без деп аталады және ішкі
секрециялық касиеті бар деп саналады
(гормондар - андрогендер:
тестостерон). Еркектік екінші
жыныстық белгілер тек еркек жыныс
гормонының әсерімен ғана дамиды
және атабездерді алып тастағаннан
кейін (кастрация) кері қарай дамиды.
Бірінші жыныстык белгілер де (атабез
қосалқысының, бульбоуретралды
бездер мен жыныс мүшесінің өсуі)
еркек жыныс гормонының
бақылауында болады.
2. Анабезде гормоннын бөлінуі түйіпішелердің
ішкі секрециясымен байланысты. Фолликулин деп
аталатын бүл гормон жыныс аппаратына
трофикалык әсер ету, етеккірді реттеу, екінші
жыныс белгілері мен нерв жүйесіне әсер ету
қызметін атқарады деп есептеледі.
Сонымен катар анабезде оқтын-оқтын басқа бір
эндокриндік ағза - сары дене пайда болады. Сары
денелердін екі түрі бар: corpus luteum gravidititalis
- жүктілік және corpus luteum menstruation,
етеккірлік (циклдік) сары денесі. Олардың екеуі
дt шығу тегі жағынан бірдей. жарылған
фолликуладан аналык жасуша бөлініп, дамиды,
бірақ олардың біріншісі адамда 9 ай тіршілік етіп,
едәуір ірі колемге жетеді, ал екіншісі (дүркіндік) -
I ай ғана омір сүреді. Сары дене инволюциясы
кезіндс жасушалык элементтер біртіндеп азайып,
дәкекер тінмен алмасады, ақыр аяғында сары
дене анабез негізімен (стромасымен) косылысып,
із-түссіз жоғалады.
Сары дене инкрегтік синаты бар бір катар аса маңызды қызметтер
атқарады деп есептеледі: I) сары дене үрықтың жатырда бір орында
бекітілуіне әсер етеді, өйткені жүктіліктің ең ерте кезеңінде сары депе
бүзылса немесе анабезді алып тастаса жүктілік токталады; 2)
овуляцияны кешіктіреді (жүктілік кезінде овуляцияның токталуы және
керісінше, дүркіндік сары дененің регрессивті метаморфозыпан кейін
овуляцияның басталуы); 3) сары дене жүкті болу кезінде сүт
бездерінің дамуына әсер етеді.
ІШЕК ТҮТІГІНІҢ ЭНТОДЕРМАЛЫҚ БЕЗДЕРІ
Ұйқыбезінің эндокриндік
бөлігі
Ұйкы безінің безді
бөлімдерінің арасында
ұйқыбез аралшықтары,
insulae pancreaticae,
орналасады, олар бездің
құйрық бөлімінде көбірек
кездеседі. Бұл түзістер ішкі
секреция бездеріне жатады.

Қызметі. Өздерінің инсулин және глюкагон деген гормондарын қанға бөліп,
ұйқыбез аралшықтары көмірсу алмасуын реттейді. Ұйқыбезі зақымдануының
диабетпеи байланысы белгілі Оның емдеуде қазіргі кезде инсулин үлкен рол
аткарады (ұйкыбез немесе Лангерганс арал- шыктарының ішкі секрециялык
өнімі).
Қорытынды

Эндокринді бездер ағзадағы
барлық процесстерді реттеп
отырады.Олар бір бірімен өте
тығыз байланыста
болады.Бірінің бұзылысы
екіншісінің қызметінің
бұзылысына
әкеледі.Сондықтан өз
уақытында денсаулығынызға
қарап,оны күтініз.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Кузенбаева, Ә. О. Адам анатомиясы. 1- кітап:
оқуқұралы /. – Алматы :Эверо, 2016. – 292 бет.с
2. Кузенбаева, Ә. О. Адам анатомиясы. 2- кітап:
оқуқұралы /. – Алматы :Эверо, 2016. – 248 бет.с
3. Рақышев, А. Р. Адам денесі. 3 томдық. Т. 1.
Сүйектертуралы ілім. – М. :ГЭОТАР – Медиа,
2014
4. Досаев Т. М. Адам анатомиясы.-Ақ-Нұр, 2013
5. Адам анатомиясы :оқулық – Алматы : ЖК
“Ақнұр”, 2013.

Ұқсас жұмыстар

БЕЗДЕРДІҢ НЕРВ ЖҮЙЕСІМЕН БАЙЛАНЫСЫ

Ішкі секреция бездерінің патологиясы

Безді эпителийі

Қалқанша без функциясы

Эндокриндік жүйе ауруларының дамуы

Қалқанша маңы бездері

Бүйрек үсті безі

Ішкі секрециялық бездер, олардың қызметтік ерекшеліктері

Бүйрекүсті безі

Айырша без

Пәндер