Телекоммуникациялық желілер

Презентация қосу

Телекоммуникациялық
желілер

Орындаған: Дүйсембай Айымгүл АУ-41
Тексерген: Абдугулова Ж.К
Жоспар:
1 Телекоммуникация дегеніміз не?

2 Телекоммуникация тарихы

3 Телекоммуникациялық желілер сыныптары

4 Топология бойынша желілердің жіктелуі

5 Шетелдік телекоммуникациялық
желілер
Телекоммуникация дегеніміз не?

Телекоммуникация (Telecommunications) — компьютерлік жүйелер мен
қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде телефон
желілері, спутниктік байланыс және т.б. арқылы мәліметтерді қашықтан
жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы байланыс желілері
(телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмасуға арналған қатынас).
Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық байланыс;
мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу.
Телекоммуникация, телеқатысым (латынша тele – қатынасу, байланысу,
грекше – қашық және ауылшаруашылығы communіcatіon – байланыс) – ғылым
мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен қамтамасыз
ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге асыратын технологиялар
жиынтығы.
Телекоммуникация тарихы
1837 жылдың 25 шілдесінде ағылшын өнертапқышы сэр
Уильям Фотергилл Кук пен ағылшын ғалымы сэр Чарльз
Уитстон алғашқы коммерциялық электр телеграфын жасап
көрсетті. Екі өнертапқыш та өз құрылғыларын жаңа құрылғы
емес, "жетілдірілген электромагниттік телеграф" деп
қарастырды.
Самуэль Морс 1837 жылдың 2 қыркүйегінде электр
телеграфының тәуелсіз жасап шығарған өз нұсқасын 1955 жылғы үлгідегі
көрсетті. Алғашқы трансатланттық телеграф кабелі 1866 жапон радиосы
жылдың 27 шілдесінде табысты жасалып бітті, сол арқылы
ең алғаш рет трансатланттық байланыс жүзеге асырылды.
Алғашқы болып телефонды 1876 жылы Александр Белл
патенттеді. Элиша Грей де осы жылы патенттеуге ұсыныс
берді. Алғашқы коммерциялық телефон қызметтері
Атлантиканың екі жағындағы Нью-Хейвен мен Лондон
қалаларында Bell Telephone Company компаниясымен 1878
жылы және 1879 жылы құрылды. ХХ ғасырдағы алғашқы
телефондардың бірі
Телекоммуникациялық желілер сыныптары

Телекоммуникациялық желілер екі сыныпқа бөлінеді:
• әмбебап
• мамандандырылған.
Әмбебап жүйелер кең ауқымды және жоғары бағаға ие.
Мамандандырылған жүйелерде барлық мүмкін ақпарат жоқ,
сондықтан олардың бағасы төмен.
Желілерді топтастыру

Есептеуші желілерді топтастыру Аумақтық белгі бойынша топтастыру

• Аймақтық белгісі бойынша; • Жергілікті
Топология бойынша (желі сәулеті); • Ұжымдық
• Желіні басқару бойынша; • Аймақтық
• Берілу жолдарын ұйымдастыру • Ғаламдық
бойынша.
Көбіне бір санатқа біріктіріп жібереді,
сонда желінің 3 түрі пайда болады
Жергілікті желі - салыстырмалы түрде шектеулі кеңістіктің
(мысалы ғимараттың) шегінде компьютерлер, басып шығарғыштар
мен басқа да құрылғылар тобын біріктіретін коммуникациялық желі.
Жергілікті желі бір біріне қосылған құрылғылардың өзара
әрекеттесуіне мүмкіндік береді.
Ұжымдық желі - бұл жергілікті желімен тығыз байланыста,
белгілі бір ұжым және оның жанындағы бірнеше ғимаратты аумақты
қамтамасыз етеді.
Аймақтық (региональные) сети – географикалық аумақты
қамтамасыз етеді.
Internet – Бүкіләлемдік желі (ақпараттық қызметті World Wide
Web (WWW) - «әлемдік дау»).
Ағылшынша- WAN (Wide Area Network).
Интернетте екі негізгі протокол адресі қолданылады:
• IP адрес (ағылш. Internet Protocol address) - Интернет протокол адресі бұл әр
құралға (компьютер, принтер және т.б.) жеке-дара бекітілген нөмірлі белгі, бұл
құралдар компьютер желісінде өзара қарым қатынас жасау үшін Интернет
протоколын қолданады.
• ТСР (Transmission Control Protocol - ТСР) TCP хаттамасын бірнеше қолданбалы
программамен бір компьютерде бір мезгілде пайдалану үшін ол адрестер мен
порттар жиынтығы түрінде ұсынылуы тиіс. Өйткені порттар идентификаторы TCP
хаттамасының әрбір программасымен тәуелсіз таңдалғандықтан, олар бірегей
болады;
• Жеткізуді басқару хаттамасы желіаралық хаттама - TCP/IP хаттамалары тобының
көліктік деңгейі хаттамасы. Компьютерлер арасында байланыс орнатылғаннан кейін
байттар ағыны түріндегі негізгі мәліметтерді жеткізуді қамтамасыз етеді.
Қолданбалы программалар TCP хаттамасымен порттар (protocol port) арқылы
әрекеттеседі; 1970 жылдары АҚШ Қорғаныс министрлігі жасап шығарған,
желілерде кең тараған коммуникациялық хаттама түрі. UNIX операциялық
жүйесінің құрамына кіреді, Internet жүйесінде кең қолданылады. TCP хаттамасының
бір бөлігі — OSI моделінің транспорттық деңгейіне, ал IP хаттамасының бір бөлігі
желілік деңгейге сәйкес келеді.
Телекоммуникациялық желілердің негізгі сипаттамалары

Телекоммуникациялық желінің негізгі сипаттамаларының бірі-компанияның
қызметін қамтамасыз ету немесе пайдаланушылардың жеке қажеттіліктерін
қанағаттандыру үшін қажетті ақпаратты алу мүмкіндігін беру.
Төменде ақпарат нарығының секторлары бойынша бөлінген ақпараттық
ресурстарға қол жеткізу сипаттамалары берілген. Алынған ақпараттың сапасы (көлемі,
сенімділігі, актуализациясы) көбінесе компьютерлік желіге емес, ақпараттық өнімнің
иесіне байланысты болатындығын есте ұстаған жөн.
Телекоммуникациялық желілерді ақпараттық толтыру проблемасы әлемдік
ақпараттық инфрақұрылымның даму үрдістеріне байланысты аса маңызды болып отыр.
Бүгінгі таңда Қазақстанның бірнеше ондаған желілері өзін-өзі қамтамасыз ету және
тұрақты қызмет үшін абоненттердің қажетті санын ала алмайды. Сондықтан
пайдаланушыға жан-жақты қызмет көрсету мәселесі өткір тұр.
Желілік адаптер - компьютердің байланыс желісімен сәйкестендірілуін
қамтамасыз ететін құрылғы.

Кең таралған
адаптерлер

Ethernet Token Ring ArcNett
Компьютерлік желілер

Жергiлiктi желi

Корпоративті және аймақтық желi

Телекоммуникациялық желi

Әдебиет

Интернет желiсі
Тарих
Топология бойынша желілердің жіктелуі

1. 2.

Шиналық топология;
Сақина топологиясы;

Ақшақар тәрізді топология;
• Шиналық топология – мұнда жұмыс станциялары желі адаптерлері
арқылы жалпы шинаға немесе магистральға (кабельге) қосылады. Дәл
осындай тәсілмен магистральға басқа да желілік құрылғылар қосыла
береді. Желінің жұмыс жасау процесінде тасымалданатын ақпарат
жөнелтуші станциядан жұмыс станцияларының барлық адаптерлеріне
жеткізіледі, бірақ оны тек адресте көрсетілген жұмыс станциясы
қабылдайды.
• Жұлдыз тәрізді топология – мұнда ортақтандырылған коммутациялық
түйін-желілік сервер болуы тиіс, ол барлық мәліметтерді жеткізудіжүзеге
асырады. Бұл топологияның артықшылығы – кез келген бір жұмыс
станциясының істен шығуы жалпы байланысқа әсер етпейді.
• Сақиналық топология – мұнда байланысу арналары тұйықталған сақина
бойында орналасады. Жөнелтілген мәлімет біртіндеп барлық жұмыс
станцияларын аралап шығады да, оны керекті компьютер қабылдаған соң
жұмыс тоқтатылады. Бұл топологияның кемшілігі – кез келген бір жұмыс
станциясының істен шығуы жалпы байланысты бұзады.
Бір қала мен ауданда немесе бір
мемлекетте орналасқан Үлкен қашықтықта және
мекемелердің компьютерлерін өзара пайдалнаушыларды молынан
біріктіру үшін аймақтық желілер қамтитын есептеуіш желілер
құрылады. телекоммуникациялық желілерді
құрайды.
Көптеген ірі мекемелер өз желісінде
орналасқан ақпаратты бөгде
адамдардың қол сұғуынан сақтау
үшін осы мекемеге тиесілі өз
желісін, яғни корпоративті желіні
құрады.
Интернет желісіне қосылу үшін компьютерге модем керек.
Модем дегеніміз – бұл компьютерге телефон желісі және
сымдары арқылы мәлімет алмасуға мүмкіндік беретін құрылғы.
Модем арқылы қосылым жасау үшін компьютерге иесіне
лайықты провайдер тауып Интернетте жұмыс істеуге келісімге
отыруға болады.
Шетелдік телекоммуникациялық желілер
ARPANET
Көптеген жылдар бойы (1969-1984) ең дамыған ғаламдық компьютерлік желі болды.
Қазір-Интернеттің ірі ішкі желілерінің бірі. Зерттеу міндеттеріне бағытталған.
INTERNET
Аймақтық тораптар мен қызмет көрсетілетін пайдаланушылар саны бойынша ең
үлкен компьютерлік желі. Жер шарының барлық дерлік бұрыштарын қамтиды.
Пайдаланушылар саны-30 миллионнан астам адам. Желіде қазіргі уақытта қолданыстағы
барлық ақпараттық қызметтер бар.
АҚШ Ұлттық ғылыми қоры ғылыми-зерттеу және білім беру мәселелерін шешуге
арналған Интернеттің көп бөлігін қолдайды және қаржыландырады, арнайы ішкі
желілерді ұйымдастырады:
NSFnet иерархиялық құрылымға ие және АҚШ-тың ірі университет орталықтарына
шоғырланған.
Milnet АҚШ Қорғаныс министрлігінің ірі желісі
NASA Science Internet (NSI)
Ғарыштық зерттеулер, ғарыш физикасы және басқа да ғылыми бағыттар бойынша
бірнеше компьютерлік желілерді Ғаламдық таралудың жалпы желісіне біріктіреді.
BITNET
Бұл Интернет сияқты, ең көне ғаламдық компьютерлік желілердің бірі.
Bitnet ғылыми-зерттеу деректерінің таратылған дерекқорларына желілік қол
жетімділікке ие.
Bitnet-тің бірнеше аймақтық бөліктері бар:
EARN-Батыс және Орталық Еуропа
Желі құрамына Франция, Англия, Италия, Германия және басқа елдердің
ұлттық зерттеу орталықтарының компьютерлері кіреді
NetNorth-Канада
EVnet
Ең ірі еуропалық компьютерлік желілердің бірі. 1982 жылдан бастап жұмыс
істейді.
EVnet желісі Еуропаның барлық елдерінде жұмыс істейді.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Информатика жалпы білім беретін мектептеріне
арналған оқулық. Ермеков. Н. Стифутина Н.
2. Информатика оқулық Беркінбаев К.М.,
3. Информатикадан 30 сабақ Балапанов Е.Қ.,
Бөрібаев Б.Б., Дәулетқұлов А. т.б

Ұқсас жұмыстар

Ақпараттық жане телекоммуникациялық технологиялар

Компьютерлі желілер

Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі. Әлеуметтік желілер туралы

Компьютерлік желілер

Интернет WWW құралдары

Компьютерлік желілер және Әлеуметтік желілер

Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі. Әлеуметтік желілер жайлы ақпарат

Компьютерлік және әлеуметтік желілер

ЖАҢА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ

Интернет жүйесінің ғылым,білім,тәрбие саласындағы рөлі

Пәндер