Дау - дамайдың түрлері

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК
УНИВЕРСИТЕТІ

Гуманитарлық ғылымдар факультеті.
Педагогика ғылымдар кафедрасы

Тақырыбы:Жеке адам аралық кикілжің және оны шешудің
тәсілдері

Қабылдаған: Дүйсенова Ж
Орындаған: Ыдырыс М
Тобы: ППП-711
Тұлғааралық кикілжің түсінігі.

Психологиялық тұрғыдан
алғанда дау-дамай
(конфликт) адамдардың
санасындағы,
қатынастарындағы
жағымсыз сезімдермен
байланысты қарама - қарсы
бағыттардың тоғысуы

Дау-дамайлық
қатынастар мен
әрекеттердің негізінде
бір-бірімен сәйкес емес,
бір мезгілде жүзеге аса
алмайтын
қызығушылықтар,
қажеттіліктер,
құндылықтар жатады.
Дау-дамайдың түрлері

1. тұлғаішіндік адам (өзімен- 2. тұлғааралық (екі адам
өзі келіспейді), арасында),

3. топаралық (екі топ 4. тік (бастық пен
арасында), қызметкер арасында),

5. көлденең (әріптестер
арасында).
Дау-дамайдың құрылымы және дамуы

Дау-дамайдың
психологиялық құрылымын
екі ұғым

"дау-дамай
жағдаяты"
"инцидент'"
Дау-дамай жағдаяты
дау-дамайдың нақтылы
негізі, екі жақтың
қызығушылығы мен
қажеттілігі арасындағы
нақтылы қайшылық. Бұл Инцидент - дау-дамай
әлі дау-дамайдың өзі жағдаятын саналы
емес, нақтылы түрде түсіну.
болмыстағы қайшылықты
ұзаққа дейін бірлескен
әрекетке қатысушылар
саналы түрде қабылдамай
жүре береді.
Дау-дамайдың
құрылымы:
Дау-дамай жақтары Дау-дамайға
дау-дамай нысанасы қатысушылардың ішкі және
дау-дамай жақтары сыртқы позициясын ажырату
керек. Сыртқы позиция -
Әр дау-дамайдың нысанасы қарсыластарға ашық
(даудың себебі болған жарияланатын дау-дамайға
нақтылы не идеалды зат) қатысудың себебі. Ішкі
және жақтары (жеке адамдар позиция - дау-дамайға
не топтар) болады. қатысудың шынайы себебі,
даулы іс-әрекетке кірісуге
түрткі болған
қызығушылықтар,
құндылықтар, мотивтер.
Дау-дамай шешілуінің сипаттамасы
Инцидентті өшірудің
бірнеше әдістері бар.

1. Бір жақтың
ұтысын
қамтамасыз ету.
Дау-дамайды шешудің
2. Қатысушыларды
екі негізгі жолы бар:
бір-бірінен
инцидентті өшіру және
кеңістікте екі
дау-дамай жағдаятын
жаққа толық
тарату.
ажырату.
3. Жағдайды іштей
басқа
көзқараспен
қабылдау.
4. Тікетірестсн
ынтымақтастыққа
көшу.
• Бір жақтың ұтысын қамтамасыз ету. Екінші жақ келіссе, бұл даудың
аяқталғаны. Бірақ тіршілікте керісінше болуы әбден мүмкін,
сондықтан мұндай шара - уақытша болып, келесі инцидентте өрши
түседі. Мысалы, вендетта - "жанға жан, қанға - қан".

• Қатысушыларды бір-бірінен кеңістікте екі жаққа толық ажырату. Мысалы, ажырасқан
жұбайлар бөлек пәтерлерде тұратындықтан, енді жанжалдаспайды. Бірақ, бұл дау-
дамайдың толық шешілмегендігінен (ішкі сезімдер өзгермейді) әрі жүзеге
асырылуы (мұғалімді не шәкіртті басқа сыныпқа, мектепке көшіру оңай емес)
қиын болғандығынан күрделі жол.

• Жағдайды іштей басқа көзқараспен қабылдау. Қатысушылардың рухани құндылықтары
өзгеріп, көзқарастары өзгеріп, дау-дамайдың нысанасын мүлдем өзгеше түсініп,
өзара қарым-қатынастары жақсарады.

• Тікетірестсн ынтымақтастыққа көшу. Іскерлік саладағы дауларды шешудің әдісі. Қарама-
қайшылықтарды азайтып, ортақ мақсаттарды үлғайтьш келісімге келу жолы. Осы жерде делдал
(билік өнерді меңгерген адам) қызметі өте маңызды болады.
Дау-дамайдың қызметтері
Дау-дамайды адамдар жағымсыз сезімдермен байланыстырып, одан қалай да болса
тезірек құтылудың амалын іздейді. Бірақ, дау-дамайдың тек қана жағымсыз емес,
жағымды да қызметі бар.

Дау-дамайдың жағымсыз, бұзу қызметтері:

-бірлескен іс-әрекетті бұзу,

-адами арақатынастарды жамандату,

-денсаулықты, көңілді төмендету.

Дау-дамайдың жағымды, құру қызметтері:

-жеке тұлғаның, топтың, тұлғааралық қатынастардың дамуының, өзара әрекеттердің
жаңа түріне, әдісінс өтудің қайнар көзі,
топты іріткен факторлардан арылу, тұлға мен топты тоқыраудан
құтқару, дамыту,

-қатысушылардың өзара түсінушілігін, денсаулығын арттыру.
Сонымен, дау-дамай жаман емес, оны реттей алмайтын адам жаман!

Ұқсас жұмыстар

Кәсіби саладағы конфликт жағдайындағы тұлғаның мінез құлық модельдері

ДАУ ДАМАЙДЫҢ ПАЙДА БОЛУ СЕБЕПТЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ШЕШУ ЖОЛДАРЫ

Қарым - қатынас туралы түсінік

Іскерлік қарым – қатынас психологиясы

Мұғалімдер және оқушылар арасындағы келіспеушіліктер қалыпты жағдай

Өзіне өзі қол жұмсау типологиясы

ҚАҚТЫҒЫС ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ

Дау дамайлар және педагогикалық үрдістегі өзара әрекет

Саяси шиеленістер

Шиеленістерді басқару

Пәндер