Қышқылдар заттар

Презентация қосу

Электролиттік диссоциация
Электролиттер және
бейэлектролиттер

•Тұздар • Бейметалдар жай
•Қышқылдар заттар
•Сілтілер • Органикалық суда
еритін заттар
(қышқылдардан,
аминдерден, тұздардан
Су ерітіндісінде немесе балқымада электр тогын
жүргізу қабілетіне сәйкес барлық заттарды
электролиттер мен электролиттерге бөлуге болады.
Электролиттер-бұл су ерітінділері немесе
балқымалары электр тогын өткізетін заттар.

Бейэлектролиттер-бұл су ерітінділері немесе
балқымалары электр тогын өткізбейтін заттар.
Бейэлектролиттерге, мысалы, оттегі, сутегі,
көптеген органикалық заттар жатады.
Бұл заттардың молекулаларында ковалентті
полярлы емес немесе азполярлы байланыс бар.
Ерітінділердің екі теориясы
Химиялық теория
Ерітінділер-еріткіш пен
"

еріген зат арасында әрекет
ететін күштермен
анықталатын химиялық
қосылыстар»

Д.И.Менделеев
Ерітінділердің екі теориясы
Электролиттік диссоциация теориясы
• "Ерітінділердегі электролиттер
ішінара диссоциацияланған
молекулалардан тұрады, олардың
саны ерітінді сұйылтылған кезде
артады; Молекулалардың
диссоциациясы кезінде пайда
болған иондар электролит
ерітінділерінің нақты физикалық
және химиялық қасиеттерін
анықтайды; Шексіз сұйылтылған
ерітінділерде молекулалар тек
иондар түрінде болады;
Ерітіндідегі зат неғұрлым белсенді
С.Аррениус болса, соғұрлым ол иондарға
ыдырайды".
Ерітінділердің физика-химиялық
теориясы
Ионизация =

диссоциация
+
гидратация

В.А.Кистяковский И.А.Каблуков

Ионизация Гидратталған ионы
Электролиттік диссоциацияның негізгі
ережелері
Электролит молекулалары суда еріген немесе еріген
кезде иондарға ыдырайды. Иондар-оң немесе теріс
заряды бар атомдар немесе атомдар тобы.
Иондар болуы мүмкін
Жай (Na+, Mg2+ , S2-, Cl- ):
Күрделі (SO32-, NH4+, SO42-, PO43-).
Электролит молекулаларының сулы ерітіндіде немесе
балқымада иондарға ыдырау процесі электролиттік
диссоциация немесе ионизация деп аталады
2. Ерітіндіде немесе расплаве
электролиттердің иондары хаотикалы
қозғалысы. Электр тогының ерітіндісі немесе
балқуы арқылы оң зарядталған иондар теріс
зарядталған электродқа (катодқа), ал теріс
зарядталған иондар оң зарядталған электродқа
(анодқа) ауысады.
Қышқылдар, негіздер, тұздар
Қышқыл: диссоциация кезіндегі катиондар-тек H+
Негіз: диссоциация кезіндегі аниондар-тек OH–
Тұз: кез-келген басқа катиондар мен аниондар

H2SO4 = 2H+ + SO42– – қышқыл,
НО!
KHSO4 = K+ + H+ +SO42– – тұз

Ca(OH)2 = Ca2+ + 2OH– – негіздер
НО!
Ca(OH)Cl = (CaOH)+ + Cl– – тұз
Ca(OH)Cl = Ca2+ + OH– + Cl– тұз
Күшті электролиттер
Толығымен немесе толығымен ыдырайды
Класс Мысалдар
Тұздар Практически все
Негіздер Бейорганикалық: ia және IIA (Be(OH)2, Mg(OH)2
топтарындағы металдардың гидроксидтері); Be
(OH) 2-амф.

Қышқылдар Бейорганикалық: HClO4, HClO3, HCl, HBr, HI,
HNO3, HMnO4, H2SO4, H2Cr2O7 (күшті дибаз
қышқылдарының сирек мысалдары!), барлық
күрделі иондық қышқылдар (H[BF4], H[SbF6],
H[AuCl4] және т. б.) Органикалық: rso3h
сульфоқышқылдары, roso3h алкил сульфаттары
Сулы ерітінділерде кейбір электролиттер иондарға
толығымен ыдырайды. Басқа электролиттер ішінара
иондарға бөлінеді.
Олардың молекулаларының көпшілігі ерітіндіде
бөлінбеген күйде қалады. Мұндай электролиттердің
ерітінділерінде иондар мен бөлінбеген ерітінді
молекулалары бір уақытта болады.

Диссоциацияланған және бөлінбеген электролит
молекулаларының арақатынасын сандық сипаттау үшін
ұғым қолданылады
"электролиттік диссоциация дәрежесі".
Диссоциация дәрежесі "α" әрпімен белгіленеді және
көбінесе пайызбен, көбінесе бірлік фракцияларында
көрсетіледі.
Электролиттік диссоциация дәрежесі иондарға
ыдыраған молекулалар санының ерітілген электролит
молекулаларының жалпы санына қатынасына тең:

мұндағы n-иондарға ыдырайтын молекулалар
саны; N-ерітілген молекулалардың жалпы саны.
неге байланысты?
1. ЕРІТКІШ ТАБИҒАТЫ МЕН ЕРІТІНДІНІҢ
ТАБИҒАТЫНАН.
Бір еріткіштегі бірдей зат электролит сияқты, ал
басқаларында электролит емес сияқты әрекет ете алады..
H2SO4 күкірт қышқылының молекулалары суда жақсы
ыдырайды, этанолда әлсіз және бензолда мүлдем ыдырамайды.
Себебі су ең полярлы еріткіштердің бірі, этанол аз полярлы, ал
бензол полярлы емес еріткіш болып табылады.

. Еріткіш табиғаты (полярлы және т.б.)
– Н2О > C2H5OH > (C2H5)O > C6H6
HCl сусыз эфирде Na әсер етпейді!
Электролит табиғаты
– Иондық байланыс – күшті электролиттер
– Полярлы ковалентті – күшті және әлсіз
2.ТЕМПЕРАТУРАДАН

Температураның жоғарылауымен молекулалардың
энергиясы артады, олардағы химиялық байланыс
әлсірейді, бұл электролиттердің диссоциациялану
процесін, яғни олардың иондарға ыдырауын
жеңілдетеді.
– кәдімгі ΔНдисс > 0 ⇒ температура өскенде α↑
Керісінше, температураның төмендеуі электролиттің
иондану дәрежесін төмендетеді.
3. АТТАС ИОНДАРДЫҢ БОЛУЫ - α↓ - Ле Шателье
принципі

Диссоциация дәрежесіне әлсіз электролит ерітіндісіне
бірдей иондардың қосылуы әсер етеді.
Мысалы, егер сірке қышқылының ерітіндісіне
CH3COONA натрий ацетаты ерітіндісі қосылса, онда
сірке қышқылының қайтымды диссоциация процесінің
тепе-теңдігі
СН3СООН СН3СОО-+ Н + Ле-Шателье принципіне
сәйкес солға жылжиды. Сондықтан сірке қышқылының
диссоциациялану дәрежесі төмендейді.
Сұйылту заңын шығару
HAn ⇄ H+ + An–
С0 СHAn 0 0
ΔC –x x x
Сравн СHAn – x x x
Т.к. , то:

Т.к. , то:
4. ОТ КОНЦЕНТРАЦИИ
– Әлсіз электролиттер үшін – С↑ ⇒ α↓
Оствальд сұйылту Заңы
Тек әлсіз электролиттердің өте
сұйылтылған ерітінділері үшін!
KtAn Kt+ + An–
α ∼ 1/√CKtAn
С→0⇒α→1 К.В.Оствальд
Өте сұйылтылған ерітінділерде тіпті әлсіз
электролиттер толығымен ыдырайды!

HCl-10 есе сұйылту кезінде [H+] 10 есе төмендейді
CH3COOH-10 рет сұйылтылған кезде [H+] тек ∼ 3,1 есе
төмендейді!
диссоциация константа
HAn ⇄ H+ + An–

– константа
диссоциации
Көп негізді қышқылдар үшін-сатылы диссоциация

H3PO4 ⇄ H+ + H2PO4–

H2PO4– ⇄ H+ + HPO42–

HPO42– ⇄ H+ + PO43–

Неғұрлым алыс болса, соғұрлым әлсіз!
Судың диссоциациясы. рН
Су әлсіз электролит ретінде Н+ және О-
иондарына ыдырайды, олар бөлінбеген
молекулалармен тепе-теңдікте болады

Н2О Н+ + ОН-.

Тәжірибе көрсеткендей, бөлме температурасында
(22°C) 1 литр суда тек 10-7 моль ыдырайды және 10-7
моль/л н+ и10-7 моль/л о-иондары түзіледі.
Судағы сутегі иондары мен гидроксид иондарының
концентрациясының көбейтіндісі судың иондық
көбейтіндісі деп аталады (Кв деп аталады). Белгілі бір
температурада Кв-тұрақты мән. 22°C температурада
оның сандық мәні 10-14:

Кв = [Н+][ОН-] = 10-7 ∙ 10-7 = 10-14
Бірі-тұрақтылық шығармалары [Н+]және [ОН-] сонымен,
арттыру концентрациясы бір иондар судың тиісінше азаяды
концентрациясы басқа ион.
Бұл концентрацияны есептеуге мүмкіндік береді H + -иондары,
егер гидроксид иондарының концентрациясы белгілі болса, oh-
және керісінше. Егер су ерітіндісінде [Н+]= 10-3 моль / л болса,
онда [ОН -] келесідей анықталады:
Сутегі иондарының концентрациясы әдетте сутегі
көрсеткіші арқылы білдіріліп, рН белгісімен
белгіленеді .
РН
сутегі көрсеткіші-сутегі иондарының
концентрациясының теріс ондық логарифмі:
рН = -lg[H+]
қайда [Н+] сутегі ионының концентрациясы, моль/л.

Ұқсас жұмыстар

БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР. ҚЫШҚЫЛДАР

Химиялық заттарды жіктеу

ҚЫШҚЫЛДАР МЕН НЕГІЗДЕР ТЕОРИЯЛАРЫ

Льюистің қышқылдар мен негіздер теориясы

Қышқылдық - негіздік реакциялар

Химиялық заттарды тазалаудың әдістері

Бейорганикалық заттардың жіктелуі

Тұздар. Құрамы және химиялық қасиеттері

Қышқылдар Сірке қышқылы

Тұнбалардың еру және тұнбаға түсу жағдайлары

Пәндер