Даражарнақты класы

Презентация қосу

I- Топ
Орындаған: I-топ
Қабылдаған: Әзімбай Абылайхан
Жабықтұқымды бөлімінің белгілері
Ашықтұқымды бөлімінің белгілері
Даражарнақты класы
Жоспар: Қосжарнақты класы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Ашық тұқымдылар , жалаңаш тұқымдылар (Cymospermae)
– тұқымы мен тұқым бүрі жеміс жапырақшасының үстінде
ашық жататын жоғары сатыдағы өсімдіктердің ежелгі
тобы. Ашық тұқымдылардың 600-дей түрі
саговниктәрізділер Cycadophyta, гинкготәрізділер
(qіnkgophyta), қылқан жапырақтылар (Conіferophyta) және
Qnetophyta гнеттәрізділер немесе қабықты тұқымдылар
(Qnetophуta) болып 4 топқа бірігеді. Қазақстанда 3
тұқымдасы, 6 туысына жататын 25 түрі бар. Олар негізінен
Қазақстанның таулы аймақтарына топтасқан. Ашық
тұқымдылардың түрлеріне Алтайдың самырсынды
тайгасы, Тянь-Шаньның шырша және сирек аршалы
ормандары жатады. Ашық тұқымдыларға жататын өсімдік
түрлерінің тұқым мен тұқым бүрі жабық тұқымдылардай
аналық керегесімен қапталмайды. Сонымен қатар олардың
гүл серігі мен трахеялары да болмайды, ал гүлдері дара
жынысты, бір үйлі. Ашық тұқымдылар – ағаш тәрізді
өсімдіктер (ағаштар, бұталар, шырмауықтар), олардың
ішінде шөптесін өсімдіктер мүлде кездеспейді. Ашық
тұқымдылардың ормандарда атқаратын рөлі ерекше. Олар
су айналымын реттейді, топырақты эрозиядан сақтайды.
Кейбір түрлерінің (қарағай, самырсын, шырша, т.б.)
шаруашылыққа маңызы зор.
Ашықтұқымды өсімдіктін тұқымдастары:

o Кәдімгі қарағай – бірүйлі өсімдік. Кәдімгі қарағай –
жарық сүйгіш өсімдік, тамыры тереңге кетеді. Орманда
өскен қарағай түзу де сымбатты болады. Ашық, далалы
жерде өсетіндерінің діңі жуандап, сәл аласа болып
келеді. Жарық жеткілікті болғандықтан, бұтақтары
жан-жаққа жайыла-таралып өседі.
o Жатаған шырша (Шренк шыршасы) да екіүйлі
өсімдікке жатады. Бұл – Теріскей, Күнгей және Іле
Алатауында сирек те болса кездесетін ашық тұқымды
бұта.
o Зеравшан аршасы – биіктігі 5–10 м, едәуір жуан діңді,
мәңгі жасыл, қылқан жапырақты ағаш. Қазақстанда
Қаратаудың оңтүстік бөлігі, Талас Алатауында
кездеседі. Өте сирек кездесетін болғандықтан,
Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген. Жапырақтары
сырт жағы қырлы қабыршақты болып келеді. Шар
Ашық тұқымды өсімдіктер тамыры тереңге
бойлайтындықтан, топырақты эрозиядан
сақтайды. «Эрозия» – латын сөзі, яғни ірітіп-
шіріту, бүлдіру мағынасында қолданылады.
Демек топырақтың ең құнарлы бөлігінің судан
шайылуын, жел ұшыруын болдырмайды.
Ашық тұқымдылар өскен жерде қар және
нөсер суы да топырақты бүлдіре алмайды.
Сөйтіп табиғаттағы су айналымын реттейді.
Бұлар басқа жасыл өсімдіктермен бірге
ағзалық заттар түзеді. Қарағайдан зиянды
бактерияларды жоятын ерекше ұшқыш зат
бөлінеді. Шырша, қарағай, балқарағай,
самырсынды ормандар ауадан көмірқышқыл
газын сіңіріп, оттегін бөледі. Бұл – ашық
тұқымды өсімдіктердің табиғаттағы маңызы.
Жабық тұқымдылар бөлімі (покрытосеменные)
– осы кездегі өсімдіктер дүниесінің ішіндегі ең
кең таралғандарының бірі. Жабық тұқымды
өсімдіктер өміршең келеді. Бұл қасиет
олардың өзгергіштігі мен бейімделушілігінің
нәтижесінде қалыптасқан. Соған байланысты
жабық тұқымдылар әлемнің барлық
құрлықтарында кеңінен таралған. Олардың
250 000-дай түр бар.Гүлді өсімдіктердің
тұқымы жемістің ішінде жетіледі. Сондықтан
бұл өсімдіктерді жабық тұқымдылар деп
атайды. Жабық тұқымды өсімдіктерде гүл
көбею мүшесі болып табылады. Тек жабық
тұқымды өсімдіктерде ғана гүлдер түзілген.
Осы гүлдерде аталықтар мен аналықтар
жетіледі. Аналықтың жатынында (гүл
түйіндерінде) тұқым бүршіктері орналасады.
Жабыктукымдылардын маңызыТағамдык
дәрілік азықтық декоративтік отын жане уле
Жабықтұқымдылар екі топқа бөлінеді.Олар:
1. Даражарнақтылар класы
2. Қосжарнақтылар класы
Дара жарнақтылар , лилиопсидтер
(Мonocotyledones немесе Lіlіopsіda) – гүлді
өсімдіктердің екі класының бірі. Дара
жарнақтылардың қос жарнақтылардан
айырмашылығы жеміс ұрығындағы тұқым
жарнағы біреу ғана болады. Дара
жарнақтылардың 3 класс тармағы (алисмалар,
лалагүлділер, арецидалар), 80-дей
тұқымдасқа, 2600-дей туысқа және 60 мыңдай
түрге жіктеледі. Бұлар гүлді өсімдіктердің
25%-ын құрайды. Көпшілігі шөптесін
өсімдіктер, негізінен, қоңыржай белдеулердегі
шабындықтарда, далалық аймақтар мен
саваннада, ал ағаш тәрізділері субтропиктік,
тропиктік аймақтарда өседі. Дара
жарнақтылардың 3 класс тармағыАлисмалар,
Лалагүлділер, Арецидалар80-дей
тұқымдасқа2600-дей туысқа және60 мыңдай
түрге жіктеледі.Бұлар гүлді өсімдіктердің
25%-ын құрайды.
Алисмалар • Alismatidae - суда жане батпақта
өсетін шөптесін өсімдіктер (сукөрік,
кербезгул, т.б.).• Гүлі дара жынысты, шашақ
гүлшоғырынатопталған.• Тұқымы -
эндоспермді.
Лалагүлділер• Liliidae - жуашыкты және
тамырсабақты көпжылдық шөптесін
өсімдіктер • Гүлі - жай гүл серікті,
тостағанша жапырақшалары болмайды,
шашақ гүлшоғырына топталады, ірі гүлі
жеке-жеке орналасқан, жәндіктер
арқылытозаңданады. Тұқымы - эндоспермді.
Арецидалар • Arecidae - шөптесін немесе
ағаш тәрізді өсімдіктер (пальма, аронниктер,
т.б.). Гүлі даражынысты, шашақ
гүлшоғырына топталған.• Тұқымы -
эндоспермді.
Қос жарнақтылар, магнолиопсидтер
(Magnolіopsіda) – гүлді өсімдіктердің екі
класының бірі.Жер шарында (Антарктидадан
басқа) құрлықтарда кеңінен таралған.
Ағаштар немесе шөптесін өсімдіктер, кейде
қайта сүректенген жартылай бұта, бұталар.
Құрамында 8 класс тармағы, 429 тұқымдасы,
10 мыңға жуық туысы және 190 мыңнан аса
түрі бар. Ұрығы 2, кейде 1 ғана жарнақты, өте
сирек 3 – 4 жарнақтылары да кездеседі.
Жапырақтары қауырсынды, кейде саусақ
салалы жүйкеленген. Жүйкеленуі ашық
тұйықталмаған; айқын сағақты.
Қосжарнақтылар класы:Көкнәр, алабота,
асқабақ, арамжапырақ гүлділер,
құлқайырлар, раушангүлділер, бұршақ,
алқалар.
Пайдаланылған
әдебиеттер
НАЗАРЛАРЫҢЫ
ЗҒА

РАХМЕТ!!!

Абылай ағай 95 қойып берсе риза болып
қаламыз))

Ұқсас жұмыстар

Қосжарнақтылардың тамыры

Жабық тұқымды өсімдіктер

Жабықтұқымды өсімдіктер

ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ДӘЛДІК КЛАСЫ

Саркодиналар типіне жататын дене пішіні тұрақсыз жәндіктер

АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСТАР

Пәндер