Ұйқы безінің құрылысы

Презентация қосу

Қалыпты анатомия кафедрасы

Нәресте және ерте жастағы балалардың
ұйқы безінің құрылысы және қызметтерінің
ерекшеліктері

Орындаған:Рахымжанова Қ.Н.
Тобы:В-ЖМҚБ-08-21
Қабылдаған:Пернеханқызы Ә.
Жоспары:

І. Кіріспе
Ұйқы бездің топографиясы
ІІ. Негізгі бөлім
Ұйқы бездің құрылысы
Ұйқы бездің жас ерекшелігі
Балалардың ұйқы безінің құрылысы
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
Ұйқыбез,pancreas,асқазанның артында ұзындау
келіп, көлденең бағытта орналасқан паренхиматозды
мүше.Ересек адамда ұзындығы 14-18 см,көлденең ені
3-9 см, қалыңдығы 2-3 см, салмағы 80г, түсі бозғылт
түсті. Ішастармен экстраперитонеальді жағдайда
жауып орналасқан.Топографиялық орналасуына
қарай: басы,денесі,құйрығы ажыратылады.
Ұйқы безінің құрылысы
Ұйқы бездің құрылысы жағынан күрделі түтікті-
ұяшықты бездерге және ішкі секреция бездеріне
жатады. Бойынан бөлініп шығатын
сұйықтығының атқаратын қызметіне қарай
аралас бездерге жатады.
Ұйқы бездің негізі массасын ұйқыбездің бөлшегі
құрап, ол сыртқы секреторлық қызмет
атқарады.Бөлшектерінің аралығында ұйқы
бездің ішкі секреторлық ,инкреторлық немес
эндокринді бөлігі Лангерганс атты ұйқы бездің
аралшық аппараты орналасды. Аппараттың
құрамында төрт жасушаны ажыратады, олар қан
мен лимфаға гормон бөледі.
Ұйқы бездің басы,caput pancreatis, алдынан артына
қарай қалыңдау орналасқан.Сонымен бірге
басының алдыңғы,төменгі бетінде ілмек тәрізді
өсінді, processus uncinatus , және басы мен
денесінің шектескен жерінде тілігі incisura,
орналасқан. Ұйқыбездің басында қосымша ұйқы
без түтіктіктері , ductus pancreaticus accessorius,
қалыптасып, он екі елі ішектің кіші бүртігіне
ашылады.
Денесі, corpus pancreatis, үшқырлы призма тәрізді,
ұйқы бездіңалдыңғы беті, facies anterior, артқы
беті facies posterior, төменгі беті, facies inferior,
ажыратылады.Сонымен бірге үш жиегі: жоғарғы
жиегі margo superior,алдыңғы жиегі margo
anterior,төменгі жиегі margo inferior ажыратылады.
Құйрығы, cauda pancreatis, басына қарағанда жоғары
қарай бағыт алып, көкбауырдың төменгі
қапталында орналасқан. Ұйқы безінің құйрығы
тұсынан ұйқы бездің негізгі түтігі, ductus
pancreaticus, басталып, мүшенің денесі мен басына
солдан оңға қарай өтіп, он екі елі ішектің үлкен
бүртігіне жалпы өт түтігімен қосылып,ашылады.
Скелетопиясы: ұйқыбездің басы омыртқа
бағанасының оң қапталында, І-ІІІ бел
омыртқаларының аралығында орналасқан. Денесі І-бел
омыртқаның тұсында, құйрығы ХІ-ХІІ кеуде
омыртқаларының тұында орналасқан.

Синотопиясы: артқы беті төменгі қуыс венамен, v.
cava superior, және көкетпен шектескен, төменгі беті
жоғарғы шажырақайлық артериямен, a. mesenterica
superior шектеседі.
Ұйқы безі 2
қызметтер
атқарады:

Эндокринді Экзокринді
Балалар мен ересектерде бұл орган бірдей
функцияларды орындайды.
Экзокринді функция - ас қорыту ферменттерін
сіңіру мүмкіндігі. Олардың өнімі асқазанға кірген
кезде басталады және өт қабының секрециясы
тамақты бөлуге арналған он екі елу ішке кіреді.

Екінші функция эндокринді болып табылады, ол
гормондардың өндірісі - инсулин мен глюкагоннан
тұрады. Қандағы қантты бақылау үшін инсулин
қажет: глюкозаның жоғары деңгейінде өндіріледі
және бұлшықеттердің кейбір мүшелерімен және
тіндерінің жұтылуына ықпал етеді. Оның қандағы
концентрациясы төмендейді.
Ішкі секрециялық қызметі
Лангерганс аралшықтары
атқарады. Аралшықтар альфа-,
бета және дельта торшалардан
қүралады. Альфа-торшалар
глюкагон гормонын, бета-
торшалар - инсулин гормонын, ая
делъта-торшала - соматостатин
гормонын бөледі.
Қанмен қамтамасыз етілуі:
Ұйқы безі қанмен қамтамасыз ету шажырқай артериясының немесе бауыр
артериясы (құрсақ қолқа қалааралық брюшнополостной филиалы) түскен
филиалы pancreatoduodenal артериялар арқылы. гастродуоденальной
артериясы (бауыр артериясы соңы салаларының бірі) жоғарғы
pancreaticoduodenal артерияны қамтамасыз ал жоғарғы Шажырқай
артериясы, төменгі pancreaticoduodenal артериясы қамтамасыз етеді.
interlobular дәнекер тінінің тармақталған артерияларының, тығыз
капиллярлық желісін acini впутывать және аралдың еніп қалыптастырады.

Вена ұйқы безі көкбауыр және жоғары Шажырқай тамырдың органының
артта біріккеннен кейін қалыптасады. Кейбір жағдайларда, кем
Шажырқай Вена, сондай-ақ (басқалар бұл жай ғана жоғары Шажырқай
тамырға байланысты) ұйқы безінің артында көкбауыр қосылады.
Ұйқы безінің жас ерекшелігі:
● Балалардағы ұйқы безінің мөлшері әртүрлі. Баланың
жасына, жынысына, бойына және салмағына тәуелділігі
белгіленеді. Жаңа туылған нәрестенің ұзындығы
шамамен 5 см, жылына 7,5 см, ал он жасқа дейін 15 см
жетеді.
● Баладағы ұйқы безі оның дамуында үлкен рөл атқарады.
Жасушалардың тамақтануына жауапты, ол балалардың
өсуіне, психикалық және физикалық дамуына тікелей
әсер етеді.
Балаларда ұйқы
безінің көлемі
Өлшемдер көптеген факторларға байланысты,
бірақ бірінші кезекте баланың салмағына,
органның күйіне байланысты. Олардың
стандарты әр кезеңде маңызды рөл
атқарады.
Педиатриялық панкреатология саласындағы
соңғы зерттеулер пациенттің ұйқы безінің
көлемін физикалық даму көрсеткішінен
дерлік сау балада байланыстырады.
Баланың денесінің салмағы дененің
мөлшеріне жасына қарағанда үлкен әсер
етеді.
10 жасқа дейін бездің өсуі баяулайды: бұл кезеңде тек
екі есе өседі. Жасөспірім кезіндегі елеулі секіріс
байқалады - ол 8 см-ге дейін ұзартылады және 18
жасқа ересек адамның өлшеміне сәйкес келеді. Содан
кейін өсімге тыйым салынады: баланың өмірінің
белгілі бір кезеңдерінде бездің өлшемдері әртүрлі
мөлшерде өзгереді. Егер туу кезінде ұзындығы 5 см
болса, алдағы алты айда ол сантиметрмен өседі. Екі
жылдан кейін үш жасында бала бірдей мөлшерде
болуы мүмкін.
Ұйқы безінің
функциялары:
Ұйқы безі тағамды дұрыс және толық
ассимиляциялауға, ақуыз және көмірсулар майларының
бөлінуіне бағытталған бірқатар маңызды
функцияларды орындайды. Асқорыту жүйесі, тамақ
үшін теңдестірілмеген тағам органның бұзылуына
әкелуі мүмкін, тіпті кішкентай балада да. Ұйқы безінің
аурулары жиі кездеседі, бірақ көптеген ата-аналар
аурудың алғашқы белгілерін уақытында тани алмайды
Қорытынды:
Ұйқы безі сыртқы (экзокринді) және ішкі
(эндокринді) аралас функциясы бар ас
қорыту жүйесінің маңызды органы.
Сыртқы секреция қызметі тағамның
толық қорытылуы үшін қажетті ас
қорыту ферменттері бар панкреат
шырынын оқшаулаудан тұрады.
Эндокриндік функция гормондардың
дамуын және метаболизм процестерін
реттеуді қамтиды: көмірсу, май және
ақуыз.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Шортанбаев А.А., Кожанова С.В. «Жалпы
иммунология», Алматы, 2008;
2. Хаитов Р.М. «Иммунология», Москва, 2006;
3. Жуманбаев К.А., Жуманбаева Г.К.,
БайдуйсеноваА.У. «Клиникалық
иммунология және аллергология»,
Қарағанды, 2008.
4. Рақышев А.Р. Адам денесі . 3 томдық-
Медиа,2014.
5. Gray’s anatomy for students. Drake R.L. Vogl
A Mitchell A.W.M. Churchill

Ұқсас жұмыстар

Ұйқы бездің құрылысы

Ұйқы безінің функциялары

Бауыр және ұйқы безі

Ұйқы безі

Жануарлар түрлеріне байланысты көкірек қуысы мүшелерінің топографиясы

Асқорыту бездерінен бөлінетін сұйықтық

Асқорыту бездерінің гормондары

Ас қорыту бездерінің физиологиясы

Аналық безінің ісіктері

Эндокринді бездер және түрлері

Пәндер