Жүректің қақпақшалық аппараты

Презентация қосу

«Қалыпты және паталогиялық физиология» кафедрасы

Презентация
Тақырыбы: Жүректің қақпақшалық аппараты. Қанның систолалық және
минуттық көлемі.

Орындаған: Рахымжанова Қ.Н.
Тобы: ЖМҚА-08-21
Қабылдаған: Жакипбекова Ғ. С.

Шымкент – 2022
Жоспар

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. ЖҮРЕКТІҢ ҚАҚПАҚШАЛЫҚ АППАРАТЫ.
2. Қанның систолалық және минуттық көлемі.
3. «Фик әдісіне» анықтама беру.
III. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Жүрек- қалың жолақты еттен тұратын 4 қуысты, үлкендігі
адамның жұдырығындай (250 – 300г) жұмыр ағза. Жүрек
кеуде қуысында 2 өкпе аралығының алдыңғы жағында
орналасқан, ірі қан тамырларға ілініп тұрады. Оның
ұзндығы 12 – 15, ені 8 – 11 см. Жүрек ұшы кеуде қуысында
сол жақтағы 5 –ші қабырғаға тіреледі. Жүрек қуысын бітеу
перде 2 – ге бөледі: оң жүрек және сол жүрек. Оң жүрек
пен сол жүрек қуыстары бір – бірімен қатыспайды. Әр
жүрек жүрекше мен қарыншадан тұрады. Олардың
арасында атриовентикулярлық тесік болады. Бұл тесікті
жабатын 2, 3 жақтаулы атриовентикулярлық қақпақшалар
бар.
Жүрек қызметінің екі фазасын бөліп көрсетуге болады: систола
(жиырылу) және диастола (босаңсу).
• Жүректің өткізгіштік жүйесінің айрықша ерекшілігі оның
жасушаларында жасушааралық контактінің
(тиіспелер)– нексустардың көп мөлшерде бар болуы.
Осы контактілер (тиіспелер) қозудың бір жасушадан
басқа жасушаға берілетін жері болып табылады.
Осындай контактілер өткізгіштік жүйе мен жұмыс
миокарды жасушаларының арасында да болады.
Контактінің болуы арқасында жеке жасушалардан
тұратын миокард біртұтас жүйе түрінде жұмыс жасайды.
Жасуашааралық контактінің көп болуы миокардта
қозудың таралу сенімділігін арттырады.
ЖҮРЕКТІҢ ҚАҚПАҚШАЛЫҚ АППАРАТЫ.

Қақпақша – жүректің ішкі қабатынан құралған
бөлік, күре тамыр және артериалды қан
тамырлардан қанның бір бағытта ағуын
қамтамасыз етеді. Жүрек қақпағының аппараты
оның негізгі қызметі болып қан ағымының
бағытын қамтамасыз етуге арналған. Жүрек
қақпақшалары белгілі бір уақыт аралығында
ашылып, қан айналымына жол беріп, жабылады да,
қанның кері ағуына тосқауыл қояды.
Жүрек қақпақшалары
• Митральды қақпақша (қос жарнақты қақпақша) - (lat.valve
mitralis) сол жүрекше мен жүректің сол жақ қарыншасы ) сол
жүрекше мен жүректің сол жақ қарыншасы
арасындағы қақпақша. Ол екі дәнекер тін мен ұсынылған,
сол жақ қарынша систоласы кезінде сол жүрекшеге
қанның регургитациялануына (кері ағымға) жол бермейді.
Жапырақтардың саны 3-тен 6-ға дейін. Оның бойлық
өлшемі 23-37 мм, ал көлденең өлшемі 17-33 мм. Жаңа
туған нәрестедегі қақпақшаның ауданы 1,18-1,49 см2,
ересек адамда 4-6 см2. Бұл көрсеткіштің төменгі жағына
қарай өзгеруін митральды стеноз, ал үлкеніне -
жеткіліксіздік деп атайды. Клапан сопақша пішінді, төмен,
солға және алға қарай ашылады.
Үш жақтаулы қақпақша – оң жақтағы жүрекше мен
қарынша арасындағы тесікті жауып тұрады . Оның
ерекшелігі - оның үш қақпақшасы бар: алдыңғы, артқы
және аралық (қарынша аралық аралыққа қараған). Бұл
клапанның митральды қақпақшаға ұқсас құрылымы бар.
Оның аппараты сонымен қатар клапандардан, хордалды
жіптерден және папиллярлы бұлшықеттерден тұрады. Бұл
клапанның ашылуы мен жабылуының физиологиясы және
оның сүйектерінің орналасуы жүрек циклының фазасына
да байланысты: систола кезінде ол жабық, ал диастола
кезінде ашық болады
Қолқа қақпақшасы сол жақ қарыншаны және
қолқаны бір-бірінен ажыратады. Ол жарты ай
деп аталатын үш клапаннан тұрады. Сол жақ
қарыншаның систоласы кезінде оның
қақпақшалары ашылады, ал диастола кезінде
олар жабылады, қолқаның сол жақ
қарыншасына қанның келуіне жол бермейді.
Өкпе қақпағы (lat.valva trunci pulmonalis) сол
жүрекше мен жүректің сол жақ қарыншасы ) - оң жақ
қарынша мен өкпе діңінің шекарасында орналасқан
адам жүрегінің немесе басқа жылы қанды
жануарлардың клапандарының бірі (4-ші кеуде
омыртқасы деңгейінде сол және оң жақ өкпе
артерияларына бөлінеді). Өкпе қақпағының қолқа
қақпағымен анатомиясы мен қызметі бірдей. Жалғыз
айырмашылық - бұл оң қарыншаны және өкпе діңін
бірбірінен ажыратады.
ҚАННЫҢ СИСТОЛАЛЫҚ ЖӘНЕ
МИНУТТЫҚ КӨЛЕМІ

* СҚК – бір систола кезінде жүректен шығатын қан көлемі
(ЖЖЖ мин. 70 – 75 рет болғанда 65 – 70 мл тең).
* Систолалық қан көлемі жəне жүректің қан айдау не жүректің қан айдау
қызметі жас ұлғайған сайын жоғарылайды.
* Систолалық қан көлемі 7 жаста 23 мл, ал 13-16 жаста 50-
60 мл болады. Оның артуы жүректің минуттық қан
көлемінің жоғарылауына əне жүректің қан айдау келеді. Тыныштық
күйде жүректің минуттық қан көлемі 6-9 жаста 2,6 л/мин, 10-12
жаста 3,2 л/мин, 13-16 жаста 3,8 л/мин-ге жетеді.
Жүректің минуттық қан көлемі (МҚК) дегеніміз –
жүректің өкпе өзегі мен аортаға 1 минутта ығыстырып
шығаратын қанының мөлшері. Орташа минуттық көлем
3- 5 л құрайды. Жүрек минутына 75 рет соқты десек,
систолалық қан көлемі 70 мл болса, МҚК 75*70=5250
мл, яғни 5,25 л болады.

МҚК индиференттік бояулар мен интегралдық реограф,
радиоактивтілік изотоптарды енгізу арқылы Фик
әдісімен анықталады.
• Оны ересек адамдарда 70-80 мл СҚК ін жүрек
соғуынының минуттық санына көбейту арқылы есептеп
табады. Жүрек минутына 75 рет соқты делік, ал
систолалық қан көлемі 70мл болса МҚК 75×70= 5250 мл
болады. Клиникада жүректің МКҚ Фик әдісімен
анықтайды.
• МҚКін венаға қан құйылған бояудың (Стюарт пен
Гамильтон әдісі )не радиоактивті заттың қанда жылжу
жылдамдығы мен оның қанда еру дәрежесі арқылы да
есептеп шығаруға болады.
60 × J
МҚК = —— = л/мин
С×Т
Фик әдісі
Жүректің МҚК-ін анықтау үшін артериялық және веналық қандағы оттегінің
проценттік мөлшерін анықтап, олардағы оттегі айырмасын есептейді. Мысалы,
артерияда 18%, ал венада 12 % оттегі бар десек, айырмасы 18-12= 6%. Содан соң
адамды таза оттегімен дем алдырып, 1 минут ішінде жұтылған ауаның мөлшерін
біледі. Адам минутына 300 мл оттегі жұтты, енді 300 мл-ді 100-ге көбейтіп, 6-ға
бөлу керек. Себебі, өкпе арқылы 100 мл қан өтсе, бұл 6 мл оттегі өкпеден қанға
сіңді дегенді білдіреді.
МҚК = (300*100):6= 5000 мл=5 л
Фик әдісін қолдану үшін вена қанын жүректің оң жүрекшесінен зонд арқылы
алуға тура келеді. Сондықтан бұл әдіс қиын әрі ауыр деп есептеледі және көп
қолданыла бермейді.
Қорытынды
Жүрек қақпақша аппаратының зақымдануы - бұл қақпақша ақаулары,
яғни қүрылысының түрақты дертті өзгерісі. Негізінде қақпақша
ақаулары – бұл жүрек ақауларының бір түрі, өйткені ақаулар жүрек
құрылымының кез келгенінде болады. Ақаулар – а) туа біткен және б)
жүре пайда болған (жиі кездеседі) болып бөлінеді Туа біткен - бұл
жаратылысында жүрек немесе ірі қан тамырлардың қалыпты
дамуының бұзылысы әлде туғаннан кейін ұрықтық қан айналымының
сақталуы.
Пайдаланылған әдебиеттер

• Х. Қ. Сәтпаева. Адам физиологиясы. – Алматы.
• Төлеуханов, Н.Торманов. Адам физиологиясы. Алматы.

Ұқсас жұмыстар

Эндокард фиброэластозы

Жүректің мультипольді электр генераторы

Жүректің электрлік белсенділігі

Жиырылу аппараты

Жүрек бұлшықет тінінің регенерациясының мүмкіндіктері

Пәндер