Тауар қозғалысын жоспарлау

Дайындаған :Қожабергенов Қайрат

Тауар қозғалысы - үш саладан құралады. Ауыл шаруашылығы (тауар өндірісі), Көлік (тасымалдау), Экономика (тиімділігін бағалау) . Тауардың 80 пайызынан астамы ауыл шаруашылығы кешендерінде өндіріледі, оның ішінде халықтың күнделікті тұтынысына қажетті азық-түліктің 100 пайызы осы салада құрастырылады. Тауарқозғалысының (логистика) бірлігі тауар. Тауар болмаған жерде тауардың қозғалысы жоқ, яғни тауарқозғалысының (логистиканы) анықтаушысы жасалған немесе өндірілетін тауар. Әлемде 20 елдің төтенше жағдайды жариялауының себебі, қай елде болмасын өндірілетін тауар құны, оның қозғалыс кезіндегі шығатын құнынан асып шырқап кетуі, сондықтан оның төмендетеу шараларын қарастыру. Тауар өндірісте біріктіріліп, жүкке айналып тасымалданады.

Бұл тауарқозғалысының (логистиканың) келесі баспалдағы, яғни көлік логистикасы. Әлем елдерінің көз тігіп, дамуына орасан көңіл бөліп отырған тауарқозғалысындағы көлік - логистикалық проблема. ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен 2014 жылы логистика саласын дамытудың алғашқы жолы салынған болатын. «Нұрлы жол» бағдарламасындағы 6 аймақтық тауарқозғалысы тетігін (драйвер) құру, еліміздегі тауар қозғалысын ретке келтіріп, аймақтық экономиканы алға сүйрейтін қозғаушы күш болмақ.

Тауар айналымының категориялары:

1) жалпы - тауар қозғалысы жолында өндірушіден тұтынушыға дейінгі барлық сатулардың шотын қайта қосқандағы сомалар;

2) таза - қайта қосылған шотты алмағанда (қоспағанда), жалпы тауар айналымы;

3) көтерме - тауардың ірі топтамасын өндірушілердің және сауда делдалдарының басқа делдалдарға керегін қайта сату үшін өндірістік, көпшілік тұтынушыларға сатуы;

4) бөлшек - кәсіпорындардың, жеке тұлғалардың халыққа түпкілікті тұтыну үшін тауарды сатуы.

Буындылықтың коэффициенті - бұл қайта сату сандарының көрсеткіші. Ол жалпы тауар айналымының таза тауар айналымына қатынасы ретінде есептеледі.

Тауардың қоры - бұл тауарлардың анықталған бөлігінің рынокта тұрақты бар болуы. Тауар қорының көлемі натуралды және ақшалай формада анықталған уақыт мерзімі бойынша тіркеледі. Сондықтан талдау жасаған кезде тауардың орташа қорының құны (көлемі) орташа шама формулаларымен есептеледі.