Кеңес Одағының ыдырауы

Презентация қосу

Кеңестер одағының ыдырауы
және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының
(ТМД) құрылуы

Дайындаған: Байсбаева Ақнұр, Нарзуллаева Нозима, Мусаев Малик,
Ертай Зарина
Жоспар:

1. Кеңес Одағының ыдырауы

2. Кеңес Одағының ыдырау себептері

3. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) құр
ылуы
◦ Кеңестік Социалистік Республикалар
Одағы (Кеңес Одағы, КСРО; Орыс:
Союз Советских Социалистических
республик, СССР, Советский Союз) —
Еуропада және Азияда 1922 жылдан
1991 жылға дейiн өмір сүрген
мемлекет. КСРО Еуразияның 41%
бөлiгiнде орналасты және 1917
жылдан кейін Ресейлiк империя
Финляндия, Поляк патшалығының
бөлiгiнсiз орналасатын және (Карстың
жерi, қазіргі Түркия) кейбiр басқа
аумақтағы әлемiнiң елдері арасында
орналасқан ауданы бойынша өте iрi
болды.
◦ КСРО-ның ыдырауы орталық одақтық өкiмет және
одақтас республикалардың жоғарғы кеңестері,
президенттері орындарына жаңа сайланған өкiмет
өкiлдерінiң арасындағы өткiр қарсы тұрумен бейнелендi.
Республикалық жоғарғы кеңестер 1989—1990 жылдары
барлығы бірдей мемлекеттiк егемендiк туралы
декларацияларын қабылдап, кейбiреулері - тәуелсiздiк
декларациясын жариялады.
◦ КСРО-ның 15 республикасының 9-ында 1991 жылдың 17
наурызында азаматтардың үштен екiсi жаңартылған
одақтың сақталуын шешу мақсатында Бүкiлодақтық
референдум жүргiзiлдi. Бірақ орталық өкiметке ахуалды
тұрақтандырудың сәтi түспедi.
КСРО-НЫҢ ҚҰЛАУЫНЫҢ БАСТЫ СЕБЕПТЕРІНІҢ БІРІ –
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУДА АРТТА ҚАЛУШЫЛЫҚ. АТАП АЙТҚАНДА,
ОДАҚ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒЫНАН АРТТА
ҚАЛУЫ, СОНДАЙ-АҚ ОНЫҢ ӨНДІРІСІ ШЫҒАРҒАН ТАУАРЛАРДЫҢ
БҮКІЛ ӘЛЕМДЕ БӘСЕКЕГЕ ТҮСУ ҚАБІЛЕТІНІҢ ТӨМЕНДІГІ ЕДІ.
СОНЫМЕН ҚАТАР, СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖЫЛДАРЫ КСРО АҚШ-ПЕН
ӘСКЕРИ БӘСЕКЕГЕ ТҮСІП ЖӘНЕ КАПИТАЛИСТІК ЕЛДЕРМЕН ӘСКЕРИ-
СТРАТЕГИЯЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІКТІ САҚТАУ ҮШІН ҚОРҒАНЫС ІСІНЕ АСА
КӨП ҚАРЖЫ ШЫҒАРДЫ. 1950-1990 ЖЫЛДАР АРАСЫНДАҒЫ 40 ЖЫЛДА
ӘСКЕРИ ШЫҒЫН 20 ТРИЛЛИОН ДОЛЛАРҒА ЖЕТКЕН. МҰНДАЙ ЗОР
ШЫҒЫНДАР ЭКОНОМИКАНЫ ОРАСАН ЗОР ЗАРДАПТАРҒА ҰШЫРАТТЫ.
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) құрылуы
◦ 1991 ж. желтоқсанның 8-інде Минскіде (Беловеж) Ресей, Беларусь және Украина
басшылары кездесіп, 1922 ж. КСРО құрылуы туралы Келісімі істен жойылғандығы
және ТМД құрылғандығы туралы келісімге қол қойды. 1991 ж. желтоқсаннның 13-інде
Орта Азия мен Қазақстан басшылары Ашхабадта кездесіп, «Беловеж келісімін»
қолдайтындықтарын мәлімдеді.
◦ 1991 ж. желтоқсаннның 20-ында Әзірбайжан, Армения, Беларусь, Қазақстан,
Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан басшылары
Алматыда 21 желтоқсанда ТМД-ны құру туралы Келісім хаттамасына қол қойды.
Кездесуге қатысушылар ішкі және сыртқы саясаттың әртүрлі салаларында
ынтымақтастыққа бейілділігін растайтын, бұрынғы КСР Одағының халықаралық
міндеттемелерін орындауға кепілдік жариялайтын Алматы Декларациясын қабылдады.
1993 жылғы желтоқсанда Достастыққа Грузия қосылды, ал 2009 жылғы 18 тамызда
аталған бірлестіктен шықты.
◦ Түрікменстан ТМД-ның қауымдастырылған мүшесі болып табылады.
◦ Әлемдегі ең үлкен империя – КСРОның ыдырауы және оның құрамындағы
республикалардың саяси , экономикалык мәдени бөлiнуi көптеген киыншылыктар
туғызды . ТМД – ға көзқарас әр түрлі болып қалыптасты : Балтык бойы елдері , Грузия
ТМД құрамына кіруден бас тартты . . Қалған республикалар уақытша байланысты
жоғалтпай , ортак мүлікті келісіммен бөлуге болады деп есептеді . ТМД елдеріндегі туындаға
қиыншылықтар: КСРО мүлкін бөлісуде республикалар арасында туған пікірталастар .
Сомдык аймақтар құру КСРО – ның ортақ қаружарағын бөлісудегі кактығыстар .
1991 ж. 8 желтоқсанда, мәлімдеме қабылдады. Онда саяси одақ тұйыққа тірелді, сондықтан
республикалардың Одақтан шығуы объективтік процесс және тәуелсіз жеке мемлекет құру
шынайы факті болып отыр деп көрсетілді.
Себебі, орталықтың жүргізіп отырған тоғышар саясаты елді терең экономикалық және
саяси дағдарысқа алып келді, халықтың тұрмыс деңгейі төмендеп кетті, қоғамда әлеуметтік
шиеленіс, ұлттар мен халықтар арасындағы қайшылықтар мен қақтығыстар күшейді деп
атап өтілді. Мұның өзі бұрынғы Одаққа кірген мемлекеттердің жаңа одағын – Тәуелсіз
Мемлекеттер Достастығын (ТМД) құруға жол ашты. Бұл құрылым бұрынғы Одақ бойынша
осы кезге дейін алынған халықаралық міндеттердің орындалуына кепілдеме береді,
ядролық қарудың таралуына жол бермейді және оған бірыңғай бақылау орнатуды
қамтамасыз етеді, - деп атап көрсетілді.
◦Достық Одаққа кірген мемлекет басшылары Біріккен Ұлттар
Ұйымы алдында бұл тәуелсіз мемлекеттердің барлығын осы
халықаралық ұйымға толыққанды мүше етіп алу туралы
өтініш жасады. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы осы кезге
дейін Кеңестер Одағы қол қойып, халықаралық дәрежедегі
жасаған келісімдердің орындалуын өз мойындарына алады деп
көрсетті. Сөйтіп 1991 жылғы желтоқсандағы Алматы
қаласында бас қосқан тәуелсіз елдер басшыларының келісімі
КСРО-ның өмір сүруін тоқтатумен аяқталды.
◦ 1. Қазақстан
◦ 2. Өзбекстан
◦ 3. Қырғызстан
◦ 4. Ресей
◦ 5. Украина
◦ 6. Түрікменстан
◦ 7. Беларусь
◦ 8. Армения
◦ 9. Молдова
◦ 10. Тәжікстан
◦ 11. Әзірбайжан
◦Тәуелсіз Мемлекеттер Достасты-
ғы мемлекет болып табылмайды
және ұлтүстілік өкілеттікке ие
емес.
Ол өзінің барлық мүшелерінің
егеменді теңдігіне негізделген
және 1993 жылғы 22 қаңтардағы
Жарлығы бойынша іс-
әрекет жасайды. Достастықтың
мүше мемлекеттері халықаралық
құқықтың дербес және теңқұқық
ты субъектілері болып табылады.
◦Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Кеңес Одағының Коммунистік партиясы

Сабақ мақсаты

Америкадағы геосаяси кеіңстік

Қазақстандағы орталыққа карсы күштер мен ұлттық сананың өсуі

Одағы батырлары

Қазақтың батыр қыздары

Қазақстандық Кеңес Одағының батырлары

Қазақстандық кеңес одағының батырлары туралы

Қазақстандықтар Мәскеу үшін шайқаста

Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы

Пәндер