Түсті металлургия

Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

СЕМИНАР

Орындағандар : Төрехан Аружан, Оралбек Жанерке

Тексерген : Курбанова Лаура

Түсті металлургия

Түсті металдардың көп бөлігі аз уақыттан бері ғана пайдаланыла бастады. Ғылыми-техникалық революцияның нәтижесінде кеңінен қолданысқа түсті. Реактивті ұшақтар, ғарыш кемелерін, атом реакторларын жасау үшін ерекше қасиеттері бар, мүлдем жаңа конструкциялық материалдар қажет. Ондай қасиеттер тек түсті металдарда ғана бар.

Бұл «түсті біртектілерде» өндірістің сан алуан қажеттіліктеріне жарайтын металдар бар.

Қорғасын, никель және қалайы жемірілмейді (коррозия), титан ыстыққа төзімді келеді, ал күміс, мыс және алюминий жоғары электр өткізгіштігімен ерекшеленеді.

Дүние жүзінде 70-тен астам түсті металл балқытылады. Оларды 14 сала өндіреді. Олардың барлығы қосылып, түсті металлургияны құрайды. Түсті металдардың көп бөлігі аз уақыттан бері ғана пайдаланыла бастады. Ғылыми-техникалық революцияның нәтижесінде кеңінен қолданысқа түсті. Реактивті ұшақтар, ғарыш кемелерін, атом реакторларын жасау үшін ерекше қасиеттері бар, мүлдем жаңа конструкциялық материалдар қажет. Ондай қасиеттер тек түсті металдарда ғана бар.

(Түсті Металлургия Өнеркәсібі-нің негізін физик. және хим. қасиеттерімен ерекшеленетін жеңіл алюминий, магний, бариллий, литий, т. б. ), ауыр (мыс, никель, қорғасын, қалайы, мырыш, т. б. ), баяу балқитын (вольфрам, молибден, ниобий, тантал, хром, цирконий, т. б. ), асыл немесе құнды ( алтын, күміс, платина және платиналы металдар), шашыранды (галлий, индий, таллий), сирек кездесетін (скандий, иттрий, лантан, лантаноидтар) және радиоактивті (технеций, франций, радий, полоний, актиний, торий, протактиний, уран және трансурандық элементтер), жер қыртысында орналасқан металдар құрайды. Сондай-ақ Түсті Металлургия Өнеркәсібіне алмас, электрондар, кейбір хим. қосылыстар (сирек кездесетін элементтердің тотықтары, күкірт қышқылы, тыңайтқыштар, химикаттар, т. б. ) өндірісі де кіреді.

Түсті металдар мен олардың қорытпаларын өндіруде кентастық шикізатты өңдеуден бастап дайын өнім алуға дейінгі сатысын қамтитын саласын түсті металлургия деп атайды. Оның негізгі тармақтарына алюминийлік, никель-кобальттық, мыс, қорғасын-мырыштық, қалайылық, сирек металдық, вольфрам-молибдендік, титан-магнийлік, сүрмелік, балқыма шпаттық, электродтық, қатты қорытпалық, түсті металдарды өңдеу, арнайы шалаөткізгіштік, екіншілік металлургия жатады.

Көптеген түсті металдардан сапасы жөнінен бастапқы материалдардан да асып түсетін қорытпалар жасалады: Мыс + Қалайы = Қола Мыс + Мырыш = Жез Мыс + Никель = Мельхиор Дүние жүзіндегі Қазақстанның пайдалы казбалардың орны 1 орын: мырыш, вольфрам, барит 2 орын: күміс, қорғасын, хромит 3 орын: мыс, флюорит 4 орын: молибден 6 орын: алтын

ТҮСТі МЕТАЛЛУРГИЯ МЕКЕМЕЛЕРІНДЕГІ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ТЕРІС ӘСЕР ЕТКЕНІ ҮШІН ТӨЛЕМАҚЫ ЕНГІЗІЛГЕНІНРАСТАЙТЫН ҚҰЖАТТАР:

Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін тоқсан сайынғытөлемдерді есептеу;

Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемді аударутуралы төлем .

ТҮСТІ МЕТАЛЛУРГИЯ ӨНДІРІСІНДЕГІ НОРМАТИВТІК ЭКОЛОГИЯЛЫҚҚҰЖАТТАМА

Қалдықтардың пайда болу нормативтері мен орналастыру лимиттерінің жобасы қалдықтарды белгілі бір объектілерде орналастыру көлемін, кәсіпорын аумағындақалдықтарды уақытша жинақтау мерзімдерін және қалдықтарды лимиттерін ескере отырып, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасызететін басқа да жағдайларды белгілейді.

•ШРШ әзірлеу - шекті жол берілетін шығарындылар жобасы (ШРШ) - атмосфералық ауаны ластаудың стационарлық көздері үшін белгіленетін зияндыластаушы заттың атмосфералық ауаға шығарылу нормативі.

•Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу саласында өндірістік бақылау тәртібін әзірлеу. Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы өндірістік бақылау тәртібі-бұл өндірісжәне тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу саласындағы өндірістік бақылаудыжүзеге асыру тәртібін анықтайтын құжат.

•Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің экологиялық қауіпсіздігін бағалауэкологиялық аудит арқылы да жүргізіледі.

ТҮСТІ МЕТАЛЛУРГИЯДАҒЫ ӨНДІРІС ЖӘНЕ ТҰТЫНУ ҚАЛДЫҚТАРЫМЕНЖҰМЫС ІСТЕУ ЖӨНІНДЕГІ ҚҰЖАТТАР:

•Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеуге жіберілген адамдарды тағайындау туралы бұйрық

; •Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеуге жіберілген адамдарды оқуға немесе қайтадаярлауға жіберу туралы бұйрық;

•қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметке жіберілген адамдар үшін қауіптіқалдықтармен жұмыс істеу құқығына арналған куәліктер (сертификаттар) ;

•қалдықтарды беруге және орналастыруға, басқа ұйымдардан қалдықтарды қабылдауғаарналған шарттар;

•кәсіпорында пайда болатын қалдықтардың тізімі (Қалдықтарды есепке алу қалдықтардыңФедералды жіктеу каталогын қолдану арқылы жүзеге асырылады) ;

•қалдықтардың федералды жіктеу каталогына (ФККО) сәйкес қалдықтар кодын көрсететінқауіпті қалдықтардың төлқұжаттары.

Кәсіпорынның нормативтік құжаттары

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қазандағы № 1144 Қаулысыкапиталына салынған инвестициялар 1, 42 трлн. теңгені құрады, олардың негізгі үлесі түсті металдар өндірісіне (42 %) тиесілі. Металлургия Қазақстан Республикасында тау-кен металлургия саласын дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы