Педагогикалық процестің ерекшеліктері

ЖОО-дағы тұтас педагогикалық процесс: мәні, мазмұны, құрылымы

Жоспар

Педагогикалық процесс

Педагогикалық процестің ерекшеліктері

Педагогикалық процестің басты мақсаты

Педагогикалық процестің субъектісі

Педагогикалық процестің педагогикалық құрылымы

Педагогикалық процестің компоненттері:

Біртұтас педагогикалық процестің қасиеттері:

Педагогикалық заң

Біртұтас педагогикалық процестің принциптері:

Оқудың педагогикалық технологиялары түсінігі

Оқудың педагогикалық технологиялары сипаттамасы

оқу- оқытудың басты əдістері

Мұғалім қызметтері

Қорытынды

Бақылау сұрақтары

Қорытынды тест

«Педагогикалық процесс - көптеген процестердің ішкі байланысқан жиынтығы, оның мәні әлеуметтік құнды тәрбие адамның қалыптасқан сапасына айналатындығы» М. А. Данилов.

«Педагогикалық процесс - тұлғаны тәрбиелеу мен дамыту заңдылықтары негізінде қойылған мақсатқа сәйкес баланың өмірлік іс-әрекетін мақсат-бағыттылыққа ұйымдастыру»С. А. Пуйман.

«Педагогикалық процес тәрбиеленушінің тұлғалық қасиеттері мен сапалық түрленуіне алып келетін, арнайы ұйымдастырылған тәрбиеші мен тәрбиеленушінің өзара іс-әрекеті» В. И. Смирнов.

«Педагогикалық процесс - өзінің табиғатында өзіне-өзі әрекет жасай алатын жеке қоғамдық тұлғаның жан-жақты жетілуі» П. Ф. Каптерев.

Педагогикалық процесс

оның құрамындағы бөліктерінің ішкі байланыстарымен көрінеді

Процесс алға басу, жағдай, белгілі бір нәтижеге жетудегі

бірізді әрекеттердің бірлігін білдіреді.

Мұнда «процесс» деген ұғымның мағынасы «мұғалім мен оқушы»

жүйесіндегі түпкі мақсатқа бірізді әрекеттер

бірліктері

арқылы

жету

Педагогикалық процестің ерекшеліктері

Педагогикалық процеске əлеуметтік тəжірибе ұсынылады, əрі ол белсенді игеріліп отырылады, бұл мақсат бағдарлы ұйымдастырылған іс-əрекеттер жəрдемімен, тəрбиелеуші жəне тəрбиеленушілер қарым-қатынасымен, шəкірттер санасына, еркі мен көңіл-күйіне жүйелі əсер етумен орындалып жатады.

Педагогикалық процестің басты мақсаты

Педагогикалық процестің қамтиды

тəрбиеленуші жəне тəрбиелеушілер

тəрбиеленушілер қатарында алты жастан алпыс жасқа дейінгі сəбилер мен қариялар

тəрбиелеушілер сапында ата-аналарды, кəсіби педагогтерді тікелей тəрбие субъектісі деп білсек, бұқаралық ақпарат құралдарын,

салт-дəстүр, дін, тіл, табиғат жəне с. с. балаға ықпал жасайтын барша əлеуметтік-қоғамдық құбылыстардың бəрі

Педагогикалық процестің субъектісі

мақсат

принциптер

мазмұн

әдістер

құралдар

Педагогикалық процестің педагогикалық

құрылымы

түрлер

Әдістер - мұғалім мен оқушының мазмұнды жетілдіру-қабылдауға арналған іс-әрекеттері.

Құралдар - мазмұнмен жұмыс жасайтын материалдық тәсілдер мен әдістер.

Мақсат - ұстаз бен шәкірт арасындағы педагогикалық қатынастардың нәтижесі.

Мазмұн - мақсатқа жету жолында оқушыларға берілетін тұлғалар тәжірибесінің бөлігі.

Педагогикалық процестің педагогикалық

құрылымы

Принциптер - мақсатқа жету жолдарын анықтайды.

Оқушы - тыңдаушы - объект және субъект ретінде қарастырады.

Педагогикалық процестің мазмұны ол адамның әлеуметтік қатынасынан туындайды. Оның мазмұнына идеология, өндіріс, еңбек, ғылым, мәдениет т. б. жатады.

Педагогикалық процесті ұйымдастыру және басқару комплексі. Оған педагогикалық процестің мақсаты, міндеті, мазмұны, түрі, әдісі, құралы жатады.

Мұғалім - арнайы дайындығы, білімі бар ұстаз, педагогикалық процесті жүргізетін маман;

Педагогикалық процестің компоненттері:

Педагогикалық процестің қоршаған ортамен байланысында

Педагогикалық процестің нәтижесін бағалау. Оқушының іс-әрекетінің нәтижесінің қорытындысын, бағасын, сол баланы қоршаған орта, қауым береді.

Педагогикалық диагностика. Ұстаз бен шәкірттің тәрбие, оқу, үйрену процесін жүргізу барысында істің нәтижесін білуі.

педагогикалық процесс әлеуеті оның өмір сүруі, қызмет істеуі оған қатысушылардың арасындағы іс-әрекеттердің алмасуымен анықталады;

ынтымақтастық: оқушы (тек қана мұғалімдермен ғана емес, бір-бірімен де) үшін әртүрлі іс-әрекеттердің тәсілдерін тезірек меңгерудің, яғни педагогикалық процестегі іс-әрекет субъектісінің қалыптасуына жағдайы болады;

«мұғалім-оқушы» жүйесінің біртұтастығы педагогикалық процесс ішіндегі әртүрлі деңгейдегі жүйелердің өзара әрекеттері барысында мақсат пен нәтижелердің бірлігімен анықталады;

педагогикалық процестің негізгі интеграктивтік қасиеттерін әртүрлі тетіктердің бірлігі деп есептеу керек, ондағы үздіксіз өзара байланысқан жүйедегі оқушы «тұлғасының» қалыптасуына әсері іс-әрекет субъектілерінің (мұғалім бен оқушылардың) қайта құру белсенділігімен анықталады.

Біртұтас педагогикалық процестің қасиеттері:

ал педагогикалық заңдылық - нақты педагогикалық заңның көрінісі».

педагогикалық құбылыстардың дамуына жағдай туғызатын олардың объективтік негізі, маңызды тұрақты байланыстары,

Заңдылықтар педагогикалық процестің ішкі және сыртқы байланыстарын көрсетеді, олар өз кезегінде жеткілікті дәрежедегі күрделі байланыстарды құрайды.

Педагогикалық заң

Оқу орнының педагогикалық процесі қоғамның әлеуметтік экономикалық қажеттілігіне сай болады;

Педагогикалық процестің мақсатқа бағыттылығы: қоғамның мақсатын айқындайды, ол әлеуметтік тапсырыс ретінде, білім беру заңдары арқылы талап етіледі;

педагогикалық процесс - екі жақты процесс, ол ұстаздар мен оқушылардың, өзара тәрбиеші мен тәрбиеленушілердің әрекетімен байланысты, міндетті түрдегі екі жақты іс-әрекет;

оқушылардың шығармашылық белсенділігі - мұғалімнің мұқият ойластырған және ұйымдастырылған іс-әрекеттің нәтижесі;

педагогикалық процестің қызметі оның жасалуы мен ұйымдастырылуы оқушылар ұжымы, сонымен қатар жеке оқушылардың жас ерекшеліктері мен даму деңгейлеріне сай келуіне байланысты;

педагогикалық процесс бөліктерінің мағынасы, маңыздылығы әртүрлі, олардың бір-біріне бағыныштылығы (иерархия) мен бір-біріне әсері бар;

педагогикалық процесс бір қас-қағым сәттік емес, ұзақ мерзімдік уақытқа бағытталған;

педагогикалық процестің ішіндегі қосымша жүйелердің ортасы мен өзара байланысқан бағыттарының әсері көптеген факторларды тудырады, соның ықпалы негізінде ең ақырғы, түпкі нәтиже қалыптасады.

Педагогикалық процестің төмендегідей негізгі заңдылықтары бар:

Біртұтас педагогикалық процестің принциптері:

педагогикалық процестегі іс-әрекеттерді оқушылар тұлғасын дамытудың көкейкесті қажеттілігін ескере отырып ұйымдастыру;

педагогикалық талап қоюшылықты оқушының көзқарасын оны адамдарға, құбылыстарға, процестерге қарым-қатынасын сыйлаумен ұйымдастыру;

ұстаздардың, оқушылар ұжымының және отбасыларының оқушыларға қоятын талаптарының үйлесімділігі;

әрбір бала үшін тиімді психологиялық ахуалдың әлеуметтік қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

оқушы тұлғасы мен ұжымның дамуындағы жаңа құрылымды үздіксіз бақылау.

педагогикалық процестің ізеттілігі, тұлғалық-нысаңдық бағыттылығы;

іс-әрекеттің сана мен мінез-құлық бірлігін қалыптастыруға бағыттылығы;

оқушы мен ұжымның дамуында жеке даралықты, психологиялық физиологиялық жас ерекшелік пен ұлттық ерекшеліктерді ескеру;

педагогикалық басшылықты оқушылардың инциативасымен, қайраткерлігімен ұластыру;

оқушылардың іс-әрекеттерде тиімді нәтижелерге жетуге көмектеседі;

бұл педагогикалық əрекеттер табысына кепіл болардай қатқыл ғылыми жоба.

Əрі сол жобаның дəл жаңғырып іске асуы. Педагогикалық технология кешенді, бірігімді процесс.

Ол өз құрамына адамдарды, идеяларды, құрал-жабдықтарды, сонымен бірге жоспарлау,

қамсыздандыру, бағалау жəне білім меңгерудің барша қырлары жөніндегі проблемалар шешімін басқаруды қамтиды.

Оқудың педагогикалық технологиялары түсінігі

Дидактикада оқу технологиялары төмендегідей

сипаттарыменжіктеліп, топтастырылады:

қолдану деңгейі: жалпы педагогикалық, пəн əдістемелік, бөлімдік (модульдік) ;

философиялық негізі: ғылыми жəне діни, гуманистік жəне əміршіл- əкімшіл (авторитарлы) ;

тəжірибе меңгерудің ғылыми негіздемесі (концепция) : байланыс-жауапты (ассоциатив-рефлекторлы) ; іс-əрекетті (бихевиористік), іштей ұғу (интериоризаторлы), дамытушы;

тұлғалық құрылымға бағдарлануы: ақпараттық (білім, ептілік жəне дағдылар қалыптастыру), нақты қимыл-əрекеттік (оперативті- ақыл-ой əрекеттері əдістерін қалыптастыру) ;

Оқу технологиясын оқу əдістемесінен ажырата білген жөн. Олардың бір-бірінен айырмасы - оқу технологиясын қайталап, көбейте таратуға болады. Қай жағдайда да технология өзіне сай түзілген оқу процесінің жоғары сапасына жəне педагогикалық міндеттердің табысты шешілуіне кепіл бола алады.

Ал əдістеменің соңғы тиімді нəтижеге жете алмауы жиі кездеседі. Сонымен бірге, əдістеме технологиялық деңгейге дейін көтерілуі мүмкін. Мысалы, жаңа материалды түсіндірудің белгілі əдістемесі бар. Егер ол əдістеме шынайылық, сенім, сəйкестік талаптарына орайласса, оны технология деп тануға болады.

Оқу технологиясы педагогикалық шеберлікпен өзара байланысты. Оқу технологиясын жете білудің өзі - шеберлік. Бір технологияны əрбір оқытушы жеке іске асырып отыруы мүмкін, ал осы іске асырудағы технологиялық ерекшеліктерден мұғалімнің оқу шеберлігі көрінеді.

Осы заманғы дидактикада əрқилы оқу технологиялары көрініс беріп жүр. Олардың көп түрлі болу себебі - əр автор мен орындаушының педагогикалық процеске өзінше жаңалық қосып, технологияға өзгеріс ендіріп баруымен байланысты.