Блум таксономиясының танымдық деңгейлері

Орындаған: Өмірқұлова. Н

Қабылдаған: Кәрімжан. Т

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Жаратылыстану ғылымдары факультеті

Биология кафедрасы

Жоспары:

Бенджамин Блум

Таксаномия

Блум таксаномиясы

Блум таксаномиясының таным мен ойлау деңгейілер

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

Қазіргі таңдағы еліміздегі білім беру жүйесінің ең басты міндеті - білім берудің ұлттық моделіне өту арқылы жас ұрпақтың білім деңгейін халықаралық дәрежеге жеткізу. Мұғалімдер алдында оқыту мен тәрбиелеудің жаңа технологияларын қолдана отырып, жеке тұлғаның дамуына жағдай туғызу қажеттілігі тұр. Жаңа технология әрбір мұғалімнен жаңа ізденісті, шығармашылықпен ойлауды талап етеді.

Бенджамин Блум - америкалық оқыту әдістемесінің психологі, Блум таксономиясының авторы. Пенсильванияда Ленсфорд қаласында туылған, 1935 жылы Пенсильван университетін бакалавр және магистр деңгейлерімен бітірген, 1942 жылы Чикаго университетінде докторлық деңгейін қорғады. «Блум таксономиясы» атты кітабында өз теориясын дамытқан: адами мінездеменің өзгеруі мен бірқалыптылығы және білім беру мақсаттарын жүйелеу

Бенджамин Блум

Таксономия - белгілі бір критериялар мен ұстанымдар бойынша объектіні жүйелеу, топтастыру немесе жіктеуді айтады.

Блум таксономиясы бойынша ұйымдастыру оқушылардың дайын ақпаратты қабылдауынан гөрі, ондағы қойылған мәселені зерттеуіне, талдауына және салыстыруына, ой толғауына және бағалауына қолдау ететінін айта кеткен жөн. Блум таксономиясы адамның ақыл-ой қабілеттерінің құрылымы танымдық үдерісінің ең қарапайымнан бастап күрделіге біртіндеп өту барысында белсенді әрекетке жетелейтін 6 деңгейге сәйкес тапсырмаларды құруды қажет етеді.

Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi. Оқытушының қызметі - әңгімелейді, көрсетеді, меңзейді, жетекшілік етеді; оқушының қызметі - тыңдайды, есте сақтайды, меңгереді, біледі, еске түсіреді, айтады, дәйек сөздер келтіреді, анықтайды;

Білу

Таным мен ойлау деңгейі - төмен деңгей.

Жорамалдау - оқу материалдары бойынша әңгіменің әрі қарай не туралы болатындығын, оның салдары мен нәтижелерін болжау.

Түсіну.

Таным мен ойлау деңгейі - орта деңгей.

Трансляция - оқу материалын бір «тілден» екінші «тілге» ауыстыру (мысалы, математикалық формуланы сөзбен айтып беру; сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен көрсету, т. б. ) ;

Оқу материалын түсінгендіктің ретінде келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады:

Интерпретация - оқу материалын «өз сөзімен» түсіндіру, қысқаша баяндау;

Талдау

Таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгейі

Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау, бүтіннің қалайша ұйымдастырылғандығын сезіну. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.

Қолдану.

Таным мен ойлау деңгейі - орта деңгей.

Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіне деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.

Таным мен ойлау деңгейі - орта деңгей.

Қолдану.

Синтез

(жинақтау, жүйелеу) .

Таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгей.

Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан нәтижені құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама, жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді.

Бағалау

Таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгей

Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді.

- Блум таксономиясы бойынша танымдық салада оқу мақсаттарын зерделеу және сабақты жоспарлауға қолдануды негіздеу;

- Мұғалімдердің өз пәні бойынша Блум таксономиясының танымдық деңгейлері бойынша сұрақтар мен тапсырмалар дайындау машықтарын жетілдіру;

- Блум таксономиясы негізінде сабақ жоспарлау және өткізу дағдыларын дамыту.

Блум таксономиясы

Қорытындылай келе «Маған айтып берсең -ұмытып қаламын, Көрсетсең - есте сақтармын, Ал өзіме жасатсаң-үйренемін!» деген Конфуцийдің сөзін сілтеме ретінде алу себебім, осы Блум таксономиясының тағы бір мақсаты оқушының өзі жасауы, өздігінен орындауы, өздігінен шешім шығару болып табылады.

Қорытынды

Америка педагогикасында адамның ақыл ой қабілеттерінің құрылысын, танымдық үрдістің бір деңгейінен екінші деңгейіне яғни, қарапайымнан күрделіге біртіндеп өтеді деп саналады екен. Блум жүйесінің 6 деңгейі негізінде оқушыға сапалы білім мен шығармашылығын дамыту маңызды деп санаймын.

Блум таксономиясының таным деңгей арқылы оқушылардың ойлауы дамиды