БАЛАЛАРДЫҢ ЖАЗУЫ МЕН ОҚУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫ

Балалардың жазуы мен оқуының бұзылуы

Орындаған: Басхан Д.

Тобы: 1508-12ж

Қабылдаған: Акилбаева Г. И.

Шымкент, 2022

Жоспар

Кіріспе

Жазу мен оқудың паталогиялары

Дисграфия мен дислексия

Оқуы мен жазуындағы кемістіктерді анықтау

Дисграфиялық қателердің ерекшеліктеріне жататындары

Дисграфия ілеспелі қателерге жататындар

Жазуын тексеру

Оқуын тексеру

Қорытынды

Кіріспе

Ауызекі сөйлеу тілінің патологиясынан басқа жазуы тілдің бұзылуы болады. Қандай бала болмасын ешуақытта бірден дұрыс жазып және оқып кете алмайды. Балалардың барлығы да оқу мен жазуды үйренудің алғашқы сатысында азды - көпті қателерді жіберетіні кімге болса да белгілі Жайт. Сөйлеу тілі дұрыс жетілген балалар мектепке дейінгі жастарында ақ қажетті сөздік қорларын игереді, сөйлеу тілінің грамматикалық түрлерін меңгереді, сөздердің, дыбыстардың әріптерін талдауды меңгере алатындарына дайын екендігі кімге болса да белгілі жайт. Р. Е. Левинаның, Н. А. Никашинаның, Л. Ф. Спированың зерттеулеріне қарағанда мектеп жасына дейінгі тіл мүкістіктері бар балалар дың дыбыстарды талдауға дайындығы дұрыс сөйлейін балаларға қарағанда әлде қайда нашар екен. Сондықтан сөйлеу түрінің түрлі мүкістіктері бар балалар жалпы мектептердегі оқытудың жағдайында жазуды және оқуды толық меңгеріп кетуге шамалары келмейді. Жазуында кемістігі бар балалардың айтылған сөздердің мағыналарын дұрыс түсінбеулерінің жазған жазуларын да түсінуі қиын болады. Оқу мен жазу бір бірімен тығыз байланысты болғандықтан жазуындағы кемістіктер оқуында да қатар жүреді. Өзінің жазғандарын ың дұрыстығын тексеру үшін бала қайталап оқып шығу керек немесе жазғанын басқа білетін біреуге оқытады.

Жазу мен оқудың паталогиялары

Жазудың патологиялары аграфия, дисграфия деген терминмен аталады. Сол сияқты оқудың кемістіктері де алексия, дислексия деген термин сөздермен аталады. Дисграфия мен дислексия жалпы сөйлеу кемістігінің 3 деңгейіндегі балаларда пайда болады, ал жалпы сөйлеу кемістігінің ауыр түрлеріне 1-2 деңгейдегі оқуы мен жазуды меңгеру мүмкін емес. Бұндай балаларды жазуға үйрету үшін бірнеше жыл бойы олардың ауыз екі сөйлеу тілін қалыптастырумен айналысу керек. Бұндай балалар сөйлеу тілі мүшелеріне жақын дыбыстарды есту арқылы жеткілікті түрде ажырата алмайды. Сонымен қатар сөздік қоры өте аз бала қарапайым жай сөздердің мағынасын түсінбейді, сондықтан да оларды жиі шатастыады, алмастырады және түсіріп қалдырады. Сөйлеу тілінің грамматикалық құрылыстарының қалыптауының жеткіліксіздігінен жазуында дыбыстарды түсіріп қалдырады, қаталер жібереді. Сонымен қатар, жазуындағы кемістіктер барлық дыбыстарды дұрыс айтатын балаларда да кездесетіндігі байқалады.

Дисграфия мен дислексия

Дисграфия мен дислексия пайда болуы фонематикасының толық дамымауының себебінде екендігі ғылым жүзінде дәлелденді. Жазуындағы кемістіктерді ауыз екі сөйлеу тілінің дамуымен байланысты емес, өз алдына бөлек ақаулық деген бұрынғы көзқарастары қате деп танылады. Сонымен бірге дисграфия мен дислексияға шалдыққан балаларың мәтінді қатесіз дұрыс көшіріп жазатындықтарынан сөзді құрап тұрған әріптердің орналас тәртібін көзбен шамалап, кеңістікті бағдарлай алатындықтарына қиналмайтындықтары тәжірибе жүзінде дәлелденді.

Оқуы мен жазуындағы кемістіктерді анықтау

Дисграфиялық қателердің ерекшеліктеріне жататындары

Дисграфия ілеспелі қателерге жататындар

Жазуын тексеру

Баланың жазуын тексерудің үлкен маңызы бар, себебі ол жазуды меңгеру дағдысының деңгейін ғана емес, сонымен бірге ақаулыктарының түрлерін де анықтауға мүмкіндік береді. Жазу дағдысын диктант жазу арқылы тексереді. Қателердің себебін және ерекшелігін анықтау үшін дағдылануға байланысты сөздерден немесе қыска сөйлемдерден диктант жазу жазғызады. Диктант жазу үшін сұрыптап алынатын сөздер немесе сөйлемдер мүмкіндігінше оқу бағдарламасынын талабынан шықпауы керек, сонымен бірге олардың құрамында айтылуында жиі бұзылатын дыбыстары бар сөздер неғұрлым көбірек болғаны дұрыс. Осыған орай логопед төменгі сыныптың оқушыларына лайықтап диктант жазу үшін сөздерді сұрыптап алады.

Ұқсас жұмыстар

Фонетико – фонематикалық жетіспеушілік

Выготскийдің әлеуметтік - мәдени теориясы

Мектеп оқушыларының сөйлеу тіліндегі қателіктерді жою жолдары

Белгісін тап жаттығуы

Әдебиет сабақтарында көркем шығармамен жұмыс істеу кезеңдері

Спастикалық диплегия

Ветеринарияда пайдаланылатын дәрілік заттар мен биологиялық препараттар қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

Сөйлеуі бұзылған балалардың жеке тұлға ретінде қалыптасуы мен эмоционалды-ерікті саласы

Ветеринариялық медицинада микробтарға қарсы препараттардың қауіпсіздік қолдануы

ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУДЫҢ ТЕЖЕЛУІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ

Пәндер