Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы

Презентация қосу

Қазіргі жасөспірім
физиологиясының өзекті мәселелері
мен шешудің әдіснамалық негіздері

ЕРЕКИНА Н.С.
ЖОСПАР

◦ Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы пəні,
мақсаты, міндеті, негізгі мəселелері.
◦ Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының
даму тарихи.
◦ Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының
зерттеу əдістері.
◦ Балалар мен жасөспірімдер гигиенасындағы
гигиеналық нормалардың теориялық
қағидаттары.
1.Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы пәні және
міндеттері
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы
БАЛАЛАР МЕН ЖАСӨСПІРІМДЕР
ГИГИЕНАСЫ

КОММУНАЛДЫ ТАҒАМ ЕҢБЕК ӘЛЕУМЕТТІК
ЭПИДЕМИОЛОГИЯ
ГИГИЕНА ГИГИЕНАСЫ ГИГИЕНАСЫ ГИГИЕНА
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы
саласындағы негізгі зерттеу проблемалары
◦ балалар мен жасөспірімдердің денсаулығы;
◦ оқу-тәрбие процесінің және күн тәртібінің гигиенасы;
◦ физикалық тәрбие гигиенасы;
◦ жасөспірімдерді еңбекке және кәсіптік оқыту
гигиенасы;
◦ балалар мен жасөспірімдердің тамақтану гигиенасы;
◦ балалар және жасөспірімдер мекемелерінің
қондырғыларын құрылысын, жобалануын
гигиеналық негіздеу;
◦ гигиеналық оқыту және тәрбие.
◦ балалар мен жасөспірімдерді медициналық және
санитарлы-эпидемиологиялық қамтамасыз ету.
2. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының даму
тарихи.

Бұрын қоғамдық тәрбие берудің жалғыз түрі мектеп
болғандықтан, балалар мен жасөспірімдер гигиенасы,
мектеп гигиенасы болып аталған.
Мектеп гигиенасы, медицинаның салыстырмалы
түрде жас саласы болып есептеледi, бiрақ оның
қайнар көзi өте алыстан басталады. Мысалы,
алғашқы қауымдық құрылыстың өзінде балалар мен
жасөспірімдердің ұйымдастырылған қимыл-қозғалыс
ойындары енгізілген. Ежелгі Грецияда жастардың
дене шынықтыру тәрбиесі мемлекеттік сипатта
болды.
Ежелгі адамдардың тәжірибелерін жинақтап, зерттей келіп,
өткен ғасырлардағы көптеген ғалымдар өздерінің балаларды
оқытып, тәрбиелеу жөніндегі теорияларын ұсынды. XIII ғ.
өзiнде монастірлiк мектептерде оқушыларды тамақтандыру
ұйымдастырылды, I Петрдiң нұсқауында "Балалар
медицинасы" көрсетiлген.
Гигиенаның жекелеген жағдайлары әртүрлі континенттерде
өте ерте кездердің өзінде белгілі болса да, өз алдында бөлек
ғылыми пән болып дамығанына 150 жылдай ғана уақыт өтті
деп есептелінеді.
Ресейдiң ең алғашқы гигиена кафедрасы 1871 жылы
Петербург қаласындағы Әскери-медициналық академия
базасында құрылды. Кафедраның iрге тасын қалаушы
А.П.Доброславин (1842-1889жж) өзiнiң мектеп гигиенасы
деген бөлiмi бар ең алғашқы гигиена оқулығын шығарды
(1889ж).
Екінші осындай кафедра мектеп гигиенасының негiзiн
салушы болып есептелінетін Гульдрейх Фридрих
Эрисманның (1842-1915жж) басқаруымен Мәскеу
университетінде ұйымдастырылды.
Эрисманның балалар денсаулығын сақтау жөнiндегi ғылыми
еңбектерi әлi күнге дейiн маңызын жойған жоқ. Осы кiсiнiң
басқаруымен балалардың дене дамуының бағалау
көрсеткiштерi жасалып, олардың өсуінің заңдылықтары
анықталды, мектептердi жабдықтап, жайластырудың
гигиеналық талаптары негiзделдi. Ф.Ф.Эрисманның
медицинада жақсы танылған "Алыстан көрмеушiлiктiң
пайда болуына мектептiң тигiзетiн әсерi" деген еңбегi 1870
жылы жазылған.
Ф.Ф.Эрисманның атымен "Эрисман индексi", "Эрисман
партасы" және тағы басқа да көптеген түсiнiктер тiкелей
байланысты болып келедi.
3.Балалар мен жасөспірімдер гигиенасында
қолданылатын зерттеу әдістері
физиологиялық тәсілдер. Балалар мен жасөспірімдер
гигиенасындағы барлық мәселелер физиологиялық
зерттеулерсіз шешілмейді.
Физиологиялық тәсілдер сыртқы ортаның әсерлеріне өсiп
келе жатқан организмнің реакцияларын анықтауға
мүмкіндік береді. Мысалы, физикалық жүктеменің әсерлерін
зерттеу кезінде, қантамыр жүйесінің жағдайын сипаттайтын
(тамыр соғуы, қан қысымы), бұлшық ет күші мен
төзімділігін, газ алмасу мен энергия шығынын анықтау
әдістері қолданылады. Немесе метеорологиялық
жағдайлардың әсер етуін анықтау кезінде балалар
организмнің жылу жағдайын зерттеу, соның ішінде терлеу
және дене мен терінің температурасын өлшеу қолданылады.
физикалық-химиялық тәсілдеріне балалар
мен жасөспірімдер мекемелерінде
микроклимат, табиғи мен жасанды
жарықтану, көмір қышқыл газдың және
басқа да газдардың анықтауы жатады.
микробиологиялық тәсілдер балалар мен
жасөспірімдер гигиенасы саласында балалар
мекемелерінің ауа микрофлорасын, балалар
қолдарының бактериялық ластануын,
ойыншықтарда, оқулықтарда патогенді
микроорганизмдердің бар болуын зертеуде
қолданылады.
балалар мен жасөспірімдер гигиенасында
клиникалық әдістер маңызды (елеулі) роль
атқарады. Олар организмнің патологиялық
немесе қалыпты жағдайы туралы түсінікті
көрсетеді, организмнің жағдайының
динамикалық өзгерістерін сипаттайды және
де балалар ұжымының денсаулығын
бағалағанда қолданылады
балалар мен жасөспірімдер гигиенасында
психологиялық тәсілдер балалардың қажуын
зертегенде қолданылады, корректуралық
сынамалар олардың бірі болып табылады.
Балалар мен жасөспiрiмдер гигиенасында
қолданылатын негiзгi тәсiл табиғи
гигиеналық эксперимент тәсiлi болып
табылады. Оған қосымша ретiнде, әдетте
лабораториялық эксперимент тәсiлi
қолданылады. Одан басқа, гигиеналық
бақылау тәсiлi кеңiнен қолданылады.
Зерттеу жүргiзу кезiнде мәлiметтердi өңдеп,
оған анализ жасау санитарлық-
статистикалық тәсiлдi қоданбаса мүмкiн
емес. Осы тәсiлдердiң бәрiне қосымша қазiргi
кезде математикалық аппарат -
математикалық болжау тәсiлi қолданылады.
4. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының нормаландыру
принциптері.
Гигиенаның міндеті - денсаулықты сақтап,
нығайтуды қамтамасыз ету үшін сыртқы орта
факторларының әсерін анықтап, оның организмге
зиянсыз мөлшерін белгілеу, яғни нормаландыру.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының міндеті,
гигиена ретінде, сыртқы ортаны нормаландыруға,
яғни нормаларды белгілеу мен оларды жүзеге асыру.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасында
нормаландыру – бұл организмге қолайлы немесе
зиянсыз әсер ететін (ықпал жасау) факторлардың
параметрлерін (немесе интенсивтілігін) ғылыми
негізде анықтау.
С.М.Громбах балалар мен жасөспiрiмдер гигиенасының
нормаландыру принципiн жасады. Оны төмендегiдей көрсетуге
болады:
Қоршаған ортаның факторларының әсер етуінің дұрыс
мөлшерін (нормасын) қалыптастыруға міндетті түрдегі
қажеттi жағдай, өсiп келе жатқан организмнiң осы
факторлардың әсеріне функционалдық дайындығы
(жетiлгендiгi) болып табылады.
Осыған байланысты балалар мен жасөспiрiмдер
гигиенасының нормалары тұрақты емес және әртүрлi жас
кезеңдерiнде өзгерiп отырады. Норманы алмастыру әртүрлi
факторлар үшiн бiр мезгiлде жасалмауы керек.
Гигиеналық нормаландырудың мiндетi тек денсаулықты
сақтап, нығайтуға ғана емес, сонымен қатар балалар мен
жасөспiрiмдердiң дұрыс өсiп, дамуына да жағдай жасау
болып табылады.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасына
нормаландырудың келесі принциптер тән:
нормалардың ерекшелігі. Өсіп келе жатқан организмнің
сыртқы ортаның факторларына ерекше сезімталдығы
болатындықтан, балалар мен жасөспірімдерге, үлкендерге
қарағанда, басқа нормалар қажет.
нормалырдың тұрақсыздығы, алмасушылығы. Өсу мен даму
процессінің бойында гигиеналық нормалар тұрақсыз, олар
өзінің мағынасын тек белгілі жас кезеңінде сақтайды.
Гигиеналық нормалар жасы өскен сайын өзгереді.
нормалардың дамытушы, жаттықтырушы бағытты.
Гигиеналық нормалардың өсіп келе жатқан организмнің
жынысы мен денсаулық жағдайын есепке алып, бөлу
(гигиеналық нормалардың дифференциялау).

Ұқсас жұмыстар

Балалар мен жасөспірімдерге гигиеналық тәрбие беру

Жас кезеңдері

Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы

Мектеп оқулықтары мен балалар кітаптарына қойылатын гигиеналық талаптар, олардың балалар денсаулығына әсері. Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуында, акселерация мен ретардацияның болуын түсіндіруші теориялар. Балалар мүсіндерінің дұрыс қалыптасуына әсер ететін факторлар

Тоқ ішек

“Коммуналды гигиена ғылымының дамуына үлес қосқан Қазақстандық гигиенист ғалымдар”

Баланың жүйке жүесіне өмір сүру жағдайының және тәрбиенің әсері

Жазғы сауықтыру мекемелерінің құрылысы мен жоспарлануының гигиеналық қағидалары

Қоғамдық Денсаулық Сақтау факультеті

Денің сауда сұлусың жер бетінде

Пәндер