ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ ҚАЙТА ӨҢДЕУ

Презентация қосу

ТАБИҒИ ЖӘНЕ АҒЫЗЫНДЫ
СУЛАРДЫ, ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ
ЖӘНЕ ӨНЕРКӘСІПТІК
ҚАЛДЫҚТАРДЫ ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ

Орындаған: Асу А.
Бисенбаев А.
Меркібай А.
ПАЙДА БОЛАТЫН ЗАТТАР МЕН ӨНДІРІСТІК ЖАРАМСЫЗ
ШЫҒАРЫЛЫМДАР. ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ БАРЛЫҚ ТҮРЛЕРІН
ЕСЕПТЕГЕНДЕ ӨНДІРІЛЕТІН ТАБИҒИ ЗАТТАР МЕН ЭНЕРГИЯНЫҢ
ТЕК 2%-Ы ҒАНА ПАЙДАҒА АСЫРЫЛАДЫ. ҚАЛҒАН 98%-Ы ӘР
ТҮРЛІ ҚАЛДЫҚТАРҒА АЙНАЛАДЫ.
АДАМ БАЛАСЫЫНЫҢ КЕЗ-КЕЛГЕН ШАРУАШЫЛЫҚ ӘРЕКЕТІ
ӘР ТҮРЛІ ҚАЛДЫҚТАРМЕН БИОСФЕРАНЫ ЛАСТАЙДЫ, БҰЛ
ХАЛЫҚТЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН ӨМІРІНЕ, ФЛОРА МЕН ФАУНА
ТҮРЛЕРІНІҢ ҚЫСҚАРУЫНА, ҚОРШАҒАН ОРТАДАҒЫ ТЕПЕ-
ТЕҢДІККЕ ҚАУІП-ҚАТЕР ТУДЫРАДЫ. КЕҢ ҮЙІНДІЛЕРІН,
ӨНЕРКӘСІП ТАСТАНДЫЛАРЫН, ҚОҚЫСТАРДЫ, ҚАЛА ШӨП-
ШАЛАМДАРЫН ТЕК ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ БҰЗАТЫН
ЛАСТАҒЫШТАР ДЕП САНАУҒА БОЛМАЙДЫ, ОЛАР ҚҰНДЫ
ШИКІЗАТ КӨЗДЕРІНЕ ЖАТАДЫ. ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ ҒЫЛЫМ МЕН
ТЕХНИКАНЫҢ ДАМУ ДЕҢГЕЙІНЕ СӘЙКЕС ӘБДЕН
ЖЕТІЛДІРІЛГЕН ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ЖОҚТЫҒЫНА БАЙЛАНЫСТЫ,
ОЛАРДЫ ӨНДЕП ҚҰНДЫ ӨНІМДЕР АЛУ ӘЗІРШЕ ЖОЛҒА
ҚОЙЫЛМАҒАН, СОНДЫҚТАН БҰЛАРДЫ САҚТАУҒА, ЖОЮҒА,
ТАСУҒА, КӨМУГЕ, ЗИЯНСЫЗ ТҮРДЕ АЙНАЛДЫРУҒА КӨПТЕГЕН
ҚАРАЖАТ, ЭНЕРГИЯ, УАҚЫТ ЖҰМСАЛЫП ОТЫР.ҚАЛДЫҚТАР
ШЫҒАРАТЫН НЕГІЗГІ КӨЗДЕРГЕ ӨНЕРКӘСІП, АУЫЛ-
ШАРУАШЫЛЫҒЫ, ҮЙ-ЖАЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖАТАДЫ.
АҒЫНДЫ СУЛАРДЫ ТАЗАЛАУ ӘДІСІ
Механикалық әдіс - суды тұндыру және сүзу арқылы ондағы
механикалық қоспалардан тазарту. Көлемі әр түрлі бөлшектер
мөлшеріне қарай әр түрлі конструкциялық торлармен, су бетілік
қоспалар – май, смола, мұнай ұстағыштар арқылы сүзіледі.
Химиялық әдіс - суды тазалау үшін химиялық реагенттер,

мысалы: хлор, хлорлы ізбес сияқты қосылыстар қолданылады.
Биологиялық әдіс - микроскопиялық өсімдіктер мен

жануарлар өсіріп, үстінен ағызынды сумен толтырады да
төменгі жағынан қатты ауа ағынымен үрлейді, Оттектің (ауамен
үрлегенде) және органикалық заттардың көп мөлшерінде
бактериялар мен микрофауна қарқынды өсіп, көбейіп,
органикалық ластаушыларды жай минералдық заттарға дейін
ыдырататын ферменттер бөле бастайды. Органикалық
заттардың минералдану процесі жүреді
ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ ҚАЙТА
ӨҢДЕУ

Тұрмыстық қалдықтарды өңдеу мен кәдеге жарату
- бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі. Бұл
әлемдік деңгейдегі мәселе. Мысалы, Швецияда
тұтыну қалдықтарының - 25 %-ы қайта өңделіп,
пайдалануға жіберіледі, Жапонияда ол - 30 %
құрайды, Германияда - 35 %. Ал, Қазақстанда
коммуналдық тұрмыстық қалдықтардың - 2,5 %-ы
ғана кәдеге жаратылып, қалғаны - 97,5 %-ы
компоненттерге бөлінбестен тасымалданып
полигондарға немесе Қазақстан Республикасының
табиғат қорғау және санитарлық заңнамасының
талаптарына сай емес арнаулы орындарда
жинақталып, ашық қоқыстарда қордаланады.
Нәтижесінде өңірдің экологиялық жағдайының
нашарлауына үлкен үлес қосады.
ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ ҚАЛДЫҚТАРЫНА
ПАЙДАЛАНУДА БОЛҒАН ЖӘНЕ ТОЗҒАН, ӨЗІНІҢ
ТҰТЫНУ ҚАСИЕТІН ЖОЙҒАН БҰЙЫМДАР МЕН
МАТЕРИАЛДАР ЖАТАДЫ. ТҰРМЫСТЫҚ
ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ ТАҒЫ БІР ТҮРІ - ТАМАҚ
ҚАЛДЫҚТАРЫ. БҰЛ ҚАЛДЫҚТАР ТҰРМЫСТА
ТАСТАЛЫНАДЫ. ТАМАҚ ҚАЛДЫҚТАРЫНЫҢ
ҚАУІПТІЛІГІ ОЛАРДЫҢ ТҮРЛЕНУІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ.
ҚАЗІР РЕСПУБЛИКАМЫЗДА 6325 ЕЛДІ МЕКЕННІҢ 4525-
ІНДЕ ҒАНА ҚТҚ МЕН КҮЛ-ҚОҚЫС ТӨГІЛЕТІН АРНАУЛЫ
БӨЛІНГЕН ПОЛИГОНДАР БАР. ОНЫҢ ТЕК ҚАНА 6,8
ПАЙЫЗЫ НЕМЕСЕ 307-СІ ҒАНА ЗАҢДАСТЫРЫЛҒАН.
ҚАЛҒАН КҮЛ-ҚОҚЫС ПОЛИГОНДАРЫ КЕЗ-КЕЛГЕН
ЖЕРДЕ, ҚАЛАЙ БОЛСА СОЛАЙ ҚАЛЫПТАСҚАН. ОЛ ОЛ
МА, РЕСПУБЛИКАМЫЗДАҒЫ 6325 ЕЛДІ МЕКЕННІҢ 25
ПАЙЫЗЫНДА НЕМЕСЕ 1558 ЕЛДІ МЕКЕНДЕ ҒАНА ҚТҚ
МЕН КҮЛ-ҚОҚЫСТЫ АРНАУЛЫ ПОЛИГОНДАРҒА
ТАСИТЫН КӘСІПОРЫНДАР БАР. АЛ ҚАЛҒАН 75
ПАЙЫЗЫ НЕМЕСЕ 4767 ЕЛДІ МЕКЕНДЕ КҮЛ-ҚОҚЫС ҮЙ
ІРГЕСІНДЕ НЕМЕСЕ ЕЛДІ МЕКЕН МАҢЫНДА ША
ШЫЛЫП ЖАТЫР.
ҚАЛДЫҚТАРДЫ ЕҢ АЛДЫМЕН АГРЕГАТТЫҚ КҮЙЛЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ
ТОПТАСТЫРУҒА БОЛАДЫ. БҰЛ КӘДІМГІ ҚАТТЫ, СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ГАЗ
ТӘРІЗДІ ДЕП ЖІКТЕУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. СОНАН СОҢ ҚАЛДЫҚТАР
ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫНА ҚАРАЙ ОРГАНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ
ДЕП БӨЛІНЕДІ. ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАР ПАЙДАҒА АСЫРЫЛАТЫН ЖӘНЕ
ПАЙДАҒА АСЫРЫЛМАЙТЫН БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. ПАЙДАҒА АСЫРЫЛАТЫН
ЖӘНЕ АСЫРЫЛМАЙТЫН ҚАТТЫ ЖӘНЕ СҰЙЫҚ ҚАЛДЫҚТАР ЖАНАТЫН
ЖӘНЕ ЖАНБАЙТЫН ТОПТАРҒА БӨЛІНЕДІ. ЖАНБАЙТЫН ПАЙДАҒА
АСЫРЫЛАТЫН ҚАЛДЫҚТАРҒА ҮЙ-ЖАЙДЫ ЖӨНДЕУДЕН ӨТКІЗУ КЕЗІНДЕ
ТҮЗІЛЕТІН ҚОҚЫСТАР, ЫДЫС-АЯҚТАРДЫҢ СЫНЫҚТАРЫ, Т.Б. ЖАТҚЫЗУҒА
БОЛАДЫ. ЫДЫС-АЯҚ СЫНЫҚТАРЫН ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ РЕТІНДЕ,
ЯҒНИ ҚАБЫРҒАЛАРҒА МОЗАИКА ТҮРІНДЕ ЖАБЫСТЫРУҒА, ЕСІК АЛДЫН,
ҮЙ ІРГЕТАСЫН ӘРЛЕГЕНДЕ ПАЙДАЛАНЫП ЖАТАДЫ. АЛ, МҮЛДЕ
ПАЙДАЛАНУҒА ЖАРАМАЙТЫНДАРЫ КӨМУГЕ ЖІБЕРІЛЕДІ. ЖАНАТЫН
ПАЙДАҒА АСЫРЫЛАТЫН ҚАЛДЫҚТАРҒА АҒАШ ҚАЛДЫҚТАРЫН, ҚАҒАЗ
ҚАЛДЫҚТАРЫ - МАКУЛАТУРАНЫ, ҚҰРАМЫНДА РЕЗЕҢКЕСІ БАР
ҚАЛДЫҚТАРДЫ, ТҮРЛІ МАЙЛАР МЕН ЕРІТКІШТЕРДІ ЖАТҚЫЗУҒА
БОЛАДЫ. БҰЛ ҚАЛДЫҚТАРДЫ ЗИЯНСЫЗ ТҮРГЕ АЙНАЛДЫРУ ҮШІН
КАМЕРАЛЫҚ ЦЕХТАРДА ЖАҒАДЫ. БӨЛІНІП ШЫҚҚАН ЖЫЛУДЫ
ӨНДІРІСТІК АЙНАЛЫМДАРДА НЕМЕСЕ ЖАНБАЙТЫН ҚАЛДЫҚТАРДЫ
ЗИЯНСЫЗДАНДЫРУ ҮШІН ПАЙДАЛАНАДЫ. АЛ ЖАҒУ ҮДЕРІСІНІҢ
НӘТИЖЕСІНДЕ ШЫҚҚАН ҚАЛДЫҚТАР КӨМУГЕ ЖІБЕРІЛЕДІ. КЕЙБІР
ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӨМУ АЛДЫНДА ЖАҒУ АРҚЫЛЫ КӨЛЕМІН КІШІРЕЙТУГЕ
БОЛАДЫ.
ҚАЛДЫҚТАР УЫТТЫЛЫҚ СЫНЫБЫ МЕН
ҚОРШАҒАН ОРТАҒА КЕЛТІРЕТІН ЗИЯНЫНА
БАЙЛАНЫСТЫ ҮШ ТОПҚА БӨЛІНЕДІ:

Ұзақ мерзімге сақтауға болмайтын
қалдықтар;
Сақтау көлемі мен мерзімі шектелген

қалдықтар;
Үш жылға дейінгі ұзақ мерзімге

сақтауға рұқсат етілген қалдықтар.
ТҰРМЫСТЫҚ ҚОҚЫСТАР МЕН
ҚАЛДЫҚТАРДЫ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ
КЕЛЕСІ ТҮРДЕ ТОПТАСТЫРЫЛАДЫ:

тамақ қалдықтары;
макулатура;

консерві қалбырлары;

фольга;

металл сынықтары;

шыны ыдыстар;

хлоры жоқ пластмасса заттар;

хлоры бар пластмасса заттар;

батарейкалар.
ӨНДІРІСТІК ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӘДЕГЕ
АСЫРУ

Қалдықтарды кәдеге жарату —
қалдықтарды қайталама материалдық
немесе энергетикалық ресурстар ретінде
пайдалану;
Қалдықтарды қайта өңдеу – қалдықтарды

кәдеге жаратуды жақсарту немесе
олармен жұмыс істеуді жеңілдету,
олардың көлемі мен қауіпті қасиетін
төмендету арқылы қалдықтардың
сипаттамаларын өзгертетін сұрыптауды
қоса алғандағы, физикалық-жылулық,
химиялық немесе биологиялық үдерістер;
ҚОРЫТЫНДЫ

БІЗДІҢ ЕЛІМІЗДЕ ҚАЛДЫҚТАРДЫ ҚАЙТА
ӨҢДЕУ БАР БОЛҒАНЫ 20%. ҮКІМЕТ 2020
ЖЫЛҒА ҚАРАЙ ҚАЛДЫҚТАРДЫ
УТИЛИЗАЦИЯЛАУДЫ 70% ЖЕТКІЗУДІ
ЖОСПАРЛАП ОТЫР. ҚАЗІРГІ КҮНІ
ҚАЗАҚСТАН ҚАУІПТІ ҚАЛДЫҚТАРДЫ
ЖИНАҚТАУДАН ШЫҒЫС ЕУРОПА МЕН
ТМД ЕЛДЕРІНІҢ АРАСЫНДА ЕКІНШІ
ОРЫНДА БОЛЫП ТҰР.

Ұқсас жұмыстар

Қала ортасындағы қалдықтар мәселесі

Полимерлер өндірісі

Қоқыстарды қайта өңдеу

Қоршаған ортаның қалдықтармен ластануы

Қазақсатандығы қоқыс мәселесі

Қалдықтар - табиғи шикізатты өңдеу нәтижесінде пайда болатын заттар мен өндірістік жарам сыз шығарылымдар

Зиянды қалдықтардың тастауы бойынша қойылатын талаптар

Өндірістік қалдықтар

Өнеркәсіп қалдықтарын шикізат материалдар ретінде: фосфогипс, борогипс және т.б. қолдану. Гипсты байланыстырушы материалдардың қасиеттері. Өндірістің жаңа технологиясының негізі мен қолдану салалары

Өнеркәсіп қалдықтарын шикізат материалдар ретінде: фосфогипс, борогипс және т.б. қолдану.

Пәндер