Глюкозаға тән қасиеті

Презентация қосу

Көмірсулар

Оқытушы: Бозбаева Г.О.
Сабақтың мақсаты:
• Маңызды биоорганикалық
қосылыстар ретінде көмірсулар
туралы білімдерін тереңдету,
жүйелеу
Көмірсулардың функциялары
1. Биологиялық үрдістер үшін олар энергия
көзі.
2. Организмде басқааралық немесе соңғы
метаболиттердің синтезі үшін шикізат
болып табылады.
Көмірсулардың үлесіне өсімдіктердің 80%
және жануарлардың 20 % құрғақ заттары
келеді.
Адамның тағамының 70% көмірсулардан
тұрады.
Тарихи анықтама
• Көмірсулар өте ертеден қолданылады –
адамның алғашқы танысқан көмірсуы,
бал .
• Қант қамысының Отаны Индия –
Бенгалияның солтустік – батысы
Европалықтар қант қамысымен
Александр Македонскийдің арқасында
б.э.д.327 жылы танысты.
• Крахмалды ежелгі гректер ашқан.
1. 1747 жылы неміс химигі А.
Маргграфом қант қамысын
таза күйінде ашты

2. 1811 г. орыс химигі Кирхгоф
алғаш рет глюкозаны крахмал
гидролизінен алды
3. Алғашқы рет глюкозаның дұрыс
эмпирикалық формуласын швед
химигі Я. Берцеллиус 1837 ж.
С6Н12О6 ұсынды

4. Формальдегидтен Са(ОН)2
қатысында көмірсулардың синтезін
1861 ж. А.М. Бутлеров жасады
Көмірсулардың жіктелуі
Көмірсулар = сахаридтер

Күрделі
Жай
(СН2О)n, n=3-9
моносахаридтер
Дисахаридтер Полисахаридтер
глюкоза С12Н22О11 Сx(Н2О)y
фруктоза С6 - гексозлар
галактоза
крахмал
сахароза
гликоген
рибоза С5 - пентозларлактоза 2 гексозлар
целлюлоза
полигексозлар
дезоксирибоза мальтоза
хитин

Көмірсулардың молекулалық массасы көп болған сайын,
заттың ерігіштігі азаяды және дәмі тәтті болмайды.
Көмірсулардың жіктелуі

Моносахаридтер
Полисахаридтер
Дисахаридтер

Глюкоза Сахароза Крахмал
(қызылша немесе
( жүзім қанты) Целлюлоза
қамыс қанты)
Фруктоза Гликоген
Лактоза (сүт
Рибоза қанты) (С6Н10О5)n
С6Н12О6 С12Н22О11 (гидролизденеді
моносахридтердің
(гидролизденбейді) (гидролизденеді
көп
моносахаридтердің
молекуласына)
2 молекуласына)
Моносахаридтер - пентозалар

Рибоза Дезоксирибоза
Моносахаридтер – гексозалар

Глюкоза
Фруктоза Галактоза
Дисахаридтер
• Сахароза (кәдімгі тағамдық қант).
Ол көп мөлшердле қант қызылшасында қант
қамысында кездеседі.
Мальтоза
• Мальтоза (солод қанты)
Мальтозаны крахмал гидролизіне
солодтағы ферменттермен әсер етіп
алады.
Полисахаридтер
Крахмал – көптеген өсімдіктердің
қорлық полисахариді. Өнеркәсіпте оны
картоптан алады. Бұл ақ ұнтақ.
Полисахаридтер
Целлюлоза (клетчатка) – табиғатта кең тараған:
одан өсімдіктердің ұлпалары құралған. Мақта,
сүзгіш қағаз – кең таралған целлюлозаның таза
түрлері (96%). Сүректің негізгі бөлігі – целлюлоза.
Полисахаридтер
Гликоген – жануар крахмалы, бауырда
жиналады және адам мен жануар
организмнің қорлық заты болып
табылады.
Глюкозаның
физикалық қасиеттері
• Қатты кристалды зат
• Түссіз
• Тәтті дәмі бар
• Суда жақсы ериді
Глюкоза ерітіндісін индикатормен
реакция ортасын анықтандар
Қорытынды:
орта сипаты – бейтарап
Глюкозаның құрылысы мен
құрамын дәлелдеу
Көпатомды спиртке сапалық реакция
қандай? Қандай сыртқы эффектіден ол
көрінеді?

Эксперимент №1 :
Глюкоза ерітіндісінің мыс
гидроксидің (ІІ) әрекеттесуі
Қорытынды:
глюкоза көпатомды спирт
(глюкозаның бір молекуласы 5 гидроксил
тобынан тұрады(-ОН)
Эксперимент № 2:
№1 эксперименттегі ерітіндіні
қыздыру

Эксперимент № 3:
Глюкоза ерітіндісін күміс оксиді (І)
аммиактағы ерітіндісмен
әрекеттестіру
Аталған реакция қандай функционал дық
топтың бар екендігін дәлелдейді? Көрінген
қасиеттері бойынша глюкозаны органикалық
қосылыстардың қай класына жатқызуға
болады?
Қорытынды:
Глюкозада альдегидті топ бар,
сондықтан ол альдегид болып
Молекуласында бірнеше функционалдық
топ бар қосылыстар қалай аталады?

Глюкоза бифункционал ды қосылыс
болып табылады, себебі 2 ФТ – бірі
альдегидті және 5 гидроксильді.

Глюкозаның С6Н12О6 На молекулалық
формуласы негізінде және қаралған
химиялық қасиеттеріне байланысты
глюкозаның мүмкін болатын
құрылымдық формyласын ұсыңындар.
О
│ │ │ │ │ //
─С─С─С─С─С─С
│ │ │ │ │ \
Н

Тапсырма: Глюкоза
молекуласында 5 ОН тобының
орналасу нұсқаларын
ұсыңындар
Толық құрылымдық формула

Н Н Н ОН Н О
│ │ │ │ │ //
Н─ С ─ С ─ С ─ С ─ С ─ С
│ │ │ │ │ \
ОН ОН ОН Н ОН Н
1. Глюкоза бифункционалды
қосылыс – альдегидоспирт
2. Глюкоза сонымен қатар тұйық түрде де
кездеседі
Глюкозаның химиялық
қасиеттері
1. Көпатомды спирт түрінде
( – ОН тобы бойынша),
2. Альдегидтік түрде
( -СОН тобы бойынша),
3. Глюкозаға тән қасиеті.
Глюкозаға тән қасиеттер
1) Спирттік ашу
С6Н12О6 → 2СН3-СН2ОН + 2СО2↑
Этил спирті

2) Сүт қышқылды ашу
С6Н12О6 → 2СН3-СНОН –СООН
Сүт қышқылы

3) Майқышқылды ашу
С6Н12О6 → С3Н7СООН + 2Н2↑ + 2СО2↑
4) Толық тотығу
С6Н12О6 +6О2→ 6Н2О + 6СО2
Сабақтың
қорытындысы:
Тағамның
Тағамныңтәуліктік
тәуліктікрационының
рационының60
60%
%көмірсулар
көмірсуларқұрайды
құрайды

Көмірсулар Құрамы
Құрамыбойынша
бойынша күрделі
Көмірсулар күрделі
жіктеледі крахмал
жіктеледі крахмал(С
(С6НН10ОО5)n)
6 10 5 n
Тағамды
Тағамдыкөмірсудың
көмірсудың
жетіспеушілігі зиянды
жетіспеушілігі зиянды Олар
және ағзада ақуыздар
және ағзада ақуыздар Олар22функционалдық
функционалдық
мен майлардың жай топтан
топтантұрады:
тұрады:
мен майлардың
энергетикалық жай 1)1)гидроксотоп,
энергетикалық
мүмкіндігін глюкоза
глюкоза гидроксотоп,
мүмкіндігінқолдануға
қолдануға құрылымдық
құрылымдықформуласы
формуласы
әкеледі.
әкеледі. Бұл
Бұл СС6НН12ОО6 -ОН
жағдайда -ОН
жағдайдаадам
6 12 6
адам 2)2)карбонильді,
ағзасына
ағзасыназиянды
зиянды карбонильді,
заттардың ыдырауы құрылымдық
құрылымдықформуласы
формуласы
заттардың ыдырауы
көптеп артады. -НС=О
-НС=О
көптеп артады.
Энергия бөле отырып
Энергия бөле отырып
көмірқышқыл газы СО 2 Тағамда
глюкоза
көмірқышқыл газы СО2 Тағамдакөмірсулардың
көмірсулардыңартық
артық
глюкоза және суға Н2О мөлшері зиянды және толысуға
және суға Н2О мөлшері зиянды және толысуға
СС6HH12OO6 ыдырайды
ыдырайды әкеледі.
әкеледі.Қантты
Қанттыкөпкөпмөлшерде
мөлшерде
6 12 6 (1 г. көмірсу – 4,1 ккал.) қолдану шектің
(1 г. көмірсу – 4,1 ккал.) қолдану шектің
микрофлорасының қызметіне
микрофлорасының қызметіне
кері әсер етеді, холестириннің
кері әсер етеді, холестириннің
алмасуының бұзылуына әкеледі
Көмірсулар
Көмірсуларадам
адаморганизмінде
организмінде
алмасуының бұзылуына әкеледі
және оның қан сарысуында
және оның қан сарысуында
қорға
қорғажиналады!
жиналады! деңгейінің көтерілуіне әкеледі.
деңгейінің көтерілуіне әкеледі.

Ұқсас жұмыстар

Зат алмасуға жалпы түсінік

Диабеттің ағымы

Гликогеннің алмасуы

Инсулин гормоны және ұйқы безі жұмысының бұзылуы

Полимерлік көмірсулар

Моносахаридтер мен дисахаридтер алмасуының тұқым қуалаушы ауруларындағы өзгерістері (галактоземия, фруктоземия, лактоземия)

Крахмал мен гликоген глюкоза көзі

Крахмал және спиртке картопты құрамалы өңдеу жайлы

Моносахаридтер мен дисахаридтер алмасуының тұқым қуалаушы ауруларындағы өзгерістері

Картоп крахмалы Жүгері крахмалы

Пәндер