Күш қандай шама

Бағалау парақшасы

р/с

Оқушының аты-жөні

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ

Қорытындылау

«Ыстық орындық» стратегиясы

(әр сұрақ

2 ұпай)

Суретті тест

(әр сурет

2 ұпай)

Бекіту сұрақтары

(әр сұрақ

1 ұпай)

Бекіту тест

(әр сұрақ

2 ұпай)

«Кім жылдам?» есеп шығару

(2 ұпай)

Эссе

(2 ұпай)

Флипчарт

(2 ұпай)

“Ыстық орындық” стратегиясы:

1. Инерция деп нені айтады?

2. Денеге еш нәрсе әрекет етпесе, ол қандай күйде болады?

3. Инерция сөзі латын тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді?

4. Инерция құбылысын ашқан кім?

5. Денелердің өзара әрекеттесуі деген не?

6. Күш дегеніміз не?

7. Күш қандай шама? Белгіленуі

8. SI жүйесінде күштің өлшем бірлігі?

9. Көлік оңға немесе солға бұрылғанда ондағы жолаушы қалай қарай қисаяды? Неліктен?

10. Аяқты қағып, бәтеңкеден қарды немесе батпақты түсіре алатынымыз неліктен?

“Суретті тест”

Исаак Ньютон

Сабақтың тақырыбы:

Тартылыс құбылысы.

Ауырлық күші. Бүкіләлемдік тартылыс заңы.

Басқа планеталардағы ауырлық күші.

Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Тартылыс құбылысы, бүкіләлемдік тартылыс заңы туралы жүйелі білімдерін қалыптастыру 2. Дамытушылық: Ойлау қабілетін, танымын дамыту. Оқушының физика пәніне ынтасын, күнделікті өмірмен байланысын қалыптастыру. 3. Тәрбиелік: Оқушының ой-өрісін кеңейте отырып, тәртіптілікке, ұқыптылыққа, адамгершілікке, өз бетінше оқуға, ізденуге тәрбиелеу.

Тартылыс құбылысы.

денелерге Жер тарапынан күш әрекет етеді.

денелердің бір-біріне тартылуы бүкіләлемдік тартылыс деп аталады.

Ағылшын ғалымы И. Ньютон бұл құбылысты зерттеп, табиғаттың ұлы заңы-Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдады.

Ауырлық күші

денелердің Жерге тартылу күшін ауырлық күші деп атайды

ауырлық күшін Fa әрпімен белгілейді.

ауырлық күшінің дене массасына қатынасы тұрақты

Бұл тұрақты шаманы g әрпімен белгілейді

ауырлық күші дене массасына тура пропорционал:

Тұрақты g-дің шамасы жуықтап алғанда 9, 8 Н/кг тең.

Өлшем бірлігі [Н] (Ньютон)

Исаак Ньютон - ағылшын физигі және математигі

1643ж. -1727ж.

“Табиғат - оған ашық кітаптай, үнемі оқумен болатын”

А. ЭЙНШТЕЙН

«Егер мен басқалардан әрірек көрсем, оның тек алыптардың иықтарында тұрғандығымнан болар»

И. Ньютон

БҮКІЛӘЛЕМДІК

ТАРТЫЛЫС ЗАҢЫ

ҚАЛАЙ АШЫЛДЫ?

Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңын қалай ашқаны туралы бір қызық оқиға бар:

бақшада отырған кезінде ол алма ағашынан алмалардың Жерге құлауын бақылай отырып, осы заңды ашқан екен деген болжам бар.

Басқа планеталардағы ауырлық күші

Әр түрлі планеталарда массалары бірдей денелерге әрекет ететін ауырлық күші де түрліше болады

Планетаның массасы неғұрлым аз болса, оның ауырлық күші соғұрлым аз болады

Әр түрлі аспан денелері үшін тұрақты g- ның мәні түрліше болады.

Жерде g= 9, 8 Н/кг

Меркурийде g= 3, 7 Н/кг

Шолпанда g= 8, 8 Н/кг

Марста g= 3, 8 Н/кг

Юпитерде g=24 Н/кг

Сатурнда g=9, 1Н/кг

Уранда g= 9, 8 Н/кг

Нептунда g= 13, 5 Н/кг

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. Неліктен денелер Жерге құлайды? 2. Әлемдегі денелердің бір-біріне тартылуы қалай аталады ?

3. Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашқан ғалым кім?

4. Тауға қарай көтерілу, тіпті жол тегіс болғанның өзінде, төмен түсуден гөрі қиын болатыны неліктен?

5. Жаңбыр тамшысының Жерге қарайғы қозғалысын туғызатын қандай құбылыс?

Оркестр құру

Сергіту сәті

Мына техника түрлерінің қайсысының ауырлық күші көп болады?

А) Ә) Б)

Әрбір оқулықтың массасы 1 кг болса, 3 кітаптың үстелге түсіретін ауырлық күшінің мәні қандай болады? Еркін түсу үдеуі 10 Н/кг.

А) 30Н Ә) 20Н Б) 15 Н

Салмағы 250 г үнді шайының массасын ХБЖ-не айналдыр.

А) 2, 5 кг Ә) 25 кг Б) 0, 25 кг

Еркін түсу үдеуінің мына мәндерін салыстыр: g1 = 9, 8066 Н/кг және g2 = 9, 780 Н/кг

А) g1=g2 Ә) g1>g2 Б) g1

Жәшіктің массасы 25 кг болса, онда оның ауырлық күшінің мәні нешеге тең болады?

Еркін түсу үдеуін шамамен 10 Н/кг деп ал.

А) 2, 5Н Ә) 25Н Б) 250Н

3-есеп. Үстелдің үстінде компьютер тұр делік. Үстелдің массасы 5 кг, компьютердің массасы 12 кг болса, онда осы жүйенің жерге түсіретін ауырлық күші неге тең болады? (Жауабы: F=166, 6 Н)