Натрий оксиді

Период және топ бойынша элементтер

қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары

10 сынып

терийлері

-период және топ бойынша химиялық элементтердің оттекті және сутекті қосылыстарының қышқылдық - негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсінеді;

Оқу мақсаты

Бағалау критерийі

10. 2. 1. 2 период және топ бойынша химиялық элементтердің оттекті және сутекті қосылыстарының қышқылдық - негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру;

Элементтер периодтық жүйеде қалай орналасқан?

Металдар

Бейметалдар

Екідайлы элементтер

Период бойынша солдан оңға қарай металдық қасиеттері кеміп, бейметалдық қасиеттері, қышқылдық қасиеттері артады;

Топ бойынша жоғарыдан төмен қарай металдық, негіздік қасиеттері артады;

Элементтердің период бойынша қасиеттерінің өзгеруі

Артады:

Ядро заряды;

2) Бейметалдық қасиеттері;

Топ бойынша элементтер қасиетінің өзгеруі

Артады:

Ядро заряды;

2) Металлдық қасиеті

Қосылыстардың қышқылдық - негіздік қасиеттері

Элементтің тотығу

дәрежесі

+1 және+2

+3 және+4

+5, +6, +7

Қышқылдық-

негіздік

негіздер

екідайлы қосы-

лыстар

қышқылдар

Мысалы

La+3, Bi+3

Zn+2, Be+2, Sn+2

бейметалдардың кез келгені

Осылардан басқа

Tl+3

Pb+2, Ge+2

тотығу дәрежесіндегі гидроксидтері тек қышқыл түзеді.

Егер элементтің тотығу дәрежесі кіші болса (+1немесе+2), қосылыс негіздік қасиет көрсетеді.

Егер элементтің тотығу дәрежесі үлкен болса (+5-тен+7-гедейін), онда қосылыс қышқылдық қасиет көрсетеді

Мысалы, азот қышқылындағы азоттың тотығу дәрежесі (+5)

Тотығу дәрежелері +3 және+4 болатын қосылыстар екі дайлы болады.

1 топ < 2 топ элементтерінің оксидтері суда ерігенде сілтілік қасиет көрсетеді

1-топ гидроксидтерінің барлығы - өте күшті сілтілер

Олардың ерітінділерінің рН = 14

натрий оксиді + су = натрий гидроксиді

Na2O + H2O = 2NaOH

2-топ оксидтері де сумен реакцияға түсіп, металл гидроксидтерін түзеді:

магний оксиді + су = магний гидроксиді

MgO(қ) + H2O(с) = Mg(OH) 2(с. ер)

2-топ гидроксидтері де сілтілер.

1-топ гидроксидтеріне қарағанда, олардың сілтілік қасиеті төмен болады.

Олардың ерітіндісінің рН = 10

4 топ < 7 топ элементтерінің оксидтері суда ерігенде, өздерін қышқыл ретінде көрсетеді

4 - ші топ: көмірқышқыл газы + су ➞ көмір қышқылы

CO2(г) + H2O(с) ➞ H2CO3(с. ер)

5 - ші топ: диазот пентаоксиді (қ. о. ) + су ➞ азот қышқылы

2N2O5(қ) + 2H2O(с) ➞ 4HNO3(с. ер)

фосфор пентаоксиді + су ➞ фосфор қышқылы

P4O10(қ) + 6H2O(с) ➞ 4H3PO4(с. ер)

6 - шы топ: күкірт триоксиді + су ➞ күкірт қышқылы

SO3(с) + H2O(с) = H2SO4(с. ер)

7 - ші топ галоген сутектері суда ерігенде өте күшті қышқылдық

қасиет көрсетеді:

тұз қышқылы HCl (с. ер),

бромсутек қышқылы HBr (с. ер),

йодсутек қышқылы HI (с. ер)

Бекіту сұрақтары

1 - тапсырма

Элементтің жоғары тотығу дәрежесін көрсететін оттекті қосылыстарының формуласын жазыңыздар:

Дескриптор:

- элементтің жоғары тотығу дәрежесін көрсететін оттекті қосылыстарының формуласын жазады

а) оксидтері;

ә) гидроксидтері;

б) ұшқыш сутекті қосылыстары;

в) қышқылдары

Жауабы:

Дескриптор:

- элементтің жоғары тотығу дәрежесін көрсететін оттекті қосылыстарының формуласын жазады

1 - тапсырма

Элементтің жоғары тотығу дәрежесін көрсететін оттекті

қосылыстарының формуласын жазыңыздар:

а) оксидтері;

Na2O

MgO

Al2O3

P2O5

SO3

ә) гидроксидтері;

NaOH

Mg(OH) 2

Al (OH) 3

H3PO4

H2SO4

б) ұшқыш сутекті қосылыстары;

PH3

H2S

в) қышқылдары

H3AlO3

H3PO4

H2SO4

Бекіту сұрақтары

2 - тапсырма

Берілген элементтердің электрондық конфигурациясын, жоғары валенттілік көрсететін оттекті қосылыстарының формуласын сәйкестендіріңіз:

Дескриптор:

- берілген элементтердің электрондық конфигурациясын, жоғары валенттілік көрсететін оттекті қосылыстарының формуласын сәйкестендіреді

Элемент

Электрондық формула

Жоғары оксидінің формуласы

Гидроксидінің формуласы

I. Бериллий

А. 1s22s2

1. Э2О

а. ЭОН

II. Натрий

Б. 1s22s22p3

2. ЭО

б. Э(ОН) 2

III. Хлор

В. 1s22s22p63s1

3. Э2О5

в. НЭО3

IV. Азот

Г. 1s22s22p63s23p5

4. Э2О7

г. НЭО4

Дұрыс жауап

2 - тапсырма

Дескриптор:

Элемент

Электрондық формула

Жоғары оксидінің формуласы

Гидроксидінің формуласы

I. Бериллий

А. 1s22s2

1. Э2О

а. ЭОН

II. Азот

Б. 1s22s22p3

2. ЭО

б. Э(ОН) 2

III. Натрий

В. 1s22s22p63s1

3. Э2О5

в. НЭО3

IV. Хлор

Г. 1s22s22p63s23p5

4. Э2О7

г. НЭО4

Бекіту сұрақтары

3 - тапсырма

Натрий (Na) , магний, алюминий және күкірт (S) оксидтерінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп, тексеріңіз.

Дескрипторлар: білім алушы

- натрий оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіңіз;

- магний оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіңіз;

- алюминий оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп,

- күкірт (S) оксидтерінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп,

Қосылыс

Қышқылмен

Сілтімен

Натрий оксиді

Магний оксиді

Алюминий

Күкірт оксиді

Қорытынды

Дұрыс жауап

3 - тапсырма

Дескрипторлар:

- натрий оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіңіз;

- магний оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіңіз;

- алюминий оксидінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп,

- күкірт (S) оксидтерінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп,

Қосылыс

Қышқылмен

Сілтімен

Натрий оксиді

Магний оксиді

Алюминий

Күкірт оксиді

Қорытынды

Бекіту сұрақтары

4 - тапсырма

Дескрипторлар:

- сутекті және оттекті қосылыстардың жалпы формуласына сәйкес молекулалық формулаларды жазады;

Элементтердің сутегімен және оттегімен қосылыстарының жалпы формулалары мынадай:

RH4, RH3, R2O, RO2, RH

1. Осылардың қайсысы көміртегі мен мышьяктың сутекпен қосылысы мен жоғары оксидінің формуласына сәйкес келеді?

Ұқсас жұмыстар

Қышқылдарды тап

Топ өнері

Негіздік, сілтілі және екідайлы қышқылдар

Оксидтердің жіктелуі

Microsoft Word арқылы жазу

Кремний қышқылы және силикаттар

Зат формуласы Зат атауы

ФОСФОР – тіршілік пен ақыл – ой элементі

Элементтің ашылу тарихы

Шыны және шыны өндірісінің технологиясы

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz