Географиялық зерттеулердің әдістері

І- бөлем. Географиялық зерттеулердің әдістері

Сабақтың тақырыбы: География ғылымының дамуы

Сабақтың мақсаты: Саяхатшылар мен зерттеушілердің география ғылымының дамуына қосқан үлесін сипаттап, баға береді

Негізгі ұғымдар: Саяхатшылар, зерттеушілер, Географиялық қоғам

Географиялық зерттеулер не үшін қажет?

Географияның дамуына қандай саяхатшылар, зерттеушілер мен ғалымдар үлес қосты?

География ғыллымының даму кезеңдері

Ежелгі кезеңдегі зерттеулер- б. зб. -V ғасырға дейін;

Ортағасырдағы зертеулер-V-ХV аяғына дейін (1492жылға дейін)

Ұлы географиялық ашылулар уақыты ХV-XVllғасырдың ортасы (1492-1642)

Жаңа заман зерттеулер-XVll ғасырдың ортасынан ХХ ғасырдың басы

(1642-1914 жж дейін)

Қазіргі заманғы зерттеулер 1914 жылдан қазіргі уақытқа дейін;

Кезеңдер

Зерттеуші

Еңбектері

Антика кезеңі б. з. д ІV-II мыңжылдық

(ежелгі грек және рим ғаымдары)

Клавдий Птолемей (б. з. б. ІІ ғ)

Ғаламның қалдырған материалдары негізінде «әлем картасын» жасалған

Фалес және Анаксимандар

Географиялық өзгерістерді, ғылыми тілде түсіндіріп, алғаш рет масштабты қоланып, қарта жасаған

Геродот («Тарих» ғылымының атасы)

Алғашқы геграфиялық карта жасағандардың бірі болды

Пифей

Алғаш рет айдың әсерінен мұхит суының толысуы мен қайтуын түсіндірді

Аристотель

Жердің шар тріздес екендігін алғаш алғаш рет негіздеген.

Эротосфен

Бірінші рет «география» ұғымын енгізген. Сол кезеңде гректерге белгілі адамдар қоныстанған жерлерді «ойкумен» деп атап, ойкумендер картасын құрастырған. Ол картада Еуразия және Африка материктері бейнеленген

Кезеңдер

Зерттеуші

Еңбектері

Орта ғасырлар V-XV ғғ.

(Араб саяхатшылары)

Әл-Масуди

Шығыс Африка еңбегі бар

Әл-Бируни

Геодезияны дамытты

Идриси

Арабтардың карта құрастырушысы болды

ибн Батути

Маңызды саяхаттар жасады

Марко Поло

Қытайға саяхат жасап, « Дүниежүзінің алуан түрлілігі туралы кітап» еңбегін жазды.

1271-1298 жж

Афанасий Никитин

Ресейден шығып, Персия арқылы Үндісанға дейін барды. 1472 жылы еліне қайтар оралып, «Үш теңіздің арғы жағына саяхат» еңбегін жазды.

Ұлы географиялық ашылулар XV ғ соңы-XVІІ ғ. ортасы

Христофор Колумб

Үндістанды ашу мақсатымен Вест-Индия деп атаған « Жаңа Жерге» жол ашты. «Санта Мария» немесе «Ра», «Пинте», «Нинья» деген кемелермен 1492 жылы 3 тамыз күні саяхатқа аттанды.

Америго Веспучи

Колумбтың барған жерінің жаңа дүние екенін дәлелдеді. Еуропалықтар үшін белгісіз болып келген «Жаңа Жерді» Америго атымен Америка деп аталды. (1494-1498 жж)

Фернан Магеллан, Себастьян Элькано

1519-1522жж. Тұңғыш рет жер шарын айналып шығу саяхатын жасады. Саяхатқа 5 кеме 239 адам жасақталып 3 жылдық саяхатты 1 кеме 18 адаммен аяқтады. Ф. Магеллан бұл экспедициядан оралмады. Оңтүстік-шығыс Азиядағы Гуам аралында жергілікті тайпалармен қақтығыста қайтыс болды. Оның досы С. Элькано аяқтады. Олар бұл жасаған экспедициясында Жердің шар тәріздес екенін дәлелдеді, Жер бетінің көп бөлігі су алып жатқанын және Тынық мұхитын, Магеллан бұғазын ашты.

Джеймс Кук, Абель Тасман

Жаңа Зеландия мен Аустралияның шығыс жағалауын және Тасмания аралын(1642ж) ашты, зерттеді.

XVІ-ғ. аяғы -XVІІ ғ. басы орыс саяхатшылары И. Ребров, С. Дежнев, Е. Хабаров, С. Ремезов.

Сібір мен Қиыр Шығысты зерттеді. Сібір арқылы орта және Шығыс Азияға, Үндістанға, Монғолияға және Қытайға өтті. Орыс елшілері И. Петлин, Ф. Байков және Спафарияның Қытайға саяхаты көптеген географиялық мәліметтер жинады.

Қазақстандағы география ғыымының тарихи дамуы

XVІІІ-XІХғғ Қазақстанды зерттеушілер: П. С. Паллас, Ф. А. Геблер, К. Ф. Ледебур, Г. Н. Потанин, П. А. Чихачев, В. В. Сапожников, В. А. Обурчаев, Н. М. Прежевальский,

П. П. Семенов-Тян-Шанский, И. В. Мушкетов, П. П. Козлов, Ш. Ш. Улиханов. Н. А. Северцев, В. В. Докучаев

Қазақстанның табиғатын зерттеді.

1856-1857жж. Іле өлкесін. Орталық Тянь-Шаньды зерттеді. Қазақстанның ең биік(Хан Тәңірі 6995м) шыңын анықтады . 1845 жылы Орыс География қоғамын (Сант-Петербург) құрды. Шоқан -қазақтың ойшыл ғалымы, тарихшы, этногрф, фольклоршы, саяхатшы жәнеағартушы офицер. 1856-1858 жж Жетісу, Іле Алатауларына саяхат жасады. «Ақ таңлақ» деп аталған Қашқарияға саяхат жасады. Оны Азиядан шыққан Колумб деп атады.

Ұқсас жұмыстар

Құрылыс карталары

Гидрологиялық зерттеулердің әдістері

Мемлекет болжау және жер ресурстарын пайдалану жолдары

Маркетинг және Маркетингтік зерттеулер

Сандық әдіс

Педагогикалық зерттеулердің зерттеу әдістері

Геоэкологияның негізгі санаттары

Психологиялық зерттеудегі тәжірбиеші мен зерттеуші ролі

Әлеуметтанулық зерттеудің сандық және сапалық әдістері

ТАҒАМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ ФАКУЛЬТЕТІ

Пәндер