Постиндустриалды қала

№7 зертханалық сабақ

Постиндустриалдық қоғамдағы әлемдік (ғаламдық) қала феномені

Мазмұны:

Кіріспе

Постиндустриалды қала

1. 1 Жаһандық қалалар (global cities)

2. Болашақтың қаласы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Постиндустриалдық қоғам - америкалық философ, футуролог Д. Белл ұсынған термин, ұғым. (См. Д. Белл «Приход постиндустриаьного общества», 1973) . Ол қоғамды «белдеулік принцип» («осевой принцип») тұрғысынан, яғни бір-бірімен тығыз байланысты факторлардың, техниканың, әлеуметтік құрылымның, саясаттың, эволюциясын (дамуын) үш кезеңге бөледі: индустриалдыққа дейінгі қоғам, индустриалдық және постиндустриалдық қоғам. Индустриалдық қоғаммен салыстырғанда постиндустриалдық дәуірде, Д. Беллдің пікірінше, капиталистер табы жойылады, ал олардың орнын оқыған, білім деңгейі жоғары мамандар, жаңа билеуші элита басады. Байлық пен биліктің негізгі көзі білім болып табылады. Сондықтан басқарудың шешуші құралы ретінде машиналық (техникалық) емес, интелектуалдық технологиялар болады. Постиндустриалдық қоғам теориясының әртүрлі аспектілерін сол сияқты О. Тоффлер, Г. Кант, Р. Дарендорф, Ю. Хабермас, Дж. Гелбрейт, З. Бжезинский, т. б. қалыптастырды.

Постиндустриалды қоғамның негізгі жетістігі - демократиялық процестердің, азаматтық қоғам құндылықтары рөлінің артуы құндылықтардың жүйесі ретінде қарастырып, адамзат тарихының әлеуметтік, жұртшылықтың әлеуметтік-экономиялық жағдайының жақсарып, тұрмыс деңгейінің өсуі.

Кіріспе

Постиндустриалды қала-бұл постиндустриалды қоғамға тән деп саналатын халықтың тығыздығы төмен, кең демалыс орындары және т. б. бар қала. ХХ ғасырдың екінші жартысында қалыптасқан постиндустриалды қалалардың ішінде мыналарды бөлуге болады:

Постиндустриалды қала

Әлемдік, Дүниежүзілік қалалар (world cities) - әлемдік саясат пен экономиканың маңызды орталықтары болып табылатын қалалар.

Жаһандық қалалар (global cities) - әлемдік экономиканың маңызды бөлігі болып табылатын, халықаралық сауда жүзеге асырылатын және капиталды қайта бөлу жүріп жатқан қалалар.

Креативті қала - тұрғындардың қажеттіліктерінің өзгеруіне және әлемде болып жатқан өзгерістерге сәйкес дамып, түрі өзгеретін қала; бұл қала тұрғындарға ойлауға, жоспарлауға және шығармашылықпен әрекет етуге мүмкіндік беретін жағдайлар жасалған қала.

Экологиялық қала (экополис) - экология заңдары мен адамның экологиялық қажеттіліктерін ескере отырып жобаланған және салынған қала.

Технополистер. Қалалар-ғылыми және технологиялық инновациялардың орталықтары. Бұл ғылыми-техникалық прогреске үлкен әсер ететін жетекші ғылыми-зерттеу институттары, университеттер, ғылыми және технологиялық инновациялар орталықтары орналасқан қалалар.

Халықаралық маңызы бар туристік орталық қалалар көптеген елдерде тұратын адамдар үшін құнды туристік ресурстарды қамтиды.

1. 1 Жаһандық қалалар (global cities)

Жаһандану және «әлемдік қалалар мәселелері жөніндегі жұмыс тобы (Globalization and World Cities Research Network) жүргізген талдау негізінде Англиядағы Лафборо университетінде (Loughborough University) түрлі дәрежедегі 55 жаһандық қала және болашақта жаһандық мәртебеге ие болу үшін жеткілікті әлеуеті бар 67 қала бөлінді. Қалалардың маңыздылығын бағалау кезінде халықаралық қызметтердің (бухгалтерлік есеп және аудит, жарнама, қаржы және банктер, сақтандыру) даму деңгейі ескерілді. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде кешенді және мамандандырылған жаһандық қалалар, сондай-ақ әлемдік қалалар анықталды

Жаһандық қалалар

Кешенді жаһандық қалалар

Мамандандырылған жаһандық қалалар

Жаһанданудың аса ірі орталықтары

Жаһанданудың ірі орталықтары

Дамып келе жатқан жаһандық қалалар

Экономикалық жаһандану орталықтары

Саяси және әлеуметтік жаһандану орталықтары

Лондон,

Нью-Йорк

Лос-Анджелес,

Париж,

Сан-Франциско

Амстердам, Бостон, Мадрид, Милан, Мәскеу, Торонто, Чикаго

Сингапур, Сянган, Токио

Брюссель,

Вашингтон,

Женева

Әлемдік қалалар

Жаһандану ішкі желілерінің орталықтары

Халықаралық экономикалық және экономикадан тыс қызмет орталықтары

Мәдени жаһандану ішкі желісі орталықтары

Ішкі саяси жаһандану орталықтары

Әлеуметтік жаһандану орталықтары

Негізінен экономикалық жаһандану орталықтары

Негізінен экономикалық емес жаһандану орталықтары

Берлин, Копенгаген, Мельбурн, Мюнхен, Осло, Рим, Стокгольм

Бангкок, Вена, Пекин

Манила, Найроби, Оттава

Майами, Мюнхен, Осака, Сидней, Сингапур, Франкфурт- на-Майне, Цюрих

Абиджан, Аддис-Абеба, Атланта, Базель, Барселона,

Дели, Денвер, Каир, Лион, Манила, Мехико, Мумбай, Хараре, Шанхай

Англиядағы Лафборо университетіндегі жаһандану және жаһандық қалалар мәселелері жөніндегі жұмыс тобының зерттеулері үш аймақты бөліп көрсетуге мүмкіндік берді. Жаһандық қалаларды орталықтандыру жаһандану процесінде маңыздылығы бойынша әлемдік орталықтардың рейтингі: Батыс Еуропа, Солтүстік Америка және Азия-Тынық мұхиты, олардың әрқайсысының өз ерекшеліктері бар. Әлемнің басқа аймақтарында жаһандық қалалар оқшауланған орталықтармен ұсынылған: Сан-Паулу, Рио-де-Жанейро және Буэнос-Айрес - Оңтүстік Америкада, Йоханнесбург - Африкада, Сидней-Австралияда және тағы басқалар.

Жаһандық қалалардың келесі даму тенденцияларын бөліп көрсетуге болады:

2. Болашақтың қаласы

БҰҰ деректеріне сәйкес, 2050 жылға қарай әлем халқының 66%-ы қалаларда тұратын болады; 2030 жылға қарай мегақалалар саны (10 млн-нан астам тұрғын) 37-ден 41-ге дейін ұлғаяды, ал мегаполистерде тұратын халықтың үлесі 23-тен 27%-ке дейін өседі.

Бүгінде инженерлер мен дизайнерлер барлық ресурстар барынша тиімді жұмсалатын болашақ қалалардың жобаларын әзірлеуде. Олардың ішіндегі ең қызықтысы туралы

Автокөліксіз «Ұлы қала", Қытай

"Шөл раушаны", Дубай

"Жүзбелі көк шөп", Жапония

Мұнараларда 30 мыңнан астам адам тұруы керек. Жоғарғы жағында олар жұмыс, дүкендер мен қызмет көрсету компаниялары үшін кеңістік жасайды. Әр мұнараның ортасында жемістер мен көкөністерді өсіруге арналған ферма орналасқан. Аралдың негізі 10 мың адамға арналған тұрғын үй үшін, сондай-ақ ормандар мен жағажайлар үшін қолданылады. Әрбір өзгермелі оазис мұхит түбіне бекітіледі.

Әлемдегі алғашқы су асты қаласы, Жапония

Жапондар үшін қалқымалы қала идеясы жаңа емес: 2035 жылға қарай олар әлемдегі алғашқы Мұхит спиралы (Ocean Spiral) суасты қаласын құруды жоспарлап отыр. Бұл 5 мың адамға дейін қабылдай алатын және теңіз түбінен энергия алатын сфералық құрылым болады. Оттегі көмірқышқыл газынан айналады, ал температура мен қысымның үлкен айырмашылығы электр энергиясын өндіру үшін қолданылады.

Жоғары технологиялық қаланың формасы-диаметрі 500 метр және сыйымдылығы 5 мың адам болатын үлкен шарлар. Шарлар жер бетінде жүзе алады немесе су астына 15 шақырым тереңдікке дейін созылатын алып спиральды құрылым арқылы түсе алады, онда тау-кен зауыты пайда болады. Үлкен шарлар жүйесі жер сілкінісі мен цунами кезінде адамдарды құтқаруы керек. Мұндай құрылымның құны 25 миллиард долларға бағаланады, ал негізгі құрылыс материалы резеңке болады.

Арктикалық Қала "Умка" жобасы, Ресей

Үндістанның алғашқы ақылды қаласы

"Хазар аралдары", Әзірбайжан

Қытайдың Шэньчжэнь қаласында аспан қаласын - әлемнің жаңа іскерлік орталығын салу жоспарлануда. Онда тұрғын Модульдер, кеңсе және IT-кластерлер, қоғамдық-коммерциялық аймақтар және жасыл террассалар пайда болады. Қалада биіктігі шамамен 600 метр болатын өзара байланысты үш мұнара болады.

Ғимараттың жалпы ауданы Монако Князьдігінің алаңымен сәйкес келеді, ал мұнаралардың терезелері Гонконгқа шығады. Бұл арнайы жасалған. Жергілікті билік әлемнің ескі қаржылық моделі болып табылатын Гонконгқа аймақтың жаңа қаржылық мүмкіндіктерін көрсеткісі келеді. Ақылды аспан қаласы Өзін экологиялық таза электр қуатымен қамтамасыз ете алады.