Қазақстандағы алғашқы адамдар және тас, энеолит пен қола дәуірлерінің кезеңдері мен тұрақтары

Алғашқы адамдардың пайда болуы

Атауы

Табылған жері

Жасы

«Епті адам»

«Homo habilis»

Кения (Шығыс Африка)

Олдувай шатқалы (Виктория көлі мен Килиманджаро тауы)

1млн 750 мың жыл бұрын

питекантроп

Ява аралы

1 млн жыл бұрын

Синантроп (қытай адамы)

Қытай Пекин маңы

500-200 мың жыл бұрын

неандерталь

Германия Неандерталь үңгірі

100-35 мың жыл бұрын

Саналы адам (кроманьондық)

Франция Кроманьон үңгірі

40-35 мың жыл бұрын

Тас дәуірінің кезеңдері

Палеолит

Б. з. б. 2, 5 млн-12 м. ж.

мезолит

Б. з. б 12-5 м. ж.

неолит

Б. з. б. 5-3 м. ж.

Энеолит

Б. з. б. 3000-2800 м. ж.

Ерте палеолит

Б. з. б. 2, 5 млн-140 м. ж.

Орта палеолит

Б. з. б. 140-40 м. ж.

Кейінгі палеолит

Б. з. б. 40-12 м. ж.

Палеолит

Тобырдан рулық қауымға дейін дамыды

Адамдар от жағуды үйренді

Саналы адам сөйлеуді, тік жүруді үйренді

Мамонт, бизон, аю, бөкен секілді аңдарды аулады

Мұз басу дәуірі орын алды

Ерте палеолит тұрақтары

Бөріқазған мен Шабақты:

Арыстанды мен Шақпақата:

Семізбұғы:

Оңтүстік Қазақстан Жамбыл облысында орналасқан

Маңғыстау түбегінде

Шақпақата

Орталық Қазақстан

Бұл тұрақтан 5000-ға жуық тас құралдар табылған

Ерте тас ғасыры тұрақтарыңың ең көнелері

Қырғыштар жүзі түзу, кейде қайқы тас пышақ болып келеді

Кейінгі палеолит тұрақтары

Батпақ

Шульбинка

Арыстанды өзені бойындағы тұрақ

Орталық Қазақстан табылған

Шығыс Қазақстан табылған

Оңтүстік Қазақстан табылған

Тұрақтың жас мөлшері 35-25 мыңыншы жыл

Бұл жерден 300-ге жуық тас құралдар табылған

Оның мәдени қабаты жер бетінен метр тереңдіктен табылған

Ерте тас ғасыры тұрақтарыңың ең көнелері

Құралдардың пайдаланылған мерзімі бұдан 25 мың жыл бұрын болған

Мезолит

Микролит, садақ пен жебе ойлап табылды

Аңшылық негізгі кәсіпке айналды

Жануарларды қолға үйрету мен дәнді дақылдар өсірді

Ерлер мен әйелдер арасында еңбек бөлінісі қалыптасты

Қазіргіге ұқсас өсімдіктер мен жануарлар түрі қалыптасты

Орта тас ғасыры (мезолит) тұрақтары

Көлемі 40-60 шаршы метр болатын баспана Есіл өзенінің аңғарында табылған

Мезолиттік аңшылар Ертіс, Есіл, Тобыл, Торғай, Жайық өзендерінің жағалауларын мекендеді

Б. з. б 12-5 м. ж.

Неолит

Адамдар табиғат сыйына тәуелділіктен құтылды

Өнім өндірді

Қыш құмыра жасауды үйренді

Табиғи климаттық жағдай бүгінгі күнге ұқсас болды

Тас өңдеудің ең жоғарғы деңгейіне көтерілді

Жаңа тас ғасыры (неолит)

Арал өңірінен тұрақтан табылды:

Солтүстік Қазақстандағы Пеньки тұрағы:

Балқаштың солтүстігіндегі тұрақ:

Найзаның ұштары, жалпақ пышақтар, екі жүзі де өңдделген жебе ұштары

Тас шапқылар, жалпақ пышақтар, жаңқадан жасалған қырғыштар

Орталық шақпақ (кремний), тастан жасалған ұсақ құралдар, тілікшелер, жаңқалар, нуклеустар және жебе ұштары

Жаңа тас ғасыры (неолит)

Қарағанды, Зеленая балка

Жезқазған өңірі

Усть - Нарым

Орталық Қазақстаннан табылған

150-ге жуық тұрақ, көне кен шығару, жерлеу орындары табылды.

Шығыс Қазақстаннан табылған

Тұрақтан мал сүйегі табылған

Адамды басын солтүстік батысқа қаратып шалқасынан жерлеген. Бұл неолит адамының өзіндік дүниетанымы, о дүниеге деген сенімі болғандығын көрсетеді

Ұсақ тастардан өткірленіп жасалған ұштар, кескіш құрамалы құралдар: жебе мен найза және жүзі өткір тастардан жасалған сабы сүйек не ағаш пышақтар мен орақтар