Екілік санды ондық санау жүйесіне ауыстыру

Санау жүйесі

Cистема счета

System account

izden. kz

Сабақтың типі

Сабақтың түрі

Әдіс-тәсілдері

Қолданылатын

көрнекіліктер

Кесте толтыру

1

5

10

50

100

500

1000

I

V

X

L

C

D

M

izden. kz

Әртүрлі санау жүйесінің “Алфавиті”

Санау жүйесі

Негізі

Алфавиттегі өлшемі

саны

Екілік

Сегіздік

Ондық

Он алтылық

0, 1

2

2

8

8

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

10

10

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

16

16

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,

А, В, С, D, Е, F

izden. kz

Ауыстыру ережесі:

Бүтін оң ондық санды екілік(сегіздік, он алтылық) санау жүйесіне ауыстыру үшін санды 2-ге(8-ге, 16-ға) бөлінді екіден(сегізден, он алтыдан) кіші болғанға дейін бөлу керек. Нәтижесін ең соңғы бөліндіден бастап кері ретпен жазамыз.

Мысалы:

Екілік

Сегіздік

Он алтылық

10010112

1138

4B16

Екілік санды ондық санау жүйесіне ауыстыру

3 2 1 0 11012 = 1*23 + 1*22 + 0*21 + 1*20 = 8 + 4 + 0 + 1 = 1310

Сегіздік санау жүйесіндегі санды ондық санау жүйесіне ауыстыру

2 1 0 1578 = 1*82 + 5*81 + 7*80 = 64 + 40 + 7 = 0

Он алтылық санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстыру

2 1 0 1F316 = 1*162 + 15*161 + 3*160 = 49910

Сегіздік және он алтылық санау жүйесіндегі сандарды екілік санау жүйесіне

ауыстыру мысалдары:

537, 18 = 101 011 111, 0012 Төмендегі кестеге сай 5 = 101; 3 = 011; 7 = 111; 1 = 001.

1A3, F16 = 1 1010 0011, 2 кестеге сай 1 = 1; A = 1010; 3 = 0011; F = .

10 101 001, 101 1102 = 251, 568 кестеге сай 10 = 2; 101 = 5; 001 = 1; 101 = 5; 110 = 6.

1010 1001, 1011 10002 = A9, B816 кестеге сай 1010 = A; 1001 = 9; 1011 = B; 1000 = 8.

СЖ

Сандардың санау жүйелерінде жазылуы

10

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

2

0

1

10

11

100

101

110

111

1000

1001

1010

1011

1100

1101

1110

8

0

1

2

3

4

5

6

7

10

11

12

13

14

15

16

17

16

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

екілік

сегіздік

Он алтылық

0, 010112

0, 2638

0, 5916

Бөлшек сандарды санау жүйелеріне ауыстыру

Екiлiк жүйе

Сегiздiк жүйе

000

0

001

1

010

2

011

3

100

4

101

5

110

6

111

7

Екiлiк санау жүйесiндегi санды сегiздiк және он алтылық санау жүйелерiне ауыстыру

Екiлiк жүйедегi санды сегiздiк жүйеге аудару үшiн екiлiк санды оңнан солға қарай цифрларды үштен жеке-жеке топқа бөледi. Содан кейiн цифрлардың әрбiр тобын кестеде көрсетiлген цифр түрiнде жазады.

Екiлiк жүйедегi санды оналтылық жүйесiне аудару сегiздiкке ұқсас жүредi, тек айырмашылықы әрбiр түрленетiн екiлiк сан оңнан солға қарай цифрларды төрттен жеке-жеке топқа бөлiп, цифрлардың әрбiр тобын кестеде көрсетiлген цифр түрiнде жазады.

Ондық жүйе

Екiлiк жүйе

Оналтылық жүйе

0

0

1

0001

1

2

0010

2

3

0011

3

4

0100

4

5

0101

5

6

0110

6

7

0111

7

8

1000

8

9

1001

9

10

1010

A

11

1011

B

12

1100

C

13

1101

D

14

1110

E

15

F

2-деңгей. «Міндетті деңгей»

101002 =

2010

0111012 =

2910

Екілік санау жүйесіндегі сандарды ондық санау жүйесіне көшіріңдер:

izden. kz

3-деңгей «Жоғары деңгей»

24510 =

01012

18610 =

101110102

Ондық санау жүйесіндегі сандарды екілік санау жүйесіне көшіріңдер:

izden. kz

Ойға шабуыл

1

2

6

4

2

3

8

5

3

9

4

7

1

80

6

750

2

510

7

26

3

1001

8

15

4

94

9

40

5

39

1

79

2

34

3

1026

4

81

6

630

Көлденеңінен:

Тігінен:

1

79

2

34

3

1026

4

81

6

630

izden. kz

Ойға шабуыл

L

X

X

X

D

C

C

L

D

X

X

M

C

X

V

X

X

X

X

I

X

X

M

I

I

X

X

X

L

X

C

I

V

V

X

X

V

I

I

Көлденеңінен:

Тігінен:

1

80

6

750

2

510

7

26

3

1001

8

15

4

94

9

40

5

39

1

79

2

34

3

1026

4

81

6

630

izden. kz

Екілік

Сегіздік

Бит

Разряд

Ондық

Он алтылық

Позициялық

Позициялық емес

Цифр

izden. kz

Кестеде екілік санау жүйесінде берілген нүкте нөмірлері мен координаталары келтірілген.

Кейбір нүктенің координаталарын көрсетілген санау жүйесінде арифметикалық амалдарды орындап, табу керек. Әр нүктенің өз координаталарын ондық санау жүйесіне айналдырып, координата жазықтығында нүктемен белгілеп қойыңыз. Санау жүйелерін дұрыс айналдырып, нүктелерді бір-бірімен байланыстырса, бір сурет пайда болады.

1-кесте Нүкте координаталары

2-кесте Нүкте координаталары

№

Х

У

1

12

10012

2

1012

10012

3

1012

11*10

4

12

12

5

1012

12

№

Х

У

1

1102

12

2

10*112

10012

3

10012

10012

4

10012

12

Нүктемен сурет салу

izden. kz

Сандарды бір санау жүйесінен екіншісіне ауыстыру

Санау жүйесі

Жалпы екілік сандар туралы түсінік беру

Санау жүйелері: екілік, сегіздік, ондық, он алтылық

АҚПАРАТ ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ ҮДЕРІСТЕР

Компьютердің ауруы

Екілік санау жүйесінде сандарды алу

Екілік санау жүйесі

Калькулятордың функционалдық батырмалары

Қосу амалдарын орындау

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс