Бұзаулардағы ішек инфекцияларының салыстырмалы патоморфологиясы

БӨТЕКЕ ҚЫМБАТ ҚАЙРАТҚЫЗЫ Бұзаулардағы ішек инфекцияларының салыстырмалы патоморфологиясы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ Коммерциялық емес акционерлік қоғамы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ

Жетекшіcі: Ибажанова А. С.

Жұмыстың мақсаты

Алматы облысы, Кербұлақ ауданындағы бұзаулар арасында жиі кездесетін ішек инфекцияларының салыстырмалы патоморфологиясы

Аталған мақсатқа жету үшін, мына міндеттерді атқардық:

Жалпы Кербұлақ ауданы бойынша шаруашылықтарда ірі қара мал арасында бактериялық аурулар патологиясының нозологиялық профилін анықтау;

Дипломдық жұмыс 2018 - 2020 жылдары Алматы облысы Кербұлақ ауданында және ауданға қарасты шаруашылықтарда, Қазақ Ұлттық аграрлық зерттеу университетінің ветеринария факультетінде орындалды. Негізінен қолданылған материалдар жалпы ішектік инфекциялық ауруларға шалдыққан малдар, лажысыздан және табиғи жағдайда өлген мал өлекселерінің ішкі мүшелері және биоматериалдар қолданылды.

Сызба - 1. 2018-2020 жж. аралығында Кербұлақ ауданы бойынша ірі қара малдар арасында инфекциялық аурулар (бактериялық аурулар) деңгейін ретроспективті талдау

Кесте -1. Алматы облысы Кербұлақ ауданы бойынша 2018 - 2020 жж. аралығында бұзауларда жиі кездесетін ішек инфекцияларының таралу динамикасы

Сызба - 2. Бұзаулардың ішектік инфекциялық аурулар деңгейінің жылдық динамикасының көлемдік - математикалық моделі

Сызба - 3. Кербұлақ ауданына қарасты шаруашылықтардағы ірі қара мал басының динамикасы

Кесте - 2. Анаэробты энтеротоксемиямен ауырған бұзаулардағы клиникалық белгілер

Кесте - 3. Сальмонеллезбен ауырған бұзаулардағы клиникалық белгілер

Кесте - 4. Кербұлақ ауданы маңындағы ірі қара мал шаруашылығындағы колибактериозбен ауырған бұзаулардың клиникалық көріну формалары

Кесте - 5. Шаруашылықтардағы инфекциялық диареямен ауырған бұзаулардың клиникалық белгілерінің көрінуі

Кесте - 6. Бұзаулардың колибактериоз кезіндегі патологиялық - анатомиялық көрінісі

Колибактериозден өлген бұзаудың патологиялық морфологиясы

Сурет - 3. Колибактериоздан өлген бұзаудың сыртқы көрінісі

Сурет - 4. Эпикардтағы нүктелі қанталаулар

Сурет - 5. Шажырқай мен ішектің қантамырларының қанға толуы

Сурет - 6. Ішектердің катарлы-геморрагиялық қабынуы және шажырқайлық лимфалық түйіндердің сарысулы қабынуы

Сурет - 8. Көкбауыр гиперплазиясы

Сурет - 7. Бүйректің түйірлі дистрофиялануы

Сурет - 9. Ми қантамырларының қанға толуы

Инфекциялық диареядан өлген анус бұзауының патологиялық морфологиясы

Сурет - 10. Бүйрек дистрофиясы және гиперемиясы

Сурет - 11. Миокард дистрофиясы. Жүректің қанталауы

Сурет - 12. Өзгеріссіз талақ

Сурет - 13. Бауырдың гиперемиясы және дистрофиясы

Сурет - 14. Геморрагиялық қабыну

Сурет - 15. Аш ішектегі өзгеріс. Катаральді-геморрагиялық

қабыну

Сурет - 16. Өкпенің домбығуы және

гиперемиясы

Сальмонеллезден өлген бұзаудың патологиялық морфологиясы

Сурет 17 - Бауырдағы жіті веналық гиперемия және өт қабының өтке толуы

Сурет - 18. Эпикардтағы қанталаулар

Сурет - 19. Бүйректің жіті веналық гиперемиясы

Сурет - 20. Шажырқай қантамырларының гиперемиясы және ішек қабырғаларының жиырылуы

Анаэробты энтеротоксемиядан өлген бұзаудың патологиялық - морфологиясы

Сурет - 21. Энтеротоксемияға тән негізгі өзгерістер «Болбыр бүйрек»

Сурет -22. Жүректің қанталауы мен дистрофиясы

Сурет -23. Бауырдың паренхималық дистрофиясы

Сурет - 24. Өкпенің гиперемиясы және домбығуы

ҚОРЫТЫНДЫ

Жалпы Кербұлақ ауданы бойынша бұзауларда бактериялық аурулар патологиясының нозологиялық профилін анықтау барысында 2018-2019 жылдары тіркелген есеп бойынша бұзаулардың ішек-қарын аурулары салдарынан олардың өлімі 52, 4% құраса, ал ішек инфекциясынан 33, 4%-ын құрады.

Бұзаулар арасында (2018-2020 жж) ішек инфекциялық аурулары ішінде, ең жиі тіркелгендер: колибактериоз, сальмонеллез, инфекциялық диареясы, анаэробты энтеротоксемия.

Бұзаулар арасында ішектік инфекциялар кезіндегі эпизоотиялық процесінің дамуына экологиялық - климаттық, экономикалық мәселелердің әсері ретінде: экожүйелерінде антропогендік ластанудың және шетелден арзан шикізат өнімдерінің әкелуі нәтижесінде туындайтындығы анықталды.

Салыстырмалы клиникалық белгілері, барлық зерттелген аурулар түрінде: іштің өтуі, құсу, тәбеттің төмендеуі, температураның жоғарлауы, малдың арықтап, жүйке жүйесінің қозуымен сипатталды.

Алынған ішкі мүшелердің салыстырмалы пато-морфологиялық өзгерістер негізінен асқорыту жолдарының катарлы, геморрагиялық қабынуы, паренхималық мүшелердің дистрофиясы және гиперемиясымен байқалды.