Базофильді лейкоциттер

Презентация қосу

Эпителий тінінің түрлері

Анатомия курстарымен кафедрасы гистология
Правин Н.Н., аға оқытушы

medkrmu.kz
Жоспар

1. Эпителий тінінің жалпы сипаттамасы
2. Даму көзі;
3. Жабынды эпителийі, оның құрылысы;
4. Эпителий тіндерінің жіктелуі;
5. Безді эпителийі.

medkrmu.kz
Жіктелуі

• Эпителий жабынды және безді болып екіге
бөлінеді
• Жабынды эпителий екі ортаның шекарасында
орналасқан және интегралдық және астарлы
болып бөлінеді.
• Безді эпителий безді құрайды.
• Эпителий ұрықтың барлық үш қабатынан
дамиды: эктодерма, эндодерма және мезодерма.

medkrmu.kz
Атқаратын қызметтері

•Эпителий келесідей қызметтерді атқарады:
• Қорғау
• Бөлу
• Метаболизм (әртүрлі заттардың сіңуі және
шығарылуы),
•Секреторлық.

medkrmu.kz
Қасиеттері

Жабынды эпителийнің қасиеттері
1. Эпителий қабатты орналасқан жасушалардан тұрады;
2. Эпителий базалды мембранасында орналасқан - оны
астындағы дәнекер тінінен ажырататын тұратын жұқа
пластина;
3. Эпителий жасушалары полярлы: олардың базальды және
апикальды бөлімдері бар;
4. Эпителийде қан тамырлары жоқ;
5. Эпителийдің қалпына келу қабілеті жоғары.

medkrmu.kz
Эпителийдің морфологиялық жіктелуі

•Эпителий бір қабатты және көп қабатты болып бөлінеді. Бір қабатты
эпителийде барлық жасушалар базалды мембранасымен байланысады, ал
көп қабатты эпителийде тек жасушалардың төменгі қабаты тікелей
байланысады, ал қалғандары бір-бірімен байланысып жатады.
•Бір қабатты эпителий бір қатарлы және көп қатарлы болып бөлінеді. Бір
қатарлы эпителийде барлық жасушалардың пішіні бірдей, ал ядролары бір
деңгейде орналасады.
•Бір қатарлы эпителийдің үш түрі бар: жалпақ, кубтық және призмалық.
•Көп қатарлы эпителийде жасушалардың пішіні мен биіктігі әртүрлі, ал
олардың ядролары әртүрлі деңгейде, яғни бірнеше қатарда орналасқан.
•Көп қабатты эпителий үш түрге бөлінеді: мүйізделмейтін, мүйізделетін
және ауыспалы.

medkrmu.kz
Бірқабатты жалпақ эпителий

Бір қабатты жалпақ эпителийі (мезотелий).
Куміспен боялған.
Ядролары қосымша гематоксилмен боялған. х 400.
1- Эпителиалық жасушалар: а - цитоплазма; б - ядро;
в –Күміспен боялган жасушалардың шекаралары

Жасуша ені биіктіктен үлкен
medkrmu.kz
Бірқабатты куб тәрізді эпителий

Бүйрек түтікшелеріндегі бірқабатты куб
тәрізді эпителий.
Бояуы Гематоксилин - эозин. х 400.
1 – түтікшенің куысы ; 2 – куб тәрізді
жасушалар; 3- базальді мембрана;
4 – тутікшенің маңындагы дәнекер тіні мен қан
тамырлары
Жасушаның ені биіктікке тең

medkrmu.kz
Бірқабатты призма тәрізді эпителий

Бүйректің жинагыш түтикшелеріндегі бірқабатты
призма тәрізді эпителий.
Бояуы гематоксилин эозин. х 400.

1 - призма тәрізді эпителиоциттер; 2 – базальді мембрана;
3 – түтікшенің маңыңдағы дәнекер тінімен қан тамырлары,

Жасушаның биіктігі енінен үлкен

medkrmu.kz
Көп қатарлы эпителий

Көп қатарлы кірпікшелі эпителий.
А –Бояуы гематоксилин-эозин. х 400.
Б - үлгідегі көрінісі.
1 – жасуша кірпікшелері;
2 – бокал тәрізді безді жасушалар;
3 - кірпікшелі жасуша;
4 - ұзын қыстырма жасушалар;
5- қысқа қыстырма жасушулар
6-базальді мембрана;
7 –дәнекер тіні

medkrmu.kz
Көп қабатты жалпақ мүйізделмейтін эпителий

Көп қабатты жалпақ мүйізделмейтін
эпителий.
Бояуы: Гематоксилин эозин. х 400.
1 – үстінгі қабаттың клеткалары; 2 - аралық
қабаттың клеткалары; 3 базальды қабаттың
клеткалары; 4 – базальды мембрана;
5 – қасаң қабықтың меншікті заты (дәнекер
тіні)

medkrmu.kz
Көп қабатты мүйізделетін жалпақ эпителий

Адамның саусақ терісінің көп қабатты мүйізделетін
жалпақ эпителийі.
Бояуы гематоксилин эозин. х 280.

1 – мүйізді қабат;
2 - жылтыр қабат;
3 - дәнді қабат;
4 - тікенекті қабат;
5 - базальды қабат;
6 – базалды мембранасы;
7 - тер бездерінің экскреторлық өзектері;
8 - талшықты дәнекер тін

medkrmu.kz
Ауыспалы эпителий

ауыспалы эпителий (қуық).
Бояуы гематоксилин эозин. х 600.
1 - эпителий:
а – тереңірек орналасқан қабаттардағы жасушалар;
б - үстіңгі қабаттың көп ядролы жасушасы;
в - жабынды жасушаның кутикуласы;
2 - дәнекер тіні;
3 - қан тамырлары.
Жақын жерде ауыспалы эпителийдің құрылымы көрсетілген.
А – мүшенің қабырғасы созылмаган кезіндегі эпителийі.
В - мүшенің қабырғасы созылган кезіндегі эпителийі.

medkrmu.kz
Безді эпителий

Адам терісіндегі қарапайым түтікшелі тер безі
( мерокринді без).
Бояуы гематоксилин эозин. x. 80.
1 – гиподермадағы бездің соңғы (секреторлық) бөлімі;
2 – терінің дерма қабатындағы өзегі (тік түтікше);
3 - эпидермистегі өзек;
4 - бездің секреторлық бөлімі. х 400;
а - секреторлы жасушалар;
b – миоэпителиоциттер;
5 - бездің секреторлы өзегі (х 400)

medkrmu.kz
Безді эпителий

Асқазан құрамындағы тармақталған
қарапайым түтікшелі без.
Бояуы: Гематоксилин эозин. х 400.
1 - жабынды эпителий;
2 - талшықты дәнекер тін;
3 - без: 3а - бездің мойны,
3b - бездің денесі, 3с-бездің түбі;
4-негізгі және қосымша безді клеткалар;
5- бездің париетальды клеткалары

medkrmu.kz
Безді эпителий

Қарапайым альвеолярлы тармақталған
без (терінің май безі).
Бояуы гематоксилин эозин. х 120.
1 –жабынды эпителий;
2 - талшықты дәнекер тін;
3-бездің секреторлы өзегі;
4- бездің тармақталған секреторлық бөлімі;
5 - түк түбірі;
6-түкті көтеретін миоциттер

medkrmu.kz
Безді эпителий

Үлгі. Экзокринді, экзоэпителиалды бездердің құрылысы мен секрециясы. Өзектері мен эпителидің үстінгі беткейі күлгін- кок түске, секреторлық
бөлімдері қызыл түске боялған.
А - эпителий; Б – дәнекер тін. 1 – қарапайым түтікшелі без; 2- қарапайым альвеолалы тармақталмаған без; 3 – секреторлы бөлімі тармақталған қарапайым
түтікшелі без; 4 - – секреторлы бөлімі тармақталған қарапайым альвеолалы без; 5 – күрделі альвеолалы түтікшелі без; 6 – мерокринді секреция; 7 - апокринді
секреция; 8-голокринді секреция: а – базальды клеткалар, б – тіршілігін жойған клеткалар; в – ыдырау сатысындағы клетка

medkrmu.kz
Адам қаны

Анатомия курстарымен кафедрасы гистология
Правин Н.Н., аға оқытушы

medkrmu.kz
Жоспары

1.Қанның жалпы сипаттамасы;
2.Даму көзі;
3.Эритроциттер, құрамы және қызметтері;
4.Лейкоциттердің жіктелуі, құрылысы
және қызметтері;
5.Тромбоциттер.

medkrmu.kz
Жалпы сипаттамасы

•Қан плазмадан және формальды элементерден
тұрады.
•Плазма қан көлемінің 55 - 60% құрайды,
формальды элементері - 40 - 45%.
• Формальды элементері: эритроциттер,
лейкоциттер және тромбоциттер жатады.

medkrmu.kz
Қызметтері

• Қорғау,
•Дем алу,
•Трофикалық,
•Бөліп шығару,
•Реттеуші,
•Гомеостатикалық.

medkrmu.kz
Адамның қанының жағындысы

Адам қанының жағындысы.
Боуяы Романовский – Гимза. Х 900
1 – эритроциттер; 2 – лимфоциттер (ұсақ және ірі);
3 – моноцит, 4 – нейтрофильді лейкоциттер;
5 – эозинофильді лейкоиттер;
6 – базофильді лейкоциттер;
7 – қан пластинкалары (тромбоциттер)

medkrmu.kz
Эритроциттер

Эритроциттер-ядросыз, жоғары мамандандырылған
жасушалар, олар даму процесінде ядро мен барлық
органеллаларды жоғалтады, олар жасушадан кейінгі
құрылымдарға жатады.Эритроциттер әдетте биконкавты
диск түрінде болады (дискоциттер) және 80-90%
құрайды, сонымен қатар планоциттер, сфероциттер,
эхиноциттер, стоматоциттер бар. Эритроциттердің
көпшілігінің диаметрі шамамен 7,5 мкм, қалғандары
микроциттер мен макроциттерден тұрады.
Эритроциттердің плазмолеммасында примембраналық
ақуыз - спектрин және мембраналық ақуыздар -
гликофорин және 3-жолақ бар. Эритроциттердің бетінде
адамдардың 86% - ында резус-фактор бар.
Эритроциттердің цитоплазмасында оттегі мен
көмірқышқыл газын байланыстыратын гемоглобин бар.
Эритроциттердің өмір сүру ұзақтығы-120 күн.
Эритроциттердің жас формалары – ретикулоциттер 1-5%
құрайды.

Ер адамдар үшін: 4 -5,5 x1012 / л; әйелдерде: 3,9-4,9х1012 / л.
medkrmu.kz
Эритроциттер

Пойкилоцитоз және анизоцитоз.

Эритроциттердің пішінінің өзгеруі
пойкилоцитоз деп аталады. Қандағы әр түрлі
мөлшердегі эритроциттердің пайда болуы
анизоцитоз деп аталады.

medkrmu.kz
Эритроциттер

Ретикулоциттер (1-5%).

Ретикулоциттер-эритроциттердің жас
формалары, онда крезил немесе метил
көкімен арнайы боялған кезде
органеллалардың қалдықтары болып
табылатын нәзік тор анықталады.

medkrmu.kz
Эритроциттер

1-плазмолемма, 2-белок жолағы 3, 3-
гликофорин, 4-спектрин, 5-анкирин, 6-
белок жолағы 4.1, 7-түйіндік кешен, 8-
актин

medkrmu.kz
Лейкоциттер

Лейкоциттер саны-3-8х109/л

medkrmu.kz
Лейкоциттер

Лейкоциттер гранулоциттер (түйіршікті) және агранулоциттер (түйіршікті
емес) болып бөлінеді. Гранулоциттерде цитоплазмада түрлі-түсті түйіршіктер мен
сегменттелген ядролар болады. Бояуына қарай түйіршікті лейкоциттер
ажыратады: нейтрофильді, эозинофильді және базофильді лейкоциттер.
Агранулоциттер моноциттер мен лимфолциттерге бөлінеді.

medkrmu.kz
Нейтрофильды лейкоциттер

Нейтрофильді лейкоциттер гранулоциттерге жатады, ең үлкен
топты құрайды (лейкоциттердің жалпы санының 48-75%),
диаметрі 10-12мкм, жас (0-1%), таяқшалы ядроларға (1-5%)
және сегментоядролық - жетілген болып бөлінеді. Жетілген
нейтрофилде ядро секіргіштермен байланысқан 3-5
сегменттерден тұрады. Цитоплазма әлсіз оксифильді, құрамында
түйіршіктердің екі түрі бар: ерекше және азурофильді.
Ерекше түйіршіктер кішкентай (0,2 мкм), көп, барлық
түйіршіктердің 80-90% құрайды, қышқыл және негізгі
бояғыштармен қызғылт-күлгін түске боялған (бейтарап),
құрамында лизоцим, сілтілі фосфатаза, лактоферрин бар.
Азурофильді түйіршіктер үлкенірек-бастапқы лизосомалар,
құрамында лизосомалық ферменттер бар. Қан ағымында
нетрофилдер 1-2 күн болады.

medkrmu.kz
Эозинофильді лейкоциттер

Эозинофильді лейкоциттер гранулоциттерге жатады,
лейкоциттердің жалпы санының . 1-5% құрайды, диаметрі 12-
14мкм. Эозинофилдердің ядроларында, әдетте, секіргішпен
байланысқан 2 сегмент бар. Цитоплазмада жалпы маңызы бар
органеллалар, ерекше эозинофильді түйіршіктер және
азурофильді түйіршіктер - лизосомалар бар. Ерекше түйіршіктер
қызыл түске боялған, олардың мөлшері 0,6-1мкм, негізгі негізгі
ақуыз, эозинофильді катионды ақуыз, эозинофильді нейротоксин,
гистаминаза бар. Эозинофильді лейкоциттер сүйек кемігінде
түзіледі, қан ағымында 12 сағат болады

medkrmu.kz
Базофильді лейкоциттер

Базофильді лейкоциттер гранулоциттерге жатады,
лейкоциттердің жалпы санының 0,5-1% құрайды, диаметрі 11-
.
12мкм. Базофилдердің ядролары әлсіз, тығыз. Цитоплазмада
жалпы маңызы бар органеллалар және базофильді ерекше
түйіршіктер бар, олар үлкен (0,5-1,2 мкм), метахроматикалық
түрде боялған, ядроны жартылай маскирлейді. Түйіршіктерде
протеогликандар, соның ішінде гепарин және
хондроитинсульфат, гистамин, протеазалар бар. Базофильді
түйіршіктерден басқа аз мөлшерде азурофильді түйіршіктер-
лизосомалар бар. Базофилдер сүйек кемігінде пайда болады,
қан ағымында 1-2 күн болады.

medkrmu.kz
Лимфоциттер

Лимфоциттер агранулоциттерге жатады, барлық
лейкоциттердің жалпы санының 18-40% құрайды. Көлемі
бойынша олар шағын (диаметрі 4,5-6мкм), орташа
( диаметрі 7-10мкм), үлкен. (диаметрі 10 және одан да көп)
болып бөлінеді. Үлкен лимфоциттер жаңа туылған
нәрестелер мен балаларда кездеседі, ересектерде олар
жоқ.Лимфоциттердің барлық түрлері дөңгелек немесе
бұршақ тәрізді қарқынды боялған ядроның және
базофильді цитоплазманың тар шеңберінің болуымен
сипатталады. Кішкентай лимфоциттер қанның барлық
лимфоциттерінің көп бөлігін құрайды. Лимфоциттердің
ішінде үш негізгі функционалды класс бар: т
лимфоциттері, В-лимфоциттер және нөлдік лимфоциттер.
Лимфоциттердің өмір сүру ұзақтығы бірнеше аптадан
бірнеше жылға дейін өзгереді.

medkrmu.kz
Моноциттер

Моноциттер-ең үлкен қан жасушалары, агранулоциттерге
жатады, лейкоциттердің жалпы санының 6-8% құрайды, олардың
диаметрі 18-20 мкм жетеді. Моноциттердегі ядролар үлкен,
бұршақ тәрізді немесе ат тәрізді, эксцентрлік орналасқан.
Цитоплазма әлсіз базофильді (бозғылт көк), оның құрамында
лизосомалар көп. Моноциттер мононуклеарлы фагоциттер
жүйесіне немесе макрофагиялық жүйеге жатады. Қан
ағымында олар 36-104 сағат айналады, содан кейін тіндерге
бөлініп, макрофагтарға айналады.

medkrmu.kz
Тромбоциттер

Қан пластиналары (тромбоциттер) - дөңгелек, сопақша
немесе шпиндель тәрізді, өлшемі 2-4 мкм болатын ұсақ
денелер. Олар кішкентай немесе үлкен топтарға
біріктірілуі мүмкін (агглютинация). Қан плиталары-
мегакариоциттер цитоплазмасының ядросыз фрагменттері-
қызыл сүйек кемігінің алып жасушалары.. Қан ағымында
олар екі дөңес пішінді болады. Қан пышақтарының 5
негізгі түрі бар: жас, Жетілген, Ескі, дегенеративті және
алып. Әр пластинада жеңіл перифериялық бөлік
анықталады - гиаломер және қараңғы, түйіршікті –
грануломер, Грануломерде органеллалар, қосындылар
және арнайы түйіршіктер (a-түйіршіктер, B-дельта
түйіршіктері, лизосомалар және микро
пероксисомалар) бар, гиаломерде цитоскелет бар. Қан
плиталарында ашық түтікшелер жүйесі және тығыз
тубулярлық жүйе бар, онда циклоксигеназа мен
простогландиндер синтезделеді. Қан жазбаларының өмір
сүру ұзақтығы 9-10 күн.

medkrmu.kz
Назар аударғандарыңызға

рақмет! facebook.com/medkrmu
@medkrmu

vk.com/ @medkrmu

medkrmu

Барлық сұрақтар бойынша хабарласыңыздар:
8 707 434 04 82

Электрондық пошта:

medkrmu.kz

Ұқсас жұмыстар

Лейкограмммалық көрсеткіштерге байланысты клиникалық бағалау

Грануллалы және агрануллалы лейкоциттер

Лейкоциттер - қозғалмалы қан торшалары

Қан және лимфа. ЭМБРИОНАЛЬДЫҚ ҚАН ЖАСАУ.ҚАННЫҢ ЖАСҚА БАЙЛАНЫСТЫ ГИСТОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ РЕГЕНЕРАЦИЯСЫ

Қанның пішіндік элементтері

Постэмбриональді гемопоэз

Қан плазмасы

Шеміршек ұлпасы

Дәнекер тіні

КАН ЖӘНЕ ҚАН ТҮЗІЛУДІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ

Пәндер