Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы

Презентация қосу

Химия
7-сынып

Тақырыбы: Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру
тарихы
Оқу мақсаты:
7.2.1.1 -И. Дёберейнер, Дж. Ньюлендс,
Д.И. Менделеевтің еңбектерінің мысалында элементтердің
жіктелуін білу және салыстыру
Бағалау критерийлері:
- Периодтық кестенің құрылу принципін және әрбір
теорияның артықшылығы мен кемшілігін салыстырып
түсіндіреді;
- Элементтердің аталуын тауып, металдар мен бейметалдарды
анықтайды;
https://youtu.be/U-l5V9L3rY8
ХІХ ғасырдың бірінші жартысында химиктер 25 химиялық элементті ашты. ХІХ ға сырдың
ортасында белгілі элементтердің саны 60-қа жуықтады. Қазіргі уақытта 118 (116-сы
ашылған, 114-і аталған және екеуіне зерттеу жүргізілуде) химиялық элемент белгілі.
Химиялық элементтер жүйесін Д.И.Менделеев ойлап тапты Химиялық элементтердің
периодтық жүйесі (Менделеев кестесі) — Элементтердің әртүрлі қасиеттерінің атом ядросы
зарядына тәуелділігін белгілейтін химиялық элементтердің жіктелу реті. Жүйе атақты
орыс химигі Д. И. Менделеевтің 1869 жылы ашқан периодтық заңының графикалық түрде
бейнеленуі болып табылады. Оның бастапқы нұсқасын Д. И. Менделеев 1869-1871
жылдары шығарған еді және бұл нұсқасында элементтердің қасиеттерінің олардың атомдық
салмағына (қазіргіше, атомдық массасына) тәуелділігін көрсеткен еді.
.
Швед ғалымы Й.Берцелиус химиялық элементтерді олардан түзілген жай
заттардың қасиеттеріне сәйкес металдар және бейметалдар деп жіктеуді
ұсынды

Металдар бос күйінде жылтыр, Бейметалдар электр тогын нашар
электр тогын және жылуды жақсы өткізеді және металдық жылтыры
өткізеді. болмайды . бейметалдар
Металдар негіздік қасиеттер қышқылдық қасиет көрсететін
көрсететін қосылыстар түзеді. қосылыстар түзеді.
1829 жылы неміс химигі И.В.Дёберейнер кейбір қасиеттері ұқсас элементтерді үш-үштен топқа
біріктіруді ұсынды. Ол оны триада деп атады.Әр триадада ортаңғы элементтің атомдық
массасы екі жағындағы элементтердің атомдық масса ла ры ның арифметикалық
ортасына тең.
Мысалы, триадалардың бірін қарастырайық: Li, Na, K.

1865 жылы ағылшын ғалымы Дж.А.Ньюлендс химиялық элементтерді атомдық масса
ларының өсу ретімен орналастырды. Осының нәтижесінде ол әр сегізінші эле мент қасиеті
жағынан бірінші элементті қайталайтынын байқаған. Бұл табылған заңдылықты ол жеті
музыкалық гаммалардың ана ло гия сы бойын ша октавалар заңы деп атады

1869 жылдың басында “Химия негіздері” оқулы ғының құрылымы туралы ойлап отырып,
Д.И.Менделеев элементтердің қасиеттері мен атомдық массаларының арасында қандай да бір заңдылық
бар деген қорытындыға келді. “Атомдық салмағы мен химиялық ұқсастықтарына негізделген
элементтер жүйесіне тәжірибе” деп аталатын кестесі периодтық заңның пайда болды.
Д.И.Менделеев өзінің заңын тұжырымдады: “химиялық элементтердің және олар түзетін жай және
күрделі заттардың қасиеттері олардың атомдық массаларына периодты түрде тәуелді”.
Бекіту тапсырмасы
1. Периодтық кестені зерттеген ғалымдардың принциптерін сәйкестендіріңіз

А) Й.Берцелиус В) И.В.Дёберейнер С) Д.И.Менделеев D) Д.А.Ньюлендс
1) Қасиеттері ұқсас 2) Химиялық 3) Химиялық элементтердің және 4) Химиялық элементтерді
элементтерді үш-үштен топқа элементтерді атомдық олар түзетін жай және күрделі олардан түзілген жай заттардың
біріктіріп,оны триада деп массаларының өсу заттардың қасиеттері олардың қасиеттеріне сәйкес металдар
атады. ретімен орналастырды атомдық массаларына периодты және бейметалдар деп жіктеді
түрде тәуелді

А) ____ В) ____ С) ____ D) ____
Бағалау критерийі

- Й.Берцелиус ғалымның элементтерді жүйелеу принципін сипаттайды;
- Д.А. Ньюлендс ғалымның элементтерді жүйелеу принципін сипаттайды;
- Д.И. Менделеев ғалымның элементтерді жүйелеу принципін сипаттайды;
- И.В. Дёберейнер ғалымның элементтерді жүйелеу принципін сипаттайды;
2 тапсырма:
Кестеде берілген элементтердің аталуын тауып, кестені дәптерге
сызып толтыр.

Элементтің аталуы Металл немесе бейметалл
(әріптері ауыстырылған)

Дйо

үткірк

акльицй

оеткт

рофт

Бағалау критерийі
- Элеметтердің атауын сипаттайды;
- Металдар мен бейметалдар
Рефлексия «Үш М»

Сабақта жақсы нәтиже көрсеткенен үш мезетті атаңыз және келесі
сабақта өз жұмысынызды жақсартатын бір әрекетті ұсыныңыз.
Үй тапсырмасы:

1. Оқулықтағы 1,2 тапсырма;
2. Онлайн мектептегі тапсырманы орындау;
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Реакцияға қатысқан қажетті заттардың массасын, зат мөлшерін есептеу

Химияны ағылшын тілінде оқыту артықшылықтары

Элементтерді жүйеге келтіру мәселесін орыстың ұлы

Химиялық элементтердің периодтық жүйесіні құрылымы

Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық ролі

Дмитрий Иванович Менделеев

ПЕРИОДТЫҚ ЗАҢ

Атомның кванты - механикалық моделі. Квант сандары. ПЖ құрылысы: периодтар, топшалар, s, p, d - элементтер

Периодтық жүйе

Периодтық кесте

Пәндер