Зәйтүн дақылы

Орындаған: Төлеубекова Г.

Қабылдаған: Мажитова Р.

Зәйтүн дақылы

Зәйтүн, оливка (лат. Olea) - зәйтүндер тұқымдасына жататын мәңгі жасыл көп жылдық ағаш тектес өсімдік.

Негізінен тропиктік, субтропиктік аймақтарда өседі. 80-ге жуық түрі бар.

Бұл түр жабайы түрде кездеспейді. Биіктігі 5 - 6 м, кейде 10 - 12 м-ге дейін жетеді. Зәйтүннің кеңінен тараған 500-ден аса сұрпы шығарылған. Гүлі ұсақ, қос жынысты, гүл шоғы ақшыл. Жемісі - сүйек, сопақша, толық піскен кезде күлгін немесе қара түсті келеді.

Өндірістік аудандары

Зәйтүн дақылы өнімдерін ең мол өндіретін елдер - Италия, Испания,

Грекия, Португалия, т. б. ТМД елдері

Зәйтүн майларға бай; абсолютті құрғақ зат бойынша май шығымы помологиялық дәрежесіне байланысты 50-ден 80%-ға дейін ауытқиды. Жемістер белоктарға, пектиндерге, қанттарға, витаминдерге бай: В, С, Е, Р-белсенді катехиндер, құрамында калий, фосфор, темір және басқа элементтердің тұздары бар.

Консервіленген зәйтүндер, құрғақ тұздалған қара зәйтүндер, әсіресе фаршталған зәйтүндер ащы дәмге ие, тәбет ашатын, дәмді консервілер, тамақ өнімдерінің ассортиментін толықтыратын, ең бастысы, емдік қасиеті бар.

Морфологиялық ерекшеліктері:

Жапырақтары қарапайым,

ланцетті, жақтары жиекті.

жоғарғы беті көкшіл-жасыл,

ал астыңғы жағы күміс

түстес сұр.

Гүлдері даражынысты

түсі ақшыл-сары немесе ақшыл, өлшемі 4-6 мм

Жемісі - сүйек, сопақша,

толық піскен кезде күлгін немесе қара түсті келеді.

Биологиялық ерекшеліктері

Жасы мен өсу күші:

Зәйтүн ағаштары 1000 жылға дейін өмір сүреді. Ағаш қартаю уақытында қабық бетінде терең ойыстар пайда болады, ал діңі босайды, бірақ егер уақытында шырпып отырса жеміс салуын тоқтатпайды.

Зәйтүнді түсіне байланысты 2 түрге бөледі: а) қара зәйтүн (Black Olives) ; ә) жасыл зәйтүн (Green Olives)

Жарыққа қатынасы - жарықсүйгіш;

Жылуға қатынасы- жылусүйгіш, 18-22 С-тан бастап өне бастайды.

Ылғалға талабы - ылғалды ұнатады, бірақ қуаңшылыққа да шыдамды.

Суыққа қатынасы - суыққа төзімсіз, -15-20 С-та өсуін тоқтадады. -10-12 С-та үсік әсер ете бастайды.

Агротехникасы

Топырақты өңдеу жұмыстары 0, 8 м тереңдікте терең жырту жұмыстары жүргізіледі. Осы жұмыстар арасында органикалық және косплексті минералды( компост пен свежий навоз) тыңайтқыштарды 0, 4 м тереңдікте(50-100 т дейін) енгізеді.

Зәйтүнді көктемде немесе күзде қыздырылған топыраққа егеді. Қатар арасы 5-7 м. Қатар іші 7-8м.

Суарылу уақыты қоршаған ортаға, жасына және дақыл өлшеміне байланысты, бірақ зәйтүнді орта есеппен топырағы құрғағаннан аптасына соң 2-3 рет суарады.

Өсуіне қажетті pH ортасы (5-7, 5) -ті құрайды. үшін зәйтүн жеткілікті жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 400-ден 700 мм-ге дейін. Егер суарылу вегетация кезеңінде жүргізілсе өнімділікті 20-40% ға дейін арттырады.

Ұқсас жұмыстар

Тағам майларында болатын фальсификацияны табу әдістері

Қанықпаған және қанықпаған майлар

Ұнтақ күйінде итмұрын қосылған кепкен нан рецептурасы

Асбұршақ біздің елімізде барлық дәнді бұршақ егістігінің 80 -дан астамында өсіріледі. Оны азық-түліктік және мал азықтық дақыл ретінде өсіреді

Өсімдік майларын өндіруге арналған шикізат

Систематиканың негіздері

Кәуәп - еттен жасалатын тағам

Көкөністер, жеміс – жидектер және бөлме өсімдіктерін көбейтіп, өсіру

Көкөністердің ауыспалы егістік танабы мен өсіру әдістері

Сұйық май түрлері

Пәндер