Жараның белгілері

Презентация қосу

С. Сейфуллин атындағы Қазақ Агротехникалық университеті

Студенттің өзіндік
жұмысы
{
Тақырыбы: Жарақаттану кезіндегі алғашқы
дәрігерлік көмек көр

О

2023 жыл
Жоспары

1. Жара туралы түсінік
2. Жаралардың белгілері
3. Жаралар кезінде алғашқы медициналық көмек
4. Байламдарды салудың ережелері. Жалпы жағдайлар
5. Қан кету, қан кетудің түрлері
6. Қан кету кезінде алғашқы медициналық көмек
Жараның белгілері

Жараға тән белгілері: ауырсыну, қан ағыс, қабырғасының ажырауы,
қызметінің бұзылуы. Тілінген жара. өткір заттармен жараланғанда болады.
Мұндай жараныңаузы ашылып тұрады. Қан ағысы жақсы, тілініп пайда
болғандықтан жиектері түзу, жара айналасындағы ұлпалар көп
жарақатталмаған. Бұл жаралар көбінесе асқынбай уақытында жазылады.
Жарақаттардың белгілері:

Жергілікті белгілер: дененің зақымданған бөлігінің ауырсынуы, бозаруы,
ісінуі, қан кетуі, қызметінің бұзылуы. Жалпы белгілер: ес-түсінен
айырылуы, ыстығы көтерілуі, тамырдың нашар соғуы, артериалық
қысымның төмендеуі, тыныс алудың, зат алмасуының бұзылуы және
т.б.

Жарақаттардың асқынуы: жарақаттық шок, талықсу; қансырау, қан
кету; жара инфекциясы; өмірге маңызды мүшелердің қызметінің
(жүрек, бүйрек, өкпе) бұзылуы.
Жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек
Жараланудағы бірінші көмек Жаралануда бірінші көмек көрсетудің негізгі
мақсаты қан ағуды уақытша тоқтату ( байлау, таңу, жгут салу) және
инфекцияның түсуінің алдын алу (таңбаны қояр алдында жараның шеттерін
йод ерітіндісімен тазалау) болып есептеледі. Жараға таңғышты қояр алдында
дененің осы жеріндегі киімдерді немесе аяқ киімдерді шешу қажет. Киімдерді
қосымша жара түсіріп алмай, абайлап шешу керек. Оларды тігісінен кескен
мақұл. Таңғышты қоярда жеке таңғыш пакетін пайдаланған дұрыс. Қан ағуды
уақытша тоқтату және тасымалдау иммобилизациясын жасап науқасты емдеу
мекемесіне алыа бару керек.
Дәрігерге дейінгі көмекті мейірбике немесе фельдшер көрсетеді. Егер бірінші
көмек оқиға болған жерде дұрыс көрсетілген болса, онда еш нәрсені қайтадан
істеудің қажеті жоқ, науқасты арнаулы емдеу мекемесіне апару қажет.Жәрдем
көрсетілмеген немесе дұрыс істелмеген жағдайда, жара бар жерді кең ашып,
жараның шетіндегі жүнді қыру және шеттеріне йод жағу, сырттан түскен
денелерді алып тастау, жгутты қайталап салу және асептикалық таңғыш
қойылуы қажет. Кейін науқасқа сіреспеге қарсы сары су жіберу, оны арнаулы
емдеу мекемесіне жөнелту керек.
Жарақат механизмі мен жара алу сипатына
байланысты қандай жаралар болады?
Жарақат — сыртқы жағдайдың әсерінен орган мен тін қызметінің бұзылуы. Жарақат әр
түрлі жағдайдың (химия, физика, механикалық, т.б.) әсерінен пайда болады. Осыған
байланысты Жарақат бірнеше түрге бөлінеді:
1) механикалық Жарақат — сыртқы күштің әсерінен пайда болады. Бұған, көбінесе, жара,
буын шығу, сіңір созылу, қан кету, қан құйылу, т.б. жатады;

2) термикалық Жарақат — жоғары не төмен температура (үсу, күйік), электр тогы, рентген
сәулелері әсерінен;

3) химиялық Жарақат — қышқыл, сілті, улы заттардың әсерінен;

4) биологиялық Жарақат — бактериялық уланудың (токсиндердің) әсерінен;

5) психикалық Жарақат — орталық жүйке қызметінің бұзылуынан (кенеттен қатты қорқу,
шошу, қайғы, т.б.) болады. Жарақат жедел және созылмалы түрде өтеді . Жедел
Жарақаттың (қан құйылу, қан кету, т.б.) әсерінен адам өліп кетуі мүмкін. Ал созылмалы
түрінде тіннің қажалуы (сүйел пайда болу) оған не органға үнемі сыртқы күштің әсер
етуінен болады.
Жарақаттану мынадай түрлерге бөлінеді:

1. Өндірісте (өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында) жарақаттану;
2. Көлікте (автомобиль, темір жол, су көлігі, әуе көлігі) жарақаттану;
3. Көшеде жарақаттану (адамдардың көшеде құлап қалуынан, құлаған
заттардың соғуынан, т. б. зақымдану);
4. Тұрмыстық жарақаттану (тұрмыста кездейсоқ себептерден зақымдану:
баспалдақтан құлау, тұрмыстағы қолданылатын заттардан зақым алу, т. б.
немесе төбелес, кісі өлтірушілік, өзін-өзі өлтірушілік және т. б. кезінде
қасақана жасалатын зақымдар);
Алғашкы медициналык және дәрігерлікке дейінгі комек есінен айрылган
адамньщ зейінін калпына келтіруге, тыныс жөне жүрек қызметін әлсірететін
кесапат күбылыстарды жоюға бағытталғап.
Ашық жарақат кезінде кеуде клеткаларынан қан ақкан кезінде қатты
таңғышты қою, ашык пневмотаракс кымтағыш танғышты кою, сырқатты
басатын және жүрекке жәйлі дәрі- дәрмекті енғізу аса маңызды.
Кеуде клеткалары закымдалған сыркаттарға (сүйек пен төстің сынуы, кеуде
клеткаларының сығылуы) барыпша еркін дем алу сәтінде катты таңғыш
байлайды. Тізерлей отырғызып сыркатты басу үшін егеді (2%- Імл
промедол).
Барлық қан кетулер ағымына байланысты жедел және созылмалы болып бөлінеді.
Жедел қан кету кезінде қан кету қысқа уақыт аралығында байқалады да клиникалық
белгілері тез дамиды. Клиникалық белгілердің айқындық дәрежесі тамырдан аққан
қанның ағу қарқынына тікелей тәуелді. Жоғалған қанның көлемі адамның
салмағының 4-4,5%-ына пара-пар көлемі адам өмірі үшін аса қауіпті саналады.
Созылмалы қан кетудің клиникалық көрінісі айқын емес. Қан кетудің бұл түріне
көлемі үлкен емес, бірақ жиі-жиі қайталанатын және қаназдылыққа әкеп
соқтыратын қан жоғалтуларды жатқызады. ауырлық дәрежесінің әртүрлі жіктеулері,
негізінен 3- 4- дәрежелік жіктеулері қолданылады.
Қан жоғалтуды ауырлығына байланысты 4 дәрежеге бөледі. жеңіл, орташа, ауыр,
массивті (аса ауыр).
жеңіл дәрежесі — АҚК-нің 10-12% жоғалтқан (500 -700 мл)
орташа дәрежесі — АҚК-нің 15-20% жоғалтқан (1000 -1400 мл)
ауыр дәрежесі — АҚК-нің 20-30% жоғалтқан (1500 — 2000мл) массивті
дәрежесі — АҚК-нің 30%-дан астамын жоғалтқан (2000мл астам)
Ситуациялық есептер
1. Көшедегі төбелес кезінде жас жігіт кеудесіне пышақпен жарақат
алды. Жараланған адамда ашық пневматоракстың белгілері
байқалады. Жара аймағында демді ішке тарту мен шығару
қимылында пайд болатын сартылдатқан және шөпілдеткен
дыбыстар етіліледі, демді шығарғанда жарадан қан кету күшейеді
және көбіктенеді.
Сіз оған қандай медициналық көмек көрсетесіз?

2. Атысу кезінде ер адам іштің төменгі бөлігінің оқпен атылған
жарасын алды. Жаралағанның кейбір ішкі мүшелері сыртқа шығып
кеткен. Сіз не істейсіз?
Қолданылған әдебиеттер
1. Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. —
Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6
2. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов,
У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және
сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік.
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл.
3. Ғаламтор желісі
Назар аударғаныңызға
рахмет.

Ұқсас жұмыстар

Жараны хирургиялық жолмен емдеу

Қойдың бөксе 1. Жара процесінің аумағындағы іріңді, биологиясымен жараларды танысу

Жараны алғашқы хирургиялық өңдеу

Жараны емдеу принцптері

Бас терісінің жарасы

Ойық жара дамуында Hp(хелико-бактер) ролі

Түйнеме

Улану кезіндегі шұғыл көмек

Операция кезінде болатын қан ағу түрлері, қан тоқтату

БМСК мекемесіне жүгінген кездегі шағымдар

Пәндер