Медициналық терминологияның морфологиясы: термин элементтері, түбірлер, префикстер және жұрнақтар

Скачать

Терминдер - бұл сөздер немесе сөз тіркестері . белгілі бір ұғымдарды білдіреді . белгілі бір ғылым саласында қолданылады . Терминді зерттеу оның жеке құрамдас бөліктерін талдауға негізделген, олар термин элементтері деп аталады .

Термин элементі (ТЭ) - тұрақты мағынасы мен емлесі бар кез келген терминнің (түбір, префикс, жұрнақ) сөзжасамдық құрылымдық элементі .

Терминдердің түрлері

1. Бір сөзден тұратын терминдер . Әрқашан зат есім . pneumania(пневмония), abscessus(абсцесс), infarctus (инфаркт)

2. Екі сөзден тұратын терминдер . Бола алады

өрнектеледі: а) келісілген анықтама (зат есім + сын есім)

asthma bronchiale - бронх демікпесі б) сәйкес емес анықтама (A. c. зат есім + I . c, з а т е с і м

chondromotosis ossium- сүйектердің хондроматоз ы

3. Сөз тіркестері . Олар анықтамалардың әртүрлі түрлерін көрсетеді (келісілген немесе сәйкес емес) . Негізгі сөз қарапайым немесе грек элементтерінен тұруы мүмкін . Осылайша, латын және грек тілдері клиникалық терминологияда бір-бірінен ажырамайды, көп сөздік құрылымдардың қалыптасуына бірдей қатысады және бір терминдер аясында біріктіріледі . infarctus myocardi transmuralis - трансмуральды миокард инфарктісі

Аяқталуы

-is

Қосым山а

Жұрнақ

-al

Inter

Түбір

-cost

Түбір - құрамындағы барлық сөздерге бірдей дербес мағына беретін сөздің міндетті бөлігі бұл түбір . Мысалға:

medicus-дәрігер

medicina- медицина

medicinalis - медициналық

Бұл сөздерд medic дербес мағынасы бар ортақ міндетті мүше түбірi.

Аффикс (лат . affixus - жалғанған) - бөлік грамматикалық мағынасы бар сөздер мен түбірдің мағынасын өзгерту.

Түбірге қатысты орны бойынша аффикстер бөлінеді: - префикстер - (лат . praefixum- алдында жалғанған) - Түбірге қараған аффикстер;

Мысалы: cost(а) - қабырға

inter-cost-al-(is) қабырғааралық - жұрнақтар - (лат . suffixus -артында жалғанған) - түбірден кейінгі қосымшалар; Мысалы: cost(a) - қабырға

cost-al-(is) - қабырғалық

Ф e е e с и с - (лат . flexio - иіу, иілу) - аяқталуы, сөздің соңғы бөлігі . септікте өзгереті н, ауысатын мағына, т . б .

Мысалға:

fossa profunda - терең шұңқыр (А . с, жекеше түрд е)

fossae profundae - терең шұңқырлар (А . с . көпше түр) Сөздің өзгермейтін негізгі бөлігі егер жалғауды алып тастасақ, сөздің негізі деп ата лады .

Мысалы: nod-us, nod-i (сөздің негізі - nod-)

Vertebra vertebrae (создың негіз -vertebra)

Көптеген медициналық және фармацевтикалық терминдер жасалатын префикстер, түбірлер және жұрнақтар латын және грек шыққан болуы мүмкін .

А натомиялық номенклатурада латын сөздері, клиникалық номенклатурада грек сөздері басым .

Мұндай дербес сөздерді және олармен мағынасы жағынан сәйкес келетін күрделі сөздердің түбір элементтерін әдетте грек-латын дублеттері деп атайды .

Түбір атрофия (тамақтанудың

болмауы) дистрофия (бұзылу

Н/е тамақтанудың 6ұзылу гиыпертрофия (шамадан тыс

тамақтану

гипотрофия

(жеткіліксіз

тамақтану

trophia

Жалғау а

Dys

hyper

hypo

Түбір

о

+ o + scopia + o + tomia

бронхоскопия рассечение желудка

ньТүбі р

Bronch Gastr

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс