Кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын шағын кәсіпорындар - есеп беру жылы жұмыскерлердің тізімдік орташа саны




Презентация қосу
Бизнес, әлеуметтік
экономикалық мән және
кәсіп орын
Бизнес - жоспар
• Бизнес-жоспар — кәсіпорынның алдына қойған
экономикалық мақсаты мен оны жүзеге асыру жолдары,
міндеттері мен әдіс-тәсілдері баяндалған құжат. Бизнес жасау
үшін нарықтық орта жан-жақты зерттеледі. Нарықтық
ортаның ағымдағы жағдайы, болуы мүмкін өзгерістер мен
кедергілер, жобаны іске асырудан түсетін табыс мөлшері, т.б.
нақты көрсетіледі. Бизнес-жоспар, көбінесе, банктен кредит
алу және оның қайтарылуын қамтамасыз ету үшін жасалады.
Меншік иесінің қатысуымен кәсіпорынның стратегиялық
дамуының бағыт-бағдары анықталады, осы арқылы жобаның
тиімділігі мен қажеттілігі айқындалады.
• Бизнес-жоспар болжалды қаржылық нәтижесі көрсетілген жалпы
сипаттамадан және он тарауға бөлінген негізгі бөлімнен тұрады:
• жоба бойынша өндірілген тауарлар (не қызмет) түрлері және олардың
бәсекелесу қабілеті сипатталады;
• тауарларға сұраныс деңгейі мен көлемі ескеріле отырып, өнім өткізу
нарығы, өндіріс көлемі мен тауарға қойылатын баға анықталады;
• бәсекелестер мүмкіндігі (тауарларының сапасы мен бағасы) туралы
мәліметтер талданады;
• маркетингтік зерттеу нәтижелері (тауарларды өткізу және баға саясаты,
өнімді сатуда ынталандыру, жарнамалау, т.б.) сараланады;
• өнім (не қызмет) өндіру жоспары мен өндірістік байланыстар, өндірістік
шығындарды азайту және өнім сапасын жақсарту әдістері айқындалады;
• ұйымдастыру-басқару жұмыстары және қызметкерлермен жұмыс істеу
бағдары белгіленеді;
• жобаның ұйымдық-құқықтық негіздерін көрсететін заңдық құжаттар
жасалады;
• жұмыс барысында кездесетін қауіп-қатерді болжау және оның алдын алу
шаралары қарастырылады;
• жобаның барлық буындарының құндық көрсеткіштері жинақталып, ақшаға
шағып көрсетілген қаржы жоспары нақтыланады;
• қаржы көздері (жобаны іске асыруға жеткілікті соманы қайдан, қанша
мөлшерде ала алады және жоба қандай мөлшерде пайда кіргізеді,
кредитордан алынған қаражатты мерзімінде қайтара алу қабілеті, т.б.)
жобаланады. Бизнес-жоспар тауар, ақша, өндіріс факторы қозғалысының
жалпы балансын айқын бейнелейді
• Кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын шағын
кәсіпорындар- есеп беру жылы
жұмыскерлердің тізімдік орташа саны 50
адамнан аспайтын, өз қызметтерін
коммерциялық негізде жүзеге асыратын, әділет
органдарында тіркелген және статистикалық
тіркеуге енгізілген заңды тұлғалар.
«Шағын бизнес» кәсіпорындарды- мына
критерийлерге жауап беретін кәсіпорындар (заңды
тұлғалар):
• Жұмыскерлердің орташа жылдық саны (қосымша
істеушілерді қоса) 50 адамға дейін;
• Активтердің жылдық орташа жалпы құны 60 000
есе есептік көрсеткіштен аспайтын;
• Мынадай ұйымдық-құқықтық нысанда кәсіпкерлік
қызметпен шұғылданатын заңды тұлғалар;
• Толық серіктестік ;
• Сенім серіктестігі;
• Жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
• Қосымша жауапкершілікті серіктестік;
• Өндірістік кооператив.
Шағын бизнестің дамуын сипаттайтын негізгі
көрсеткіштер істеп тұрған шаруашылық субъектілерді
бойынша есептеледі. Істеп тұрған кәсіпорындарға
мыналар жатады:
• Белсенді, ағымдағы жылы қандай да бір қызметті жүзеге
асырған;
• Жаңа , яғни таяуда ғана тіркелген, бірақ әлі өндірістік
қызметті бастамаған;
• Уақытша тоқтап тұрған кәсіпорындар.
Еңбекақыны
ұйымдастыру мен
реттеу
және шаруашылықпен айналысатын
субектілердің деңгейінде жүреді,
еңбекақының ең төмен деңгейін белгілеу,
тарифтік жүйе, инфляция нәтижесінде оның
шамаларын өзгерту, меншіктің барлық
түрлеріндегі кәсіпорындар үшін бірдей
бастапқы мүмкіндіктерді жасау арқылы
көрінеді. Кәсіпорын деңгейінде – төлеудің
үдемелі жүйелерін таңдау, еңбек қызметін,
еңбек көрсеткіштерін зерттеу және талдау,
ұжымдық келісім-шарт жасау арқылы
жүргізіледі. Еңбекақы жөніндегі саясат
кәсіпорында басқарудың құрамды бөлігі
болып табылады және оның қызметінің
ҚР еңбекті төлеуді жетілдірудің негізгі бағыттарында
неғұрлым нақты міндеттері атап көрсетілген:
- өндірістік сала және өндірістік емес сфералар
қызметкерлерінің жалақысындағы ерекше
айырмашылықты жою;
- еңбекақы жүйесін еңбек өнімділігінің өсу қарқынына
байланысты мемлекеттік реттеу;
- кәсіпорындарда ұжымдық-келісімдік жүйені жетілдіру; -
өнеркәсіптік салаларда бірыңғай тарифтік торды жетілдіру;

- жұмыс берушілердің еңбекақылар мен зейнетақыларды
уақытылы берілуі үшін жауапкершілігін жүктеу;
- мекеме мүшелерінің кәсіпорын мен пайда капиталына
қатысу
Кәсіпорынның
жіктелуі ,
сыртқы және
ішкі ортасы
Салалық сипаты, меншік формасы, өндіріс көлеміне тәуелсіз кез- келген мекеме өзін- өзі қаржыландыру,
коммерциялық есептесу шарттарында жұмыс жасайды. Кәсіпорын жетекшісі өз бетімен өнімді тұтынушылармен
келісімдер жасап, қажет өндірістік ресурстардың жеткізушілерімен есеп- айырысулар бекітеді. Салааралық
белгісіне қарай кәсіпорындар жіктеледі:
1) жоғары мамандандырылған;
2) көпсалалы;
3) біріктірілген.
Кәсіпорынның көлеміне қарай
топтастырылуы кең таралған. Әдетте барлық
кәсіпорындар үш топқа бөлінеді:
1. Шағын (50 қызметкерге дейін)
2. Орташа (50- ден 250-ке дейін,кей
жағдайда (500-ге дейін))
3. Ірі (500-ден астам 19 қызметкер).
Кәсіпорынды топтаудың біріне тағайындау
кезінде келесі көрсеткіштер пайдаланылады:

1) қызметкерлердің саны;
Кәсіпорындары мен өңдеуші кәсіпорындарға бөлінеді.
Кәсіпкерліктің қызмет ауқымы бойынша кәсіпорындар
мынадай түрлерге бөлінеді:
1) жеке кәсiпкерлiк: бiр тұлғаның және оның отбасының
кез-келген кәсіпкерлік қызметi;
2) ұжымдық кәсіпорын.
Кәсіпорынның мамандану деңгейіне сәйкес:
1) мамандандырылған - бұл кәсiпорындар өнiмнiң
нақты түрiн шығарады;
2) әмбебап - бұл кәсіпорындар кең ауқымды өнім
шығарады;
3) аралас - бұл кәсіпорындар мамандандырылған және
әмбебап кәсіпорындар арасында аралық орын алады.
Қазақстанда қолданып жүрген заңдарға сәйкес кәсіпорындардың мынадай ұйымдық-құқықтық формалары бар:
-мемлекеттік кәсіпорын;
-серіктестік: толық жауапкершілікпен (толық серіктестік);
аралас жауапкершілікпен (аралас серіктестік), шектеулі жауапкершілікпен (шектеулі серіктестік);
-акционерлік қоғам (ашық , жабық түрі); - өндірістік коператив;
- жеке кәсіпорын.

Ұқсас жұмыстар
ШАҒЫН БИЗНЕС СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚЫЗМЕТІНЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Шағын және орта бизнесті несиелеу ерекшіліктері
Кәсіпкерлік ұйымды кадрмен қамтамасыз ету
Серіктестік қызметінің тәртібі
Кәсіпкерліктің мақсаттары
Кәсіпкерлік және оның түрлері
Кәсіпкерлік қызметтегі еңбек ресурстарының қалыптасуы
Кәсіпкерлік пәніне жалпы шолу
Шағын кəсіпкерлік
Халық пен еңбек статистикасы
Пәндер