Схеманың элементтері




Презентация қосу
Презентация
Тақырып : Іс-тәжрибе.Автоматты беріліс
айнымалы корабының жұмыс
қабілеттілігі

2021-2022 оқу жылы
Сабақтың мақсаты: Автокөліктің қосымша бөлшектерінің атқаратын қызметі және құрылысы
туралы түсінік беру.

1.Білімділік: Студенттерге жөндеу жұмыстарын, жолдарын,атқаратын қызметі,құрылысы,сапасын
анықтауды үйрету.

2.Дамытушылық: Логикалық ойлау,бақылау,қабылдау,ақыл-ес,зейін,ой-өріс және басқа танымдық
процесстерін дамыту.

3.Тәрбиелік: Студенттерді адамгершілікке,жауапкершілікке,тәрбиелеу,өз ойын ашық
айтуға,топпен бірлесе жұмыс істеуге,өзгенің көзқарасына сыйластықпен қарауға үйрету.

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап,түсіндіру,топпен жұмыс,суретпен жұмыс,постер
қорғау.

Сабақ түрі: практикалық.
Жабдықталуы: автокөлік бөлшектері,тапсырмалар.

Сабақтың көрнекілігі: слайд,плакаттар,карточка,

Пән аралық байланыс: Автомобильдерді
жөндеу,материалтану.орыс тілі.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі:

Студенттерді үш топқа бөлу: Шебер, Алғыр, Қыран.

II.Үй тапсырмасын карточкаларда берілген сұрақтар арқылы
сұрау,бағалау:
Автоматты беріліс айнымалы корабының жұмыс қабілеттілігі

Автоматты беріліс қорабының жұмысының негізгі белгілері
мыналар: сырғанау, редукторды жылжыту, бұрылысты
қатайту, сыртқы шудың пайда болуы, ағып кету және
аспаптың панеліндегі ескерту лампасының жұмысы.
Сырғанау - беріліс немесе үдеткіш педальды басу мен
автомобильдің реакциясы арасындағы айтарлықтай кідіріс,
яғни қозғалтқыштың жұмыс режимін және беріліс
доңғалақтарын ауыстыру арасындағы кідіріс.
Автоматты берілудің бұзылуы бірнеше себептерге
байланысты болуы мүмкін: гидравликалық ақаулық,
механикалық ақаулық, электроника ақаулық,
қозғалтқыштың дұрыс жұмыс істемеуі.
Майды тексеру.
Автоматтандырылған беріліс қорабындағы май деңгейін
тексеру өте қарапайым, жұмыс істеп тұрған қозғалтқышта
сүңгішті (щуп) алып тастап, тексеру жүргіземіз.
Трос жұмысын тексеру.
Бұл элемент беріліс қорабының жұмысында маңызды рөл
атқарады. Ол беріліс қорабын дроссельге қосады. Ұзақ
пайдалану жағдайында қабықша құрғап, қысқаруы
мүмкін, нәтижесінде тросстың реттелуі бұзылады.
Қозғалтқыштың жұмысын талдау.
Беріліс қорабының жұмысы қозғалтқыштың жұмысымен
тығыз байланысты. Ақаулы қозғалтқыш автоматты беріліс
қорабының проблемаларының белгілеріне әкеледі және
керісінше.
Айнымалы берілістердің автоматты
қорабының диагностикасы
Барлық негізгі ақауларды тез және
тиімді анықтай алатын әрекеттер
тізбегі:
майдың деңгейін, сондай-ақ оның сапасын тексеру;
тросс жұмысының көрсетікіштерін талдау;
қозғалтқышты жұмысын қарап шығу;
қате кодтарын оқу;
тежелген көлік құралында тексеруді жүргізу;
автомобильдің жолдағы жүріс-тұрысын бағалау;
қысымды тексеру.

Майды тексеру.
Автоматтандырылған беріліс қорабындағы май
деңгейін тексеру өте қарапайым, жұмыс істеп тұрған
қозғалтқышта сүңгішті (щуп) алып тастап, тексеру
жүргіземіз.
Трос жұмысын тексеру.
Бұл элемент беріліс қорабының жұмысында маңызды
рөл атқарады. Ол беріліс қорабын дроссельге қосады.
Ұзақ пайдалану жағдайында қабықша құрғап,
қысқаруы мүмкін, нәтижесінде тросстың реттелуі
бұзылады.
Қозғалтқыштың жұмысын талдау.
Беріліс қорабының жұмысы қозғалтқыштың
жұмысымен тығыз байланысты. Ақаулы қозғалтқыш
ЭББ қателерін оқу.

Автоматты беріліс қорабын компьютерлік диагностикалау -
бұл қондырғының жұмысын бағалаудың тиімді әдістерінің
бірі. Оларды оқу үшін сізде белгілі бір модельге сәйкес
келетін түпнұсқалық сканерлер болу керек.
Тежегіш машинада өткізілетін зерттеулер.
Автоматтық беріліс қорапты автомобильдің диагностикасы
көлік толық тоқтағанда өткізіледі. Автоматты беріліс D
режиміне ауысады, содан кейін тежегіш және газ
педальдары бір уақытта басылады. Мотор жылдамдығы
біртіндеп артуы керек. Егер параметр 2800 айн/мин жетпесе,
онда бұл қызмет көрсету орталығына хабарласу туралы
ойлануға мүмкіндік береді. Егер бұл көрсеткіш 200-300
айналыммен нормадан асып кетсе, онда бұл да алаңдауға
бастайды. Қозғалтқыштың бос жүрісі барысында жұмысын
Автомобиль схемаларында
белгілі бір функцияларды
орындау үшін қосымша
жабдықтар жиынтығы
қолданылады. Схемаларды
оқу мыналар арқылы
анықталады: қосымша
жабдықтардың электр
схемаларының мазмұнын
түсіну және электр тізбек
құрылғысының белгілері мен
нақты элементтері
арасындағы сәйкестікті,
құрылғылардың мақсаты мен
олардың өзара әрекеттесуін
білу.
Электр схемасы элементтерінің
графикалық белгілері
Схемадағы элементтердің құрылысы және белгіленуі
стандартталған, көлік құралын өндірушіге қарамастан,
элементтер бірдей белгіленеді.
Электр схема элементтерінің графикалық белгілері қара-ақ
және түрлі- түсті, әріптермен белгіленуі мүмкін (латын
әріптері). Көлік қорабындағы әртүрлі разъемдардың,
орамдардың, жерге қосу нүктелерінің кеңістікте физикалық
орналасуы бар электр схемаларын оқи алуыңыз керек.
Схемалық элементімен сурет көрсетіледі – бұл
элемент қай құрылғыға жататындығын
түсіндіреді:
Схемаларды оқу негізгі принциптері:
барлық сымдардың бір немесе екі (негізгі және қосымша)
түстен тұратын түсті маркировкасы болады;
бойлық немесе көлденең штрихтар қосымша түстермен
белгіленеді;
бір
байламда бірдей таңбалау сымдары гальваникалық
байланысқа ие (бір-біріне физикалық түрде қосылған);
схемадағысым, орамға кіре-берісте, сым жүргізілген жағына
қарай қисайған;
қара
түспен Автомобильдің корпусына (жерге) қосылатын
сымды белгілейді.
релетүйіспелерінің позициясы орамадан ток ақпаған
жағдайында көрсетілген. Бастапқы күйде релелік
байланыс «b» болады.
Cхема элементтерінің мағынасы 3-ші кестеде
берілген Кесте 3. Схеманың элементтері

Атауы Сипаттамасы
р/с
1. Battery Аккумулятор батареясы
2. Fusible link Сымға орнатылған сақтандырғыш
Number fusible link or Сақтандырғыш немесе сақтандырғышы бар
fuse желінің нөмірі
4. Fuse Сақтандырғыш
Сақтандырғыштың Ампермен берілген
5. Current rating
номиналы
Шеңбер-ол қосылыс көлік құралының
6. Optional splice
орындалуына байланысты екенін білдіреді.
7. Connector number Қосқыш (разъем) нөмірі
Қара шеңбер – ол өткізгіштердің
8. Splice
байланысын білдіреді
9. Page crossing Бұл тізбек келесі парақта жалғасады
Таңбалар арасындағы тізбек толық жетек
10. Option abbreviation
үшін қажет
11. Relay Реленің ішкі қосылысын білдіреді
Автомобиль маркасына байланысты
12. Option description
схеманың орындалу вариантын білдіреді
Ажыратып-қосқыш жағдайына байланысты
13. Switch түйіспе-лердің күйі (тұйықталған немесе
ашылған)
14. Circuit Электр тізбегі
15. System branch Басқа жүйеге баратын қосылысты білдіреді
(бас жарықтану)
Кейбір сымдар құрылғыға қосылу нүктесінде сандық белгімен белгіленеді, бұл
оның қайдан шыққанын анықтауға мүмкіндік береді (1-кестені қараңыз).
Белгіленулер DIN 72552 стандартында біріктірілген. [43].

Кесте 1. DIN 72552 стандартының тағайындалуы

Түйіспе Белгіленуі

15 Контактілерден кейін плюс батарея
30 Батареяны тікелей қосыңыз
31 Минус тікелей аккумулятор немесе қорап (жер)
50 Стартерді басқару
53 Шыны тазалағыш
56 Бас шамдар
56а Фаралардың алыс сәулесі
56b Фаралардың жақын сәулесі
58 Күндізгі жарық
85 Реле орамасы (-)
86 Реле орамасы (+)
87 Реленің жалпы түйіспесі
87a Қалыпты тұйықталған реле түйіспесі
87b Қалыпты ашылған реле түйіспесі
88 2-ші реленің жалпы түйіспесі
88a Қалыпты тұйықталған 2-ші реленің түйіспесі
88b Қалыпты ашылған 2-ші реленің түйіспесі
Түрлі түсті схемалардағы элементтер арасындағы қосылыстар түрлі түстермен
көрсетіледі, олар сымдардың түстеріне сәйкес, сымдардың көлденең қимасы схемаларда
көрсетілген.
Ақ-қара схемаларда қосылыстардың түстері латын алфавитінің әріптерімен көрсетіледі.
Кесте 2. Сымды қосылуға арналған түрлі-түсті
Сым қосылыстары үшін түстерінің әріптік белгіленуі 2-кестеде көрсетілген.
әріптер

Сым Сымдар Сым Сымдар
түсінің қосылысын түсінің қосылысының
әріптік ың әріптік түсі
белгіленуі түсі белгіленуі
Br қоңыр Sb ашық-
көгілдір
G жасыл R қызыл
V күлгін L көгілдір
P қызғылт Y сары
W ақ Gr сұр
Or қызғылт B қара
Lg ашық-жасыл Сh кестелі
өрнек
Cr кросс-тігіс Tr сызық үлгісі
үлгісі
St жолақ үлгісі Dk қараңғы
3 кестенің жалғасы.

16. Shielded line Желінің экраны бар
17. Component name Схема элементінің атауы
18. Ground (GND) Жер (GND) жерлендіру
19. Connector Орам жағынан қарау кезінде түйіспе
номерінің реті көрсетілді
20. Connectors 2 қосқышы барын білдіреді
21. Wire color Сым түсінің қысқартылған атауы
22. Terminal number Түйіспе нөмірін, сымның түсін, сигнал
атауын білдіреді
Электр схемаларындағы элементтердің қосылуы
мен стандартты қоректену тізбектері
Қоректену тізбектері - электр тогын беретін
электр схемаларының элементтері
сызықтармен бейнеленген: схеманың
жоғарғы бөлігінде оң потенциалы бар
тізбектер (батареяның «+»), ал төменде –
нөлдік потенциалды бар, яғни, жерге қосу
тізбектері (батареяның «-») орналасады.
2 сурет. «От алдыру» стандартты қоректену тізбектері

30 тізбек - аккумулятордың оң терминалынан, 15 - батареядан, тұтану
қосқышы арқылы - «от алдыру» шығады (5 сурет).

№ 31 нөмерлі тізбек жерге тұйықталған.
Құрылғыға қосылатын жердегі сымдар электр тізбегін бақыламастан сымның
қайдан келетінін анықтауға мүмкіндік беретін сандық белгілеуге ие (6 сурет).
Автомобильдің электр сымдар
жүйесінде сымдар әртүрлі жолдармен
қосылады, қосқышдардың бірі
(коннектор). Қосқышдар «C» әрпімен
және сериялық нөмірмен көрсетіледі.
9 суретте сымдар қималарының
қосқышдар арқылы қосылуы
схемалық түрде көрсетілген.
9 сурет. Терминалдары бар қосқышдардағы түйіспелердің
схемасы
Белгіленуден кейін сақтандырғыштың реттік нөмірі мен
сақтандырғыш есептелген ток номиналы көрсетіледі (ток күші
«Ампермен») бар. Сақтандырғыштар реле мен сақтандырғыш
қораптарында орналасады (13 сурет).
Сақтандырғыш номиналы – түсіндірмесі:
1А - қара
2А - сұр
3А - күлгін
5А - қоңыр-сары
7,5А - қоңыр
10А - қызыл
15А - көгілдір
20А - сары
25А - ақ
30А - жасыл
40А - қызғылт
60А - көк
70А - қоңыр
80А - ашық-сары
100А - ашық-күлгін (сирень)
13 сурет. Реле мен сақтандырғыш қорабында
сақтандырғыштың орналасуы

Ұқсас жұмыстар
MULTISIM БАҒДАРЛАМАСЫ
Электр схемасы элементтерінің графикалық белгілері
NOSQL ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ
Алгоритмнің блок - схемалар түрінде кескінделуі
Блок - схемалар
ЕМЕС схемасының ақиқаттық кестесі ЕМЕС схемасы
NOSQL деректер қорының тарихы
КОМПЬЮТЕРДІҢ ЛОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Компьютердің логикалық элементтері
Бүгінгі мұғалім оқитын жарқын ішінде схемолог болуы керек, күрделі көлемді мәтінмен жұмыс
Пәндер