Бос радикалдар

Презентация қосу

Бос радикалдар
Орындаған: Өркен Айсулу, Шараман
Жанель, Қаржанбай Азиза, Сағындық
Сәния, Медеуова Зере
Бос радикал — сыртқы орбитасында жұптаспаған
электрондары, яғни, бос валенттілігі бар атом, молекула немесе
молекула бөлшегі. Олар парамагнитті, реакцияға түскіш және
басым көпшілігі қысқа уақытқа ғана пайда болады. Қосылу,
алмасу, бөліну және изомерлену реакцияларына түсе алады.
Ұзақ өмір сүретін, активтілігі төмен Бос радикал да бар. Бос
радикалды химиялық реакциялардың бастаушысы ретінде
Бос радикал пайдаланады. Мысалы, хлорлау және полимерлену
реакциялары. Бос радикалдарды анорганикалық және
органикалық заттарға жоғары энергиямен (электромагниттік
сәуле, жоғары энергиялы бөлшектер
ағыны), катализаторлармен әсер ету арқылы алады. Бос
радикалдар табиғатта көп кездеседі. Олар Күннің,
жұлдыздардың құрамында ғарышта және тотығу-тотықсыздану
процестерінде (дем алу, фотосинтез,жану, т.б.) орын алады.
Ағзада пайда болған тотығу стрессі дененің жасушаларын
зақымдауы мүмкін, бұл бірқатар ауруларға әкеліп соғады және
әжімдер сияқты қартаю белгілерін тудырады.Қартаюдың еркін
радикалды теориясына сәйкес, 1956 жылы көрсетілген, бос
радикалдар уақыт өте келе жасушаларды ыдыратады.
Дене қартайған сайын еркін радикалдардың әсерімен күресу
қабілетін жоғалтады. Нәтижесінде бос радикалдар, тотығу
стресстері және жасушалардың көп зақымдануы, бұл
дегенеративті процестерге, сондай-ақ «қалыпты» қартаюға
әкеледі.
орталық жүйке жүйесінің аурулары, мысалы, Альцгеймер және
Әр түрлі басқа деменциялар
қан тамырларының бітелуіне байланысты жүрек-қан
зерттеулер мен тамырлары аурулары
теориялар бос аутоиммунды және қабыну аурулары, мысалы, ревматоидты
радикалдардың артрит және қатерлі ісік

әсерінен катаракта және жасқа байланысты көру қабілетінің төмендеуі

тотығу сыртқы түрінің жасқа байланысты өзгеруі, мысалы, терінің
икемділігін жоғалту, әжімдер, шаштың ағаруы, шаштың түсуі
стрессін және шаш құрылымының өзгеруі

байланыстырд қант диабеті

ы: генетикалық дегенеративті аурулар, мысалы Хантингтон ауруы
немесе Паркинсон ауруы
Қартаюдың еркін радикалды теориясы салыстырмалы түрде
жаңа, бірақ көптеген зерттеулер оны қолдайды. Мысалы,
егеуқұйрықтарға жүргізілген зерттеулер егеуқұйрықтардың
қартайғанына байланысты бос радикалдардың көбеюін көрсетті.
Бұл өзгерістер денсаулыққа байланысты жастың төмендеуімен
сәйкес келді.

Антиоксиданттар - бұл бос радикалдардың әсерін төмендететін
немесе алдын алатын химиялық заттар. Олар электронды бос
радикалдарға береді, сол арқылы олардың реактивтілігін
төмендетеді. Антиоксиданттардың ерекшелігі - олар электронды
реактивті бос радикалдарға айналмай-ақ бере алады.
Мыңдаған химиялық заттар антиоксидант ретінде әрекет ете
алады. С, және Е дәрумендері, глутатион, бета-каротин және
фитоэстрогендер деп аталатын өсімдік эстрогендері - бос
радикалдардың әсерін жоятын көптеген антиоксиданттардың
бірі.
Еркін радикалдар табиғи түрде организмде
метаболизмнің (тотығудың) өнімі ретінде,
немесе темекі түтіні мен ультракүлгін сәуле
сияқты қоршаған ортадағы токсиндерге
ұшыраған жоғары реактивті және тұрақсыз
молекулалар болып табылады.
Еркін радикалдар секунданың тек бір
бөлігінің өмір сүру мерзіміне ие.
Еркін радикалдарда эфирге бөлінбейтін электрон бар.
Еркін Сыртқы қабықшалардың электрондардың тұрақты санының
болмауына байланысты, олар тұрақты түрде басқа электронмен
радикалдарды өзін-өзі тұрақтандыруға тырысады - ДНҚ мен адамның
ң құрылымы жасушаларының басқа бөліктеріне зиянын тигізуі мүмкін
процесс. Бұл залал қатерлі ісік ауруларын және басқа да
ауруларды дамытуда және қартаю процесін жеделдете алады.
Еркін радикалдар бірнеше түрлі жолдармен шығарылуы мүмкін. Олар
ағзадағы қалыпты метаболизм процестерінен немесе қоршаған ортада
канцерогендермен (ракпен туындайтын заттар) әсер етуі мүмкін.
Біздің денеміз жиі біздің органдардың жұмыс істеуге мүмкіндік
беретін энергиясын жасау үшін қоректік заттардың бұзылу процесінде
еркін радикалдарды шығарады. Қалыпты метаболикалық процестерде
еркін радикалдардың өндірісі, онкологиялық ауруға шалдығу қаупі аз
Еркін болса да, онкологиялық ауруға шалдығудың себептерінің бірі болып
радикалдардың табылады.
Біздің ортада канцерогендерге әсері сонымен қатар еркін
себебі неде? радикалдарды да шығара алады.
Кейбір канцерогендердің мысалдары:
• Темекі түтіні
• Ультракүлгін сәуле
• Радон
• Экологиялық және кәсіптік химиялық заттар
Еркін радикалдар пайда болғаннан кейін, дененің зат
алмасуының қалыпты процестеріне әсер ету арқылы немесе
Еркін олар арқылы зақымдалуы мүмкін. Бос радикалдардың болуы
органда тотығу стрессі деп аталатын нәрсе жасайды.
радикалдарды Тотығу стрессі деп аталатын себебі - бұл электронды алудың
ң денеге әсері еркін радикалдарына әкелетін реакциялар оттектің қатысуымен
жүзеге асады.
Ақуыздарға зиян келтірмеу (ақуыздардың өзара байланысуы
және басқалары) және басқа дене компоненттері тікелей ауруды
тудыруы мүмкін. ДНҚ-ның гендеріне келтірілген залал тиімсіз
Еркін протеиндерді шығаратын гендерге әкелуі мүмкін - ағзаның
жасушалары бойынша бақылаушы болу үшін қажетті белоктар.
радикалдарды Бұл мутациялардың кейбіреуі ісіктерді басу гендері деп
ң денеге әсері аталатын гендерді қамтуы мүмкін .ДНКда зақымдануды
қалпына келтіретін немесе апоптоз процесі арқылы жойылатын
құтқарудан тыс зақымдалған клеткаларды тудыратын
белоктарға арналған гендер коды (нәтижесі өлшенеді). жасуша
бөлуге және ісікке айналуға рұқсат етілген - рак
клеткаларының пайда болуы .
С витамині, Е витамині және бета-каротин секілді
антиоксиданттар біздің ағзаларымыздағы еркін радикалдардан
туындаған зиянды олардың пайда болуын болдырмай азайтуы
мүмкін деп есептеледі.
Антиоксиданттардың диеталық көздері өкпенің қатерлі ісігінің
Антиоксидант даму қаупі төмен болғанымен байланысты болғанымен,
кейбіреулерін (мысалы, бета-каротин және Е дәрумені )
тар және еркін қоспаларын қабылдау қауіпті арттыруы мүмкін.
радикалдар Рак ауруына шалдыққандар үшін кез-келген антиоксидантты
қоспаны - немесе онколог-дәрігеріңізбен кез келген
қоспаларды талқылау өте маңызды. Онкологиялық аурулардың
кейбір түрлерін емдеу сияқты радиация, рак клеткаларын
өлтіру үшін бос радикалдарды жасайды. Бұл жағдайда,
антиоксиданттармен емдеу, емдеудің тиімділігін төмендетуі
мүмкін.
Рагы әдетте мутация сериясы арқылы туындаған, бұл
бақыланбайтын өсу мен жасушаның салыстырмалы түрде
өлместігіне әкеледі. Біздің диетада жеміс-жидек пен
Еркін көкөністердің антиоксиданттарда жоғары болғандықтан, бұл
жемістер мен көкөністерге бай диета қатерлі ісік қатерімен
радикалдар байланысты болатындығының бір себебі болуы мүмкін деп
есептеледі.
және қатерлі Жоғарыда айтылғандай, бұл антиоксиданттарды қосымша
ісік түрінде алу тиімді болып табылмайды, ал онкологтардың
көбінде бұл қоректік заттардың диетикалық көздері
ұсынылады. Сонымен қатар, кейбір витаминдер мен
минералды қоспалар қатерлі ісікке кедергі келтіруі мүмкін .
Еркін Біздің ағзаларымыздың және еркін радикалдардың неге бұл
радикалдар теорияның біріне енгізілгенін сипаттайтын бірнеше теория бар.
Алайда, тек еркін радикалдардың орнына, қалыпты жас адам
және қартаю ағзасындағы көптеген түрлі процестермен байланысты болуы
мүмкін.
Автоматты реттеу және
жоспарлы басқару жүйелерінің
басқару құрылғылары
Басқару әдісіне
байланысты 1) басқарылатын шаманың тұрақты мәнін қамтамасыз етуші
автоматты реттеуші жүйелер;
автоматты
басқару
2) басқарылатын шаманы жоспар бойынша өзгертіп отыратын
жүйелері жоспарлы басқару жүйелері;
келесі түрлерге
бөлінеді: 3) басқару жоспары алдын ала белгісіз қадағалау жүйелері.

01
Автоматты реттеушілер міндетіне, жүмыс істеу
принципіне, құрылымына және пайдаланатын энергия көзіне
байланысты жіктеледі.
1. Басқарылатын параметрдің түріне байланысты
автоматты реттеуіштер температура, қысым, деңгей, құрылым
1. Автоматты т.с.с. реттеуіштеріне бөлінеді.
Температура реттеуіштері (терморегуляторлар) —
реттеушілер ортаның температураны басқаратын механикалық немесе
(регуляторлар) электронды құрылғылар. Реттеу диапазоны -40 тан бастап
+140 °C дейін болады.
Температураны терморегулятор құрамында немесе бөлек
орналасқан термодатчик қадағалайды. Әмбебап
терморегуляторға әртүрлі датчик қосуға болады.
Электромеханикалық регулятордың реттеу дәлдігі 1-2°С,
ал электронды регулятордікі — 0,1-0,5 °С.

02
Қысым реттеуіштері – ыдыстағы немесе құбырдағы
сұйықтың немесе газдың қысымының тұрақтылығын автоматты
түрде қаматамасыз етуші құрылғы.
Қысымды реттегенде оның бастапқы биік шамасын соңғы
төмен деңгейге дейін түсіреді. Немесе керісінше жұмыс істейді.
Бұл үшін регулятордың дросселінің ашылу деңгейін
автоматты түрде реттеп отыру қажет.
Қысымды автоматты реттеуші тапсырушыдан, датчиктен
атқарушы тетік пен реттеуші органнан тұрады.
Атқарушы тетіктің негізгі бөлімі болып берілген шама мен
өлшенген шамалар сигналдарын салыстырушы сезгіш элемент
табылады.
Атқарушы тетік (механизм) команда сигналын реттеу әсеріне
айналдырады.
Ал реттеу әсері реттеуші органның қозғалушы бөлігін
жылжытады.
Сұйықтың деңгейін реттеушілер механикалық және электронды
болады. Олар суыту жүйесі, ресивер, сұйықты бөлгіш сияқты курделі
өнеркәсіп құрылғыларындағы сұйықтың деңгейін реттеу үшін
пайдаланылады.
2. Конструктивтік белгісі жағынан автоматты реттеуіштер
аппараты және приборлы болатын екі топқа бөлінеді.
Аппаратты реттеуіштер конструкция тұрғысынан біріншілік
өлшеуші түрлендіргішпен (датчикпен) бірге жұмыс істейтін
техникалық құрылғы. Датчик реттеуіштен алыс орналасқан параметрі
өлшенетін жабдықта та орналаса алады.
Прибор типті реттеуіштер тек екіншілік өлшеуші
түрлендіргішпен бірге жұмыс істейді. Олардың біріншілік
өлшеуіштермен тіклей байланыстары болмайды.
Өлшенген шаманың берілген шамадан ауытқуы туралы сигнал
приборлы реттеуіштің кірісіне екіншілік өлшеуіш прибордан келеді.
Бұл үшін өлшеуіш приборда реттелетін шаманың берілген мәнін
қолмен қоятын тапсырушы құрылғы болады.

03
Кейбір жағдайда прибор тектес реттеушінің өзі екіншілік
өлшеуішпен бір корпусқа орналастырылады. Прибор тектес
реттеуіштер екіншілік өлшеуіштермен тізбектеліп қосылады.
3. Пайдаланылатын энергия көзіне байланысты автоматты
реттеуіштер тура және тура емес әрекет етуші болып
бөлінеді.
Тура әрекет етуші реттеуіштерде реттелетін шама мен
бірге реттелетін объектіден керек энергия да алынады.
Реттеуші осы энергияны атқарушы механизм мен реттеуші
органға әсер ету үшін жұмсайды. Осылайша “объект-
регулятор” жүйесінде энергия сырттан алынбайды.
Тура емес әрекет етуші реттеуіштерде реттеуші жұмыс
істеуі үшін және атқарушы механизм мен реттеуші органға
әсер ету үшін энергия сырттан алынады.
Жоспарлы басқару жүйелердің басқару құрылғысы болып
програмаланатын логикалық контроллер, контакты-релелі және
контаксыз-релелі құрылғылар табылады.
1. Ең қарапайым ЖБЖ болып атқарушы механизмі бір
нүктеден екінші нүктеге жылжитын дискретті циклды жүйелер
2. Жоспарлы табылады.
Циклды жүйелердің траектория нүктелері механикалы
басқарушы түрде табылады. Мысалы пневможетекшінің штогы цилиндрдің
ішінде бастапқы орнынан соңғы орнына жылжиды.
жүйелер Электрмагниттік жетекшіде соленоид та осылай қозғалады. Яғни
қозғалу траекториясы екі нүктемен беріледі.
Мұнда қозғалыс орнынан екпіндеу, тұрақты жылдамдықпен
жылжу және тежеу бөліктерінен тұрады. Траектория қысқа
болғанда тұрақты жылдамдықпен жылжу бөлігі болмауы мүмкін.
Объект дискретті сигналмен басқарылады. Тек жылжу
жылдамдығы реттеледі.
2. Дискретті позициялық жүйелердің бірнеше позиция нүктелері
болады.
Мұнда бір позиция нүктесінен келесі позиция нүктесіне жылжу
дискретті циклды жүйелердікіндей болады.
Егер дискретті циклды жүйелерде жетекшінің шеткі нүктелердегі
орны механикалы түрде айқындалса, мұнда жетекшінің әр нүктедегі
орны тұйықталған кері байланыс арқылы қамтамасыз етіледі.
Бұл үшін басқару жүйесі атқарушы механизмнің әр нүктедегі
орнын, қоздырушы мен жүктеменің әсерін қадағалап отыруы тиіс.
Дискретті позициялық жүйелер электр жетегін пайдалана
құрылады.
Кері байланыссыз да дискретті позициялық жүйелер болады.
Мүндай жүйенің мысалы болып атқару механизмі адымды
қозғалтқыш болатын құрылғылар табылады. Адымды қозғалтқыштар
бір айналымда бірнеше қадам жасайды. Бір адымға қозғалғанда ротор
бір орыннан келесі орынға жылжиды.
3. Үздіксіз жоспарлы басқару (контурлы басқару)
жүйесінде атқарушы механизм траекторияның әр нүктесін
тоқтаусыз өтеді. Яғни оның жылжуы үздіксіз болады. Дәлдікке
деген талап мұнда әрине өте қатаң болады, әсіресе динамика
кезінде.
Негізінен үзіліссіз басқару жүйесі кері байланысты электр
жетегін пайдаланады
Бірақ тұйықталмаған, яғни кері байланыссыз, да жүйелер
болады. Мұның мысалы болып адымды қозғалтқышты санды
жоспарлы басқарылатын (ЧПУ) станоктары бола алады.

Ұқсас жұмыстар

ҚАРТАЮДЫҢ БОС РАДИКАЛДАР ТЕОРИЯСЫ

Алкандар анықтамасы жалпы формуласы

От тегінің токсикалық түрлері, олардың пайда болуы және ағзаның клеткаларына әсері

Қартаю типтері туралы Мечниковтің теориясы және қазіргі заманғы қартаю туралы теориялар

Органикалық реакциялардың жіктелуі мен механизмде

Полимерлердің қасиеті

Жасуша бүліністерінің этиологиясы

Ревматоидтық артрит

Органикалық реакциялардың механизмдері

ЕРКІН РАДИКАЛДАРДЫҢ ЗАҚЫМДАНУЫМЕН КҮРЕСУ СУЫҚПЕН, ВИРУСТАРМЕН ЖӘНЕ ТҰМАУМЕН КҮРЕС

Пәндер